تعریف غلو
پرسش :
معناى غلوّ چیست؟
پاسخ :
پاسخ اجمالی:
غلوّ یعنى گذشتن از حدّ؛ سخن پیامبر(ص) نیز به همین معناست که فرمود: «لا تغالوا فی النساء...»؛ (درباره زنان زیاده روى نکنید...). همچنین غلوّ در شعر شاعران و ارباب لغت نیز گویاى همین معنا است.
پاسخ تفصیلی:
بر اساس تصریح ائمّه لغت مانند جوهرى، فیّومى، راغب و دیگران(1)، غلوّ یعنى گذشتن از حدّ؛ مانند «غلا السعر یغلو غلاءً»؛ (قیمت از حدّ خود گذشت و نرخ گران شد) ، و یا «غلا الرجل غلوّاً»؛ (مرد از حدّ خود گذشت) ، و یا «غلا بالجاریة لحمها وعظمها»؛ ( گوشت و استخوان دختر از حدّ خود گذشت) آنگاه که جوانى به سرعت بیاید و رشد دختر از هم سالانِ خود بیشتر باشد.
و به همین معناست سخن پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) که فرمود: «لا تغالوا فی النساء فإنَّما هنَّ سقیا الله»(2)؛ (درباره زنان زیاده روى نکنید؛ چون آنها چونان بارانى هستند که از جانب خداوند بر شهرها و بندگان نازل مى شوند)(3) . همچنین غلوّ در شعر شاعران نیز گویاى همین معنا است; چنانکه شاعر مى گوید:
«وأوفِ ولا تستوفِ حقَّکَ کلَّهُ *** وصافحْ فلم یستوفِ قطُّ کریمُ
ولا تغلُ فی شیء من الأمرِ *** واقتصد کلا طرفی قصدِ الاُمور ذمیمُ»
(حقّ دیگران را کامل بده ، و حقّ خود را به طور کامل طلب نکن، و از سر تقصیرات دیگران درگذرید و چشم پوشى کنید، و انسان کریم هرگز تمام حقّ خود را مطالبه نمى کند. در هیچ کارى زیاده روى نکن و میانه رو باش؛ زیرا هر دو طرف میانه روى (افراط و تفریط) مذموم است).
و دیگرى گفته است:
«علیکَ بأوساطِ الاُمور فإنَّها *** نجاةٌ ولا ترکب ذلولاً ولا صعبا»
( امور میانه را برگزین؛ زیرا نجات، در آن است، و سوار بر مرکب کندرو و نیز سرکش مشو) .
پی نوشت:
(1). صحاح اللغة [ج6،ص2448] ؛ المصباح المنیر [ج2، ص452] ؛ المفردات [ص 364] .
(2). البیان والتبیین، ج 2 ، ص 21 [ج2، ص19 ـ 20] .
(3). این سخن پیامبر ، استعاره است و اشاره دارد به اینکه سازگار بودن زنان و مطیع بودنشان از شوهران ، به این نیست که مهریه آنان را زیاد قرار دهید ، بلکه این امر به دست خداوند است ، و آنان بسان بهره ها و روزى هایى هستند که از جانب خداوند به بندگان مى رسند ; گاه مهریه زنى کم است ولى مطیع شوهر و مهربان با اوست ، و گاه نامهربان و نافرمان است هر چند مهریه اش زیاد است . و پیامبر(صلى الله علیه وآله) این را به باران الهى تشبیه کرده است که برخى را از آن بهره مند مى سازد و برخى را محروم مى کند ، به شهرى مى بارد و دیارى را از آن بى بهره مى سازد ؛ المجازات النبویّة ، سیّد رضى، ص183 ؛ بحار،ج 100، ص353] .
منبع: گزیده ای جامع از الغدیر، محمد حسن شفیعی شاهرودی، قلم مکنون، قم، 1428 ه.ق ، ص 595.
پرسش‌های مرتبط:
آیا عقیده شیعه درباره «اهل بیت»، غلو آمیز است؟
امام صادق(علیه السّلام) در جهت مبارزه با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
امام هادی(علیه السلام) در زمینه مبارزه و مقابله با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
بنی عباس برای مقابله با نفوذ علویان در بین مردم دست به چه تبلیغاتی می زدند؟
آیا عقاید شیعه امامیه با عقاید غلات نسبتى دارد؟
پاسخ اجمالی:
غلوّ یعنى گذشتن از حدّ؛ سخن پیامبر(ص) نیز به همین معناست که فرمود: «لا تغالوا فی النساء...»؛ (درباره زنان زیاده روى نکنید...). همچنین غلوّ در شعر شاعران و ارباب لغت نیز گویاى همین معنا است.
