مقصود از واژه «مولا»
پرسش :
منظور از «مولا» در حدیث غدیر چیست؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
مقصود از آن رهبر و سرپرست است؛ زیرا:
1- در حادثه غدیر که پیامبر(ص) حجّاج را در یک زمین خشک آن هم در گرماى ظهر و زیر تابش خورشید جمع کرد، مى خواست نکته اى مهم در مورد رهبری امت بیان کند.
2- پیامبر(ص) ابتدا از اصول سه گانه دین (توحید، نبوت و معاد) از مردم اعتراف گرفت سپس مسأله مهم ولایت امام على(ع) را طرح کرد.
3- پیامبر(ص) پیش از ابلاغ رسالت الهى در شأن على(ع)، از ولایت خویش سخن گفت؛ لذا ولایت علی(ع) هم به همان معنی می باشد.
پاسخ تفصیلی:
قرائن و شواهد بسیارى گواهى مى دهد که مقصود از این لفظ، پیشوا و رهبر و سرپرست است. به برخى از این شواهد و قرائن اشاره مى شود:
الف: در حادثه غدیر، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) دستور داد حجّاجى که همراه وى از حج بر مى گشتند، در یک زمین خشک و بى آب و آبادى فرود آیند، آن هم هنگام گرماى ظهر و زیر تابش داغ خورشید. حرارت آن نیمروز چنان بود که هر یک از حاضران در آن صحنه، بخشى از عباى خود را زیر پا گذاشته بودند و بخشى را روى سر گرفته بودند تا از شدت گرماى خورشید، نگاهشان دارد.
طبیعى است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) در آن حالت خاص مى خواست نکته اى مهم و سرنوشت ساز در هدایت امت بیان کند. چه چیزى مهم تر و سرنوشت سازتر در زندگى مسلمانان از تعیین رهبرى که مایه وحدت مسلمانان و نگهدارنده دین آنان است؟
ب: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) پیش از ذکر ولایت امام على(علیه السلام)، از اصول سه گانه دین یعنى توحید، نبوت و معاد سخن گفت و از مردم نسبت به آنها اعتراف گرفت، سپس مسأله ولایت امام على(علیه السلام) را طرح کرد. تقارن بین ابلاغ این رسالت و اعتراف گرفتن نسبت به آن اصول سه گانه، ما را به شناخت اهمیت پیامى که رسول خدا مأمور به ابلاغ آن به مردم در «غدیرخم» بود، رهنمون مى شود و مى توان هدف پیامبر(صلى الله علیه وآله) را از نگه داشتن مردم در آن شرایط استثنایى و خاص و با حضور آن اجتماع عظیم دریافت که صرفاً توصیه به محبت و مهرورزى به شخص معین نبوده است.
ج: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) پیش از ابلاغ رسالت الهى در شأن على(علیه السلام)، از ولایت و مولویت خویش سخن گفت و فرمود: خدا مولاى من است و من مولاى مؤمنانم و من بر آنان از خودشان شایسته ترم. ذکر این مطالب دلیل آن است که مولا بودن على(علیه السلام) از سنخ و قماش مولا بودن پیامبر(صلى الله علیه وآله) است و آن حضرت به فرمانِ خدا، آن مولویت و اولویت را که خود داشت، براى على(علیه السلام) هم ثابت کرد.
د: پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از ابلاغ این رسالت الهى، فرمود:حاضران به غایبان خبر دهند.
منبع: سیماى عقاید شیعه، آیت الله جعفر سبحانی، مترجم: جواد محدثی، نشر مشعر، چاپ: دارالحدیث، بهار 1386، ص 197.
مطالب مرتبط:
در غدیر خم چه اتّفاقى افتاد؟
ماجرای «غدیر خم» در روایات اسلامی چگونه مطرح شده است؟
در چه منابعی از روایات و اسناد روایات شأن نزول آیه تبلیغ و ماجرای غدیر بحث شده است؟
مقصود از آن رهبر و سرپرست است؛ زیرا:
1- در حادثه غدیر که پیامبر(ص) حجّاج را در یک زمین خشک آن هم در گرماى ظهر و زیر تابش خورشید جمع کرد، مى خواست نکته اى مهم در مورد رهبری امت بیان کند.
