توصیه‌های امام خمینی درباره تذکر به نفس
پرسش :
حضرت امام خمینی(ره) در مقام تذکر به نفس به چه مطالبی اشاره داشته‌اند؟
پاسخ :
در سیر سلوک و تهذیب، از مهمترین مسائل بیداری نفس است، و این مهم بدون یاد آوری و تذکر به نفس فراهم نمی شود، امام (س) که راه رفته و راه بلد بوده اند در لابلای مطالب خویش برای ایجاد این بیداری چه به صورت دستور العمل و چه به صورت هشدار مطالبی را ارائه دادند، از جمله بحث تفکر، محاسبه نفس ، زیان نفس غیر مهذب، نیاز به اصلاح همیشگی، لزوم شکستن طاغوت نفس و درون ، توجه به تهذیب در موارد مختلف زندگی، توجه به مرگ و قیامت، توجه به فریب های شیاطین انس و جن، سخن گفتن و خطاب و عتاب با نفس، از دست رفتن فرصت، نیاز به موعظه از درون و بیرون، قرائت قرآن و تأمل در آن و ...
اینک به چند نمونه از کلمات امام (س) که در بردارند همۀ موارد فوق و تذکربه نفس است،اشاره می کنیم:
ای عزیز، بکوش تا صاحب عزم و دارای اراده شوی،که خدای نخواسته اگر بی عزم از این دنیا هجرت کنی، انسان صوری بی مغزی هستی که در آن عالم به صورت انسان محشور نشوی. پس ای برادر، از معاصی احتراز کن، عزم هجرت به سوی حق تعالی نما، ظاهر را ظاهر انسان کن ، و خود را در سلک ارباب شرایع داخل کن، و از خداوند تبارک و تعالی در خلوات بخواه که تو را در این مقصد همراهی فرماید، و رسول اکرم(ص) و اهل بیت او را شفیع قرار داده که خداوند به تو توفیق عنایت فرماید و از تو دستگیری نماید در لغزشهایی که در پیش داری.... شرح چهل حدیث، ص 8
هان ای عزیز، از خواب بیدار شو، از غفلت تنبه پیدا کن و دامن همت به کمر زن، و تا وقت است فرصت را غنیمت بشمار، و تا عمر باقی است و قوای تو در تحت تصرف توست و جوانی بر قرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده و ملکات رذیله بر تو چیره نگردیده ، چاره ای کن و دوایی برای رفع اخلاق فاسده و قبیحه پیدا کن و ... همان ، ص 24-25
آنهایی که همه شان نفس فرعونی دارند، خیال نکنید که هم یک شخصی یا اشخاصی بودند، فرعون بودند. انسان تا تربیت اسلامی یا تربیت مکاتب توحیدی پیدا نکند، این فرعونیت در باطنش است تهذیب نفس ، ص 5 باید ببینیم چطور از انجا آمدیم و چطور در اینجا هستیم و چطور به آنجا می رویم تهذیب نفس، ص 11
ای عزیز ، بدان که یک سفر پر خطر لازمی در پیش است که عدّه و عدّه آن و زاد وراحله آن علم و عمل نافع است، و وقت سفر معلوم نیست چه وقت است، ممکن است وقت خیلی تنگ باشد و فرصت از دست برود، انسان نمیداند چه وقت کوس رحیل می زنند که باید ناچار کوچ کند تهذیب نفس، ص 358
خدا هست، غفلت از او نکنید، خدا حاضر است، همۀ ما تحت مراقبت هستیم، ولله من ورااهم محیط مراقب است. آن خطرات قلب شما در مراقبت حق تعالی است. آن لحظات چشم شما در مراقب حق تعالی است... همان -374.
