مفطرات روزه | حکم روزه در صورت بقای بر جنابت تا اذان صبح
پرسش :
اگر شخص تا اذان صبح جنب بماند، حکم روزه اش نسبت به روزه های زیر چیست؟
پاسخ :
الف. مستحبی؛ ب. واجب معین؛ ج. واجب غیرمعین؛ د. ماه رمضان؛ ه . قضای ماه رمضان.
الف. بقای بر جنابت در روزۀ مستحبی: روزه صحیح است (تمام مراجع عظام تقلید).(1)
ب. بقای بر جنابت در روزۀ واجب معین (غیر ماه رمضان):
روزه صحیح است؛ اگرچه ازروی عمد باشد (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، گلپایگانی، فاضل، صافی، سیستانی، وحید، مکارم، زنجانی و نوری).(2)
روزه صحیح است، اگر غیرعمد باشد؛ ولی اگر عمدی باشد، روزه اش محل اشکال است (آیت الله اراکی).(3)
روزه صحیح است، اگر غیرعمدی یا ازروی فراموشی باشد (آیت الله بهجت).(4)
ج. بقای بر جنابت در روزۀ واجب غیرمعین (غیرقضای ماه رمضان):
روزه صحیح است؛ اگرچه عمدی باشد (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، گلپایگانی، فاضل، صافی، سیستانی، وحید، مکارم، زنجانی و نوری).(5)
روزه باطل است؛ اگرچه غیرعمدی باشد (آیت الله بهجت).(6)
د. بقای بر جنابت در روزۀ ماه رمضان:
1. بقای عمدی:(7)
روزه باطل است (مشهور).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
باید روزۀ آن روز را تمام کند و بنا بر احتیاط واجب، آن را به نیت قربت مطلقه انجام دهد. سپس باید روز دیگری را نیز روزه بگیرد و چون معلوم نیست روزۀ آن روز دیگر، قضاست یا عقوبت است، آن روز را نیز به قصد ما فی الذمه روزه بگیرد (آیت الله سیستانی).
2. بقای ازروی فراموشی غسل:(8)
روزه باطل است (مشهور).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
اگر بعد از گذشتن ماه رمضان یادش بیاید، باید قضا کند؛ اما اگر در ماه رمضان یادش بیاید، قضا واجب نیست؛ لکن بنا بر احتیاط مستحب، بعد از گذشت یک هفته یا جمعه قضا نماید (آیت الله زنجانی).
3. بقای غیرعمدی:(9)
روزه صحیح است (تمام مراجع عظام تقلید).
4. بقای بر جنابت به خاطر جهل به حکم وجوب غسل جنابت:(10)
چه شخص جاهل قاصر باشد و چه جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است (مقام معظم رهبری و آیات عظام خویی، وحید و بهجت).
اگر شخص، جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است؛ بلکه بنا بر احتیاط واجب، جاهل قاصر نیز روزه اش باطل است (حضرت امام و آیات عظام گلپایگانی و نوری).
اگر شخص جاهل قاصر غیرمتردد نسبت به عدم وجوب غسل باشد یا تکیه بر حجت شرعی داشته، روزه اش صحیح است؛ و الا روزه اش باطل است (آیت الله سیستانی).
ه . بقای بر جنابت در روزۀ قضای ماه رمضان:
1. بقای عمدی:(11)
روزه باطل است (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، بهجت، اراکی، فاضل، سیستانی، وحید، مکارم و نوری).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
اگر وقت وسعت داشته باشد؛ روزه باطل است و اگر وقت تنگ است، بنا بر احتیاط واجب، روزۀ آن روز را بگیرد و عوض آن را هم بعد از ماه مبارک بگیرد (آیات عظام گلپایگانی، صافی و زنجانی).
2. بقای غیرعمدی:(12)
روزه باطل است (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، فاضل، وحید و نوری).
