مفطرات روزه | رساندن عمدی غبار به حلق

پرسش :

آیا هر گرد و غباری که به حلق برسد، روزه باطل می شود؟(1)

پاسخ :
فرورفتن غبار به حلق، بی اختیار یا ازروی فراموشی، روزه را باطل نمی کند؛ اگرچه خیلی غلیظ باشد؛ ولی اگر شخص روزه دار عمداً گرد و غباری را به حلقش برساند:
 

الف. غبار غلیظ است:

روزه باطل می شود (حضرت امام و آیات عظام فاضل، بهجت، گلپایگانی، تبریزی، صافی و نوری).

بنا بر احتیاط واجب روزه باطل می شود (مقام معظم رهبری و آیات عظام خویی، اراکی و وحید).

اگر عرفاً به آن خوردن بگویند، روزه باطل می شود و در غیر این صورت، بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل می شود (آیت الله سیستانی).

روزه صحیح است؛ مگر آنکه در حلق تبدیل به گل شود و فرو رود که دراین صورت روزه باطل می شود (آیت الله مکارم).

روزه صحیح است؛ مگر آنکه به قدری غلیظ باشد که به فروبردن آن عرفاً خوردن بگویند که دراین صورت بنا بر احتیاط واجب، روزه باطل می شود (آیت الله زنجانی).
 

ب. غبار غلیظ نیست:

بنا بر احتیاط واجب، به حلق نرساند (آیات عظام خویی، اراکی، وحید، گلپایگانی، تبریزی، صافی و نوری).

اشکال ندارد (حضرت امام و آیات عظام بهجت، فاضل، سیستانی، مکارم و زنجانی).

شغل هایی که در آن ها گرد و غبار غلیظ وجود دارد مسئله: کسی که در کار روزانه قدرت دوری از رسیدن غبار به حلق را ندارد، با توجه به اینکه رزق او بستگی به این کار دارد، برخی از مراجع مثل حضرت امام می فرمایند: «اگر ممکن نیست و حتماً گرد و غبار غلیظ به حلق فرو می رود و باید کار کنند، معذورند و باید به همان حال روزه را بگیرند و بعد قضا نمایند»؛ ولی برخی دیگر مثل آیت الله سیستانی می فرمایند: «اگر رهاکردن آن کار در ماه مبارک رمضان، او را در عسر و حرج قرار می دهد، می تواند جلوگیری نکند و احوط اکتفای به مقدار ضرورت است و روزه را نیز بنا بر احتیاط، باید قضا کند.»(2)
  
پی‌نوشت:
1- توضیح المسائل مراجع، مسأله 1603و1607؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1611 و1615؛ راهنمای فتاوا، ص31، مسأله 121؛عروة الوثقی، فی ما یجب الامساک، مورد السادس؛ وسیلة النجاة، مسأله 1104؛ خویی و تبریزی و وحید، منهاج الصالحین، بعد از مسأله 974،مورد السادس.
2- استفتائات امام، ج 1، ص310، سوال 22؛استفتای کتبی خصوصی از آیت الله سیستانی.

منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.