پس بر انسان سالک راه حق و طالب سعادت لازم و متحتم است که تا در این چند روزه که مهلت است و از عمر دنیاوی او... چند صباحی باقی مانده، با جدیت کوشش کند و صفحه نفس خود را عرضه به قرآن خدا و احادیث معصومین علیهم السلام- که موازین حق و باطل و طرق تمیز سعادت و شقاوتند- نماید... همان- 244
برای اطلاع از موارد فراوان و مهّم این بحث، پرسشگر محترم را به مطالعه هر چه دقیق تر آثار زیر سفارش می کنم:
- تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی(س) دفتر 44 از تبیان آثار موضوعی
- شرح چهل حدیث به ویژه حدیث اول، سوم ، ششم، دوازدهم، پانزدهم، هفدهم، هجدهم، بیست و دوم.
بیشتر بخوانید:
اینک به چند نمونه از کلمات امام (س) که در بردارند همۀ موارد فوق و تذکربه نفس است،اشاره می کنیم:
ای عزیز، بکوش تا صاحب عزم و دارای اراده شوی،که خدای نخواسته اگر بی عزم از این دنیا هجرت کنی، انسان صوری بی مغزی هستی که در آن عالم به صورت انسان محشور نشوی. پس ای برادر، از معاصی احتراز کن، عزم هجرت به سوی حق تعالی نما، ظاهر را ظاهر انسان کن ، و خود را در سلک ارباب شرایع داخل کن، و از خداوند تبارک و تعالی در خلوات بخواه که تو را در این مقصد همراهی فرماید، و رسول اکرم(ص) و اهل بیت او را شفیع قرار داده که خداوند به تو توفیق عنایت فرماید و از تو دستگیری نماید در لغزشهایی که در پیش داری.... شرح چهل حدیث، ص 8
هان ای عزیز، از خواب بیدار شو، از غفلت تنبه پیدا کن و دامن همت به کمر زن، و تا وقت است فرصت را غنیمت بشمار، و تا عمر باقی است و قوای تو در تحت تصرف توست و جوانی بر قرار است و اخلاق فاسده بر تو غالب نشده و ملکات رذیله بر تو چیره نگردیده ، چاره ای کن و دوایی برای رفع اخلاق فاسده و قبیحه پیدا کن و ... همان ، ص 24-25
آنهایی که همه شان نفس فرعونی دارند، خیال نکنید که هم یک شخصی یا اشخاصی بودند، فرعون بودند. انسان تا تربیت اسلامی یا تربیت مکاتب توحیدی پیدا نکند، این فرعونیت در باطنش است تهذیب نفس ، ص 5 باید ببینیم چطور از انجا آمدیم و چطور در اینجا هستیم و چطور به آنجا می رویم تهذیب نفس، ص 11
ای عزیز ، بدان که یک سفر پر خطر لازمی در پیش است که عدّه و عدّه آن و زاد وراحله آن علم و عمل نافع است، و وقت سفر معلوم نیست چه وقت است، ممکن است وقت خیلی تنگ باشد و فرصت از دست برود، انسان نمیداند چه وقت کوس رحیل می زنند که باید ناچار کوچ کند تهذیب نفس، ص 358
خدا هست، غفلت از او نکنید، خدا حاضر است، همۀ ما تحت مراقبت هستیم، ولله من ورااهم محیط مراقب است. آن خطرات قلب شما در مراقبت حق تعالی است. آن لحظات چشم شما در مراقب حق تعالی است... همان -374.
پس بر انسان سالک راه حق و طالب سعادت لازم و متحتم است که تا در این چند روزه که مهلت است و از عمر دنیاوی او... چند صباحی باقی مانده، با جدیت کوشش کند و صفحه نفس خود را عرضه به قرآن خدا و احادیث معصومین علیهم السلام- که موازین حق و باطل و طرق تمیز سعادت و شقاوتند- نماید... همان- 244
برای اطلاع از موارد فراوان و مهّم این بحث، پرسشگر محترم را به مطالعه هر چه دقیق تر آثار زیر سفارش می کنم:
- تهذیب نفس و سیر و سلوک از دیدگاه امام خمینی(س) دفتر 44 از تبیان آثار موضوعی
- شرح چهل حدیث به ویژه حدیث اول، سوم ، ششم، دوازدهم، پانزدهم، هفدهم، هجدهم، بیست و دوم.
بیشتر بخوانید:
