احکام ارث | مسائل متفرقه ارث: سوال یک
پرسش :
پدرم چند سال قبل براى حج نام نویسى کرد. ولى قبل از رسیدن نوبت او فوت کرد و قید کرده که فرزند بزرگ او به جاى او به حج برود و من که فرزند بزرگ او بودم با مخارج خود به حج رفتم، آیا مى توانم مقدارى را که خرج...
پاسخ :
در فرض سؤال، اگر حج در ذمه پدر شما مستقر بوده است، یعنى خودش سابقاً مى توانسته مشرف شود و مسامحه کرده تا فوت کرده است. در این صورت مخارج حج او از اصل ترکه برداشت مى شود. و بقیه هرچه ماند بین تمام ورثه کما فرض الله تقسیم مى شود. و اگر مستقر نبوده ولى وصیت به حج کرده است، در این صورت مخارج حج از ثلث ترکه برداشت مى شود. پس اگر ثلث اموال به مقدار حج بوده، ورثه حق مخالفت ندارند. و پس از برداشت مخارج حج طبق معمول و متعارف بقیه اموال بین همه ورثه کما فرض الله تقسیم مى شود. و اگر ثلث اموال به قدر حج بلدى نبوده، باز در صورتى که ورثه اجازه برداشت مخارج حج بلدى را داده باشند، فعلا نمى توانند از سهم الارث شما کم کنند. ولى اگر اجازه نداده اند و شما به میل خود و از پول شخصى خود خرج کرده اید فعلا نمى توانید مخارج زاید بر ثلث را از اموال بردارید. و در این فرض حق با برادرها مى شود.
منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.
در فرض سؤال، اگر حج در ذمه پدر شما مستقر بوده است، یعنى خودش سابقاً مى توانسته مشرف شود و مسامحه کرده تا فوت کرده است. در این صورت مخارج حج او از اصل ترکه برداشت مى شود. و بقیه هرچه ماند بین تمام ورثه کما فرض الله تقسیم مى شود. و اگر مستقر نبوده ولى وصیت به حج کرده است، در این صورت مخارج حج از ثلث ترکه برداشت مى شود. پس اگر ثلث اموال به مقدار حج بوده، ورثه حق مخالفت ندارند. و پس از برداشت مخارج حج طبق معمول و متعارف بقیه اموال بین همه ورثه کما فرض الله تقسیم مى شود. و اگر ثلث اموال به قدر حج بلدى نبوده، باز در صورتى که ورثه اجازه برداشت مخارج حج بلدى را داده باشند، فعلا نمى توانند از سهم الارث شما کم کنند. ولى اگر اجازه نداده اند و شما به میل خود و از پول شخصى خود خرج کرده اید فعلا نمى توانید مخارج زاید بر ثلث را از اموال بردارید. و در این فرض حق با برادرها مى شود.
منبع: جامع المسائل، استفتائات آیت الله العظمی محمد فاضل لنکرانی (ره)، جلد اول، قم: امیر العلم، 1383.