اگر وقت وسعت داشته باشد، روزه باطل است و اگر وقت تنگ است، بنا بر احتیاط واجب، روزۀ آن روز را بگیرد و عوض آن را هم بعد از ماه مبارک بگیرد (آیات عظام گلپایگانی، صافی و زنجانی).
روزه صحیح است (آیت الله سیستانی).
در وسعت وقت روزه باطل است و در تنگی وقت روزه صحیح است (آیت الله بهجت).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
3. بقای ازروی فراموشی غسل:(13)
حکم بقای غیرعمدی را دارد (تمام مراجع عظام تقلید).
4. بقای بر جنابت به خاطر جهل به حکم وجوب غسل جنابت،(14) حکم بقای غیرعمدی را دارد (تمام مراجع عظام تقلید).
پی‌نوشت:
1- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، بخش الثامن.
2- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1620؛ فاضل، توضیح المسائل، مسأله 1668؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1628؛ صافی، توضیح المسائل، مسأله 1645؛ صافی، هدایة العباد، ج 1، مسأله 1282؛هدایة العباد، ج 1، مسأله 1283.
3- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1620؛ فاضل، توضیح المسائل، مسأله 1668؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1628؛ صافی، توضیح المسائل، مسأله 1645؛ صافی، هدایة العباد، ج 1، مسأله 1282و1283.
4- وسیلة النجاة، مسأله 1089.
5- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1636؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1644.
6- وسیلة النجاة، مسأله 1089.
7- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1619؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1627.
8- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1622؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1630؛مکارم، توضیح المسائل، مسأله 1373.
9- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1619؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1627.
10- اجوبه الاستفتائات، سوال 773؛ عروة الوثقی، فصل فی اعتبار العمد و الاختیار فی الافطار؛ بهجت، وسیلة النجاة، مسأله 1109؛ خویی و وحید و سیستانی، منهاج الصالحین،ذیل مسأله 1004،بحث تتمیم؛ نوری همدانی، توضیح المسائل، مسأله 1650.
11 تا 14- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1634؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1642؛ عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن.
منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.
الف. مستحبی؛ ب. واجب معین؛ ج. واجب غیرمعین؛ د. ماه رمضان؛ ه . قضای ماه رمضان.
الف. بقای بر جنابت در روزۀ مستحبی: روزه صحیح است (تمام مراجع عظام تقلید).(1)
ب. بقای بر جنابت در روزۀ واجب معین (غیر ماه رمضان):
روزه صحیح است؛ اگرچه ازروی عمد باشد (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، گلپایگانی، فاضل، صافی، سیستانی، وحید، مکارم، زنجانی و نوری).(2)
روزه صحیح است، اگر غیرعمد باشد؛ ولی اگر عمدی باشد، روزه اش محل اشکال است (آیت الله اراکی).(3)
روزه صحیح است، اگر غیرعمدی یا ازروی فراموشی باشد (آیت الله بهجت).(4)
ج. بقای بر جنابت در روزۀ واجب غیرمعین (غیرقضای ماه رمضان):
روزه صحیح است؛ اگرچه عمدی باشد (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، گلپایگانی، فاضل، صافی، سیستانی، وحید، مکارم، زنجانی و نوری).(5)
روزه باطل است؛ اگرچه غیرعمدی باشد (آیت الله بهجت).(6)
د. بقای بر جنابت در روزۀ ماه رمضان:
1. بقای عمدی:(7)
روزه باطل است (مشهور).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
باید روزۀ آن روز را تمام کند و بنا بر احتیاط واجب، آن را به نیت قربت مطلقه انجام دهد. سپس باید روز دیگری را نیز روزه بگیرد و چون معلوم نیست روزۀ آن روز دیگر، قضاست یا عقوبت است، آن روز را نیز به قصد ما فی الذمه روزه بگیرد (آیت الله سیستانی).
