مطالبه هزینه های انجام شده به نرخ روز بر حسب فرمول بانک مرکزی

پرسش :

بعد از فوت پدر اینجانب در حدود 20 سال قبل، من و سه خواهر به همراه مادر به عنوان وراث پدر باقی ماندیم. در سال 1379 اینجانب مبلغی بابت بازسازی و تعمیرات و نصب کابینت و... هزینه منزل نموده‌ام. ضمن آن‌که به همراه دو خواهر دیگر، جهت سهولت در انجام امور اداری که متوجه ساختمان بود اقدام به انتقال سند مالکیت منزل به نام مادر نمودیم. البته با توجه به صغیر بودن یکی از خواهران سهم وی محفوظ باقی ماند. با توجه به فوت مادر در سال 88 وارث در سال 1393 قصد تقسیم ترکه را داریم. لذا سوال بنده از محضر جنابعالی به شرح زیر است: 1.‌ با توجه به گذشت حدود 14 سال از زمان هزینه‌های صورت گرفته و رضایت سایر وراث در خصوص محاسبه آن به نرخ روز آیا مطالبه هزینه‌های مزبور به نرخ روز نظیر آن‌چه در مطالبه مهریه یا خسارت تأخیر تأدیه دین مطابق فرمول بانک مرکزی صورت می‌گیرد با شرع سازگاری دارد؟ 2. با توجه به این‌که قصد من و دو خواهر دیگر از انتقال سند به نام مادر صرفاً سهولت در انجام امور اداری ملک پدری بوده نظیر آن‌چه در عقد وکالت صورت می‌گیرد، آیا خواهر صغیر از آن‌چه ما به نام مادر نموده‌ایم ارث می‌برد یا با توجه به قصد ما در زمان انتقال عقد مزبور به نام وکالت خواهد بود؟

پاسخ :
آیت الله العظمی جعفر سبحانی
«1. هرگاه هزینه کردن آن مبالغ با اجازه افراد بالغ بوده طبعاً باید آن‌ها سهم خودشان را بپردازند اما نمی‌توان فرد صغیر را در پرداخت هزینه شریک نمود مگر این‌که پس از بلوغ راضی شود. ولی چون نظر جنابعالی جنبه خیرخواهانه داشته بهتر است به همان مبلغ اکتفا کنید.
2. حقیقت مسأله این است که ملک پدری باید به نسبت بین تمام ورثه تقسیم شود و انتقال سند به نام مادر در این قسمت تأثیری ندارد والله العالم. 1393/5/26»
 
آیت الله العظمی سید علی سیستانی
«1. با رضایت، اشکال ندارد.
2. بله والله العالم. 11 ذی‌القعده 1435 ه.ق»
 
آیت الله العظمی ناصر مکارم شیرازی
«1. در فرض سوال اشکالی ندارد.
2. در صورتی که به مادر تملیک نکرده‌اید تعلق به خودتان دارد و مال الارث مادر محسوب نمی‌شود. 1393/5/25»
 
آیت الله العظمی سید عبدالکریم موسوی اردبیلی
«1. با توافق سایر ورثه مربوط مانعی ندارد.
2. چنانچه شرعاً سهم خود را به مادر تملیک نکرده باشید بلکه فقط به جهات اداری به نام مادر صورتاً سند زده باشید که در واقع مادر مالک سهم شما خواهران کبیر نشده باشد،‌ پس از فوت مادر، خواهر صغیر از این سهم ارث نمی‌برد، چون در واقع ملک مادر نبوده، ولی اگر شرعاً تملیک به مادر شده باشد، به هر هدف و غرضی که باشد خواهر صغیر نیز از ملک مادر ارث می‌برد، در صورت اختلاف باید نزاع موضوعی، طبق ضوابط حل و فصل شود. 1393/5/29»
 
آیت الله العظمی حسین نوری همدانی
«در فرض سوال
1. اگر از پول خود  [را] با درخواست مادرتان هزینه کرده‌اید و قصد مجانی نیز نداشته‌اید می‌توانید مطالبه قیمت فعلی آن مبلغ را نمایید و در غیر این صورت نمی‌توانید مطالبه نمایید.
2. به‌طور کلی آنچه ملک مادر بوده است به همه ورثه او می‌رسد و طبق قانون ارث اسلامی باید بین آن‌ها تقسیم شود. 1393/4/21»
 
منبع: مرکز تحقیقات فقهی حقوقی قوه قضاییه