پاسخ تفصیلی:
بر اساس تصریح ائمّه لغت مانند جوهرى، فیّومى، راغب و دیگران(1)، غلوّ یعنى گذشتن از حدّ؛ مانند «غلا السعر یغلو غلاءً»؛ (قیمت از حدّ خود گذشت و نرخ گران شد) ، و یا «غلا الرجل غلوّاً»؛ (مرد از حدّ خود گذشت) ، و یا «غلا بالجاریة لحمها وعظمها»؛ ( گوشت و استخوان دختر از حدّ خود گذشت) آنگاه که جوانى به سرعت بیاید و رشد دختر از هم سالانِ خود بیشتر باشد.
و به همین معناست سخن پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) که فرمود: «لا تغالوا فی النساء فإنَّما هنَّ سقیا الله»(2)؛ (درباره زنان زیاده روى نکنید؛ چون آنها چونان بارانى هستند که از جانب خداوند بر شهرها و بندگان نازل مى شوند)(3) . همچنین غلوّ در شعر شاعران نیز گویاى همین معنا است; چنانکه شاعر مى گوید:
«وأوفِ ولا تستوفِ حقَّکَ کلَّهُ *** وصافحْ فلم یستوفِ قطُّ کریمُ
ولا تغلُ فی شیء من الأمرِ *** واقتصد کلا طرفی قصدِ الاُمور ذمیمُ»
(حقّ دیگران را کامل بده ، و حقّ خود را به طور کامل طلب نکن، و از سر تقصیرات دیگران درگذرید و چشم پوشى کنید، و انسان کریم هرگز تمام حقّ خود را مطالبه نمى کند. در هیچ کارى زیاده روى نکن و میانه رو باش؛ زیرا هر دو طرف میانه روى (افراط و تفریط) مذموم است).
و دیگرى گفته است:
«علیکَ بأوساطِ الاُمور فإنَّها *** نجاةٌ ولا ترکب ذلولاً ولا صعبا»
( امور میانه را برگزین؛ زیرا نجات، در آن است، و سوار بر مرکب کندرو و نیز سرکش مشو) .
پی نوشت:
(1). صحاح اللغة [ج6،ص2448] ؛ المصباح المنیر [ج2، ص452] ؛ المفردات [ص 364] .
(2). البیان والتبیین، ج 2 ، ص 21 [ج2، ص19 ـ 20] .
(3). این سخن پیامبر ، استعاره است و اشاره دارد به اینکه سازگار بودن زنان و مطیع بودنشان از شوهران ، به این نیست که مهریه آنان را زیاد قرار دهید ، بلکه این امر به دست خداوند است ، و آنان بسان بهره ها و روزى هایى هستند که از جانب خداوند به بندگان مى رسند ; گاه مهریه زنى کم است ولى مطیع شوهر و مهربان با اوست ، و گاه نامهربان و نافرمان است هر چند مهریه اش زیاد است . و پیامبر(صلى الله علیه وآله) این را به باران الهى تشبیه کرده است که برخى را از آن بهره مند مى سازد و برخى را محروم مى کند ، به شهرى مى بارد و دیارى را از آن بى بهره مى سازد ؛ المجازات النبویّة ، سیّد رضى، ص183 ؛ بحار،ج 100، ص353] .
منبع: گزیده ای جامع از الغدیر، محمد حسن شفیعی شاهرودی، قلم مکنون، قم، 1428 ه.ق ، ص 595.
پرسش‌های مرتبط:
آیا عقیده شیعه درباره «اهل بیت»، غلو آمیز است؟
امام صادق(علیه السّلام) در جهت مبارزه با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
امام هادی(علیه السلام) در زمینه مبارزه و مقابله با «غُلات» چه اقداماتی انجام دادند؟
بنی عباس برای مقابله با نفوذ علویان در بین مردم دست به چه تبلیغاتی می زدند؟
آیا عقاید شیعه امامیه با عقاید غلات نسبتى دارد؟