2- پیامبر(ص) ابتدا از اصول سه گانه دین (توحید، نبوت و معاد) از مردم اعتراف گرفت سپس مسأله مهم ولایت امام على(ع) را طرح کرد.
3- پیامبر(ص) پیش از ابلاغ رسالت الهى در شأن على(ع)، از ولایت خویش سخن گفت؛ لذا ولایت علی(ع) هم به همان معنی می باشد.
پاسخ تفصیلی:
قرائن و شواهد بسیارى گواهى مى دهد که مقصود از این لفظ، پیشوا و رهبر و سرپرست است. به برخى از این شواهد و قرائن اشاره مى شود:
الف: در حادثه غدیر، رسول خدا(صلى الله علیه وآله) دستور داد حجّاجى که همراه وى از حج بر مى گشتند، در یک زمین خشک و بى آب و آبادى فرود آیند، آن هم هنگام گرماى ظهر و زیر تابش داغ خورشید. حرارت آن نیمروز چنان بود که هر یک از حاضران در آن صحنه، بخشى از عباى خود را زیر پا گذاشته بودند و بخشى را روى سر گرفته بودند تا از شدت گرماى خورشید، نگاهشان دارد.
طبیعى است که پیامبر(صلى الله علیه وآله) در آن حالت خاص مى خواست نکته اى مهم و سرنوشت ساز در هدایت امت بیان کند. چه چیزى مهم تر و سرنوشت سازتر در زندگى مسلمانان از تعیین رهبرى که مایه وحدت مسلمانان و نگهدارنده دین آنان است؟
ب: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) پیش از ذکر ولایت امام على(علیه السلام)، از اصول سه گانه دین یعنى توحید، نبوت و معاد سخن گفت و از مردم نسبت به آنها اعتراف گرفت، سپس مسأله ولایت امام على(علیه السلام) را طرح کرد. تقارن بین ابلاغ این رسالت و اعتراف گرفتن نسبت به آن اصول سه گانه، ما را به شناخت اهمیت پیامى که رسول خدا مأمور به ابلاغ آن به مردم در «غدیرخم» بود، رهنمون مى شود و مى توان هدف پیامبر(صلى الله علیه وآله) را از نگه داشتن مردم در آن شرایط استثنایى و خاص و با حضور آن اجتماع عظیم دریافت که صرفاً توصیه به محبت و مهرورزى به شخص معین نبوده است.
ج: پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) پیش از ابلاغ رسالت الهى در شأن على(علیه السلام)، از ولایت و مولویت خویش سخن گفت و فرمود: خدا مولاى من است و من مولاى مؤمنانم و من بر آنان از خودشان شایسته ترم. ذکر این مطالب دلیل آن است که مولا بودن على(علیه السلام) از سنخ و قماش مولا بودن پیامبر(صلى الله علیه وآله) است و آن حضرت به فرمانِ خدا، آن مولویت و اولویت را که خود داشت، براى على(علیه السلام) هم ثابت کرد.
د: پیامبر(صلى الله علیه وآله) پس از ابلاغ این رسالت الهى، فرمود:حاضران به غایبان خبر دهند.
منبع: سیماى عقاید شیعه، آیت الله جعفر سبحانی، مترجم: جواد محدثی، نشر مشعر، چاپ: دارالحدیث، بهار 1386، ص 197.
مطالب مرتبط:
در غدیر خم چه اتّفاقى افتاد؟
ماجرای «غدیر خم» در روایات اسلامی چگونه مطرح شده است؟
در چه منابعی از روایات و اسناد روایات شأن نزول آیه تبلیغ و ماجرای غدیر بحث شده است؟