2. بقای ازروی فراموشی غسل:(8)
روزه باطل است (مشهور).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
اگر بعد از گذشتن ماه رمضان یادش بیاید، باید قضا کند؛ اما اگر در ماه رمضان یادش بیاید، قضا واجب نیست؛ لکن بنا بر احتیاط مستحب، بعد از گذشت یک هفته یا جمعه قضا نماید (آیت الله زنجانی).
3. بقای غیرعمدی:(9)
روزه صحیح است (تمام مراجع عظام تقلید).
4. بقای بر جنابت به خاطر جهل به حکم وجوب غسل جنابت:(10)
چه شخص جاهل قاصر باشد و چه جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است (مقام معظم رهبری و آیات عظام خویی، وحید و بهجت).
اگر شخص، جاهل مقصر باشد، روزه اش باطل است؛ بلکه بنا بر احتیاط واجب، جاهل قاصر نیز روزه اش باطل است (حضرت امام و آیات عظام گلپایگانی و نوری).
اگر شخص جاهل قاصر غیرمتردد نسبت به عدم وجوب غسل باشد یا تکیه بر حجت شرعی داشته، روزه اش صحیح است؛ و الا روزه اش باطل است (آیت الله سیستانی).
ه . بقای بر جنابت در روزۀ قضای ماه رمضان:
1. بقای عمدی:(11)
روزه باطل است (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، بهجت، اراکی، فاضل، سیستانی، وحید، مکارم و نوری).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
اگر وقت وسعت داشته باشد؛ روزه باطل است و اگر وقت تنگ است، بنا بر احتیاط واجب، روزۀ آن روز را بگیرد و عوض آن را هم بعد از ماه مبارک بگیرد (آیات عظام گلپایگانی، صافی و زنجانی).
2. بقای غیرعمدی:(12)
روزه باطل است (حضرت امام و آیات عظام خویی، تبریزی، اراکی، فاضل، وحید و نوری).
اگر وقت وسعت داشته باشد، روزه باطل است و اگر وقت تنگ است، بنا بر احتیاط واجب، روزۀ آن روز را بگیرد و عوض آن را هم بعد از ماه مبارک بگیرد (آیات عظام گلپایگانی، صافی و زنجانی).
روزه صحیح است (آیت الله سیستانی).
در وسعت وقت روزه باطل است و در تنگی وقت روزه صحیح است (آیت الله بهجت).
بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل است (آیت الله مکارم).
3. بقای ازروی فراموشی غسل:(13)
حکم بقای غیرعمدی را دارد (تمام مراجع عظام تقلید).
4. بقای بر جنابت به خاطر جهل به حکم وجوب غسل جنابت،(14) حکم بقای غیرعمدی را دارد (تمام مراجع عظام تقلید).
پی‌نوشت:
1- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، بخش الثامن.
2- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1620؛ فاضل، توضیح المسائل، مسأله 1668؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1628؛ صافی، توضیح المسائل، مسأله 1645؛ صافی، هدایة العباد، ج 1، مسأله 1282؛هدایة العباد، ج 1، مسأله 1283.
3- عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1620؛ فاضل، توضیح المسائل، مسأله 1668؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1628؛ صافی، توضیح المسائل، مسأله 1645؛ صافی، هدایة العباد، ج 1، مسأله 1282و1283.
4- وسیلة النجاة، مسأله 1089.
5- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1636؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1644.
6- وسیلة النجاة، مسأله 1089.
7- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1619؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1627.
8- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1622؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1630؛مکارم، توضیح المسائل، مسأله 1373.
9- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1619؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1627.
10- اجوبه الاستفتائات، سوال 773؛ عروة الوثقی، فصل فی اعتبار العمد و الاختیار فی الافطار؛ بهجت، وسیلة النجاة، مسأله 1109؛ خویی و وحید و سیستانی، منهاج الصالحین،ذیل مسأله 1004،بحث تتمیم؛ نوری همدانی، توضیح المسائل، مسأله 1650.
11 تا 14- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1634؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1642؛ عروة الوثقی، فصل فیما یجب الامساک عنه، ذیل مسأله 48، الثامن.
منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.
