احکام | خرید و فروش: سوال چهل و یک
پرسش :
ماشین را به قیمت مثلاً هفتاد هزار تومان به صورت مدت‌دار یک ساله مى‌فروشد، اگر خریدار بدهى را در این مدت نپردازد، فروشنده یک جریب زمین بردارد، آیا این بیع صحیح است؟ نیز اگر مشترى ادعا کند که مقدارى از قیمت پرداخت شد و مقدارى باقى مانده و چند سال هم گذشته، در حالى که بایع همه را انکار مى‌کند- اینک که قیمت زمین دویست هزار تومان است- چه صورتى دارد؟
پاسخ :
باسمه تعالى؛ چنانچه بیع مذکور به این صورت باشد که تا یک سال ثمن ماشین هفتاد هزار تومان باشد، و بعد از آن ثمن ماشین یک جریب زمین باشد، این بیع به دو ثمن است و بیع مزبور باطل است؛ ولى اگر به این صورت باشد که ماشین را به هفتاد هزار تومان به او مى‌فروشد، به شرط اینکه اگر سر یک سال ثمن را نداد باید یک جریب زمین را به هفتاد هزار تومان به بایع بفروشد، بیع مزبور صحیح و عمل به شرط لازم است؛ و اگر مشترى به شرط عمل نکرد، بایع مى‌تواند بیع اول را فسخ کند و ماشین را بردارد، یا اگر مشترى ماشین را به دیگرى فروخته قیمت فعلى آن را از مشترى بگیرد؛ و چنانچه در پرداخت ثمن یا مقدارى از آن اختلاف شده باشد، مشترى باید دعوى خود را اثبات کند، و الله العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد اول، قم: نشر سرور، 1385.
باسمه تعالى؛ چنانچه بیع مذکور به این صورت باشد که تا یک سال ثمن ماشین هفتاد هزار تومان باشد، و بعد از آن ثمن ماشین یک جریب زمین باشد، این بیع به دو ثمن است و بیع مزبور باطل است؛ ولى اگر به این صورت باشد که ماشین را به هفتاد هزار تومان به او مى‌فروشد، به شرط اینکه اگر سر یک سال ثمن را نداد باید یک جریب زمین را به هفتاد هزار تومان به بایع بفروشد، بیع مزبور صحیح و عمل به شرط لازم است؛ و اگر مشترى به شرط عمل نکرد، بایع مى‌تواند بیع اول را فسخ کند و ماشین را بردارد، یا اگر مشترى ماشین را به دیگرى فروخته قیمت فعلى آن را از مشترى بگیرد؛ و چنانچه در پرداخت ثمن یا مقدارى از آن اختلاف شده باشد، مشترى باید دعوى خود را اثبات کند، و الله العالم.
منبع: استفتائات جدید، آیت الله العظمی جواد تبریزی (رحمه الله)، جلد اول، قم: نشر سرور، 1385.
