پرسش :

اگر پدر به وظيفه خود عمل نکنند، فرزند چه وظيفه در قبال آنان دارد؟

پاسخ :
وظيفه فرزند احسان به پدر و مادر و خوش‏رفتارى با آنان است. خداوند متعال در چهار آيه قرآن، پس از دعوت مردم به عبادت خويش، آنان را به احسان و نيكى به پدر و مادر فرمان داده است، و در سه آيه ديگر سفارش به احسان به پدر و مادر نموده است. بقره ، آيه 83نساء ، آيه 36انعام ، آيه 151اسراء ، آيه 23 عنكبوت ، آيه 8لقمان ، آيه 14احقاف ، آيه 15 در سوره اسراء فرموده است: و خداى تو حكم فرموده كه جز او هيچ كس را نپرستيد و درباره پدر و مادر نيكويى كنيد و اگر يكى يا هر دو پير و سالخورده شوند، كلمه‏ اى كه آنان را رنجيده خاطر كند بر زبان نياوريد و كمترين آزارى به آنها نرسانيد و با ايشان با اكرام و احترام سخن بگوييد و همواره بال و پر تواضع و تكريم را با كمال مهربانى نزدشان بگستران و بگو: پرودگارا ! همانگونه كه پدر و مادر مرا از كودكى به مهربانى بپروردند، تو در حق آنها رحمت و مهربانى فرما. و در سوره لقمان فرموده است: ... شكر من و شكر پدر و مادرت را به جاى آور ... و اگر آنها تو را به شرك دعوت كردند، در اين صورت از آنان اطاعت مكن، ولى در دنيا با آنها به حسن خلق مصاحبت كن‏. تنها اطاعت از والدين در جهت معصيت خدا جايز نيست، ولى احترام و خوش‏رفتارى با آنان همواره لازم است. مهم‏ترين وظيفه در مورد پدر و مادر، شناخت حقوق آنها و دقت در اداى آن حقوق است.
امام سجاد(ع) در رساله حقوق مى‏ فرمايند: و اما حق ابيك فتعلم انه اصلك و انك فرعه و انك لولاه لم تكن فمهما رأيت فى نفسك مما يعجبك فاعلم ان اياك اصل النعمة عليك فيه واحمداللَّه واشكره على قدر ذلك ولاقوه الا باللَّه‏؛ حق پدرت بر تو آن است كه بدانى او اصل تو و تو فرع اويى. اگر پدرت نبود تو نبودى؛ پس هرگاه در دلت خودپسندى راه يافت، بدان كه پدرت ريشه نعمت‏هايى است كه از آن برخوردارى. خداى را سپاس گزار و شكر به جاى آور، (بحارالانوار، ج 10، ص 74).
امور ديگرى كه براى احسان به پدر و مادر ذكر شده عبارت است از:
1-تواضع و خوشخويى و گشاده‏ رويى در برابر آنان،
2-تلاش براى تأمين حوايج و نيازهاى آنان پيش از استمداد آنها،
3-اطاعت از فرمان‏هاى ايشان. پدر و مادر و فرزندان از نظر اسلام هر كدام حقوقى نسبت به يكديگر دارند كه اگر رعايت نكنند شرعاً مسؤول هستند.
منبع:سايت انوار طاها