احکام روزه قضا | با تحقیق یا بدون تحقیق در اینکه صبح شده، مفطری را انجام داده

پرسش :

اگر شخصی در ماه رمضان شک کند که صبح شده یا نه و بااین حال، مفطری را انجام دهد و بعداً معلوم شود صبح بوده، روزه اش چه حکمی دارد؟(1)

پاسخ :
1. بدون اینکه خودش تحقیق کند صبح شده یا نه، مفطر را انجام داده، فقط باید قضای آن روزه را بگیرد و کفاره ندارد. فرقی نمی کند قادر به تحقیق بوده یا عاجز از آن باشد؛ مثل شخص کور (تمام مراجع عظام تقلید).
 
2. بعد از اینکه خودش تحقیق کرده، مفطر را انجام داده:
 
الف. نسبت به صبح شدن شک داشته:
قضا واجب نیست (حضرت امام و آیات عظام سیستانی و نوری).
قضا واجب است (آیات عظام خویی، اراکی، تبریزی، وحید، مکارم و زنجانی).
احتیاط واجب قضا کند (آیات عظام گلپایگانی، فاضل و صافی).
 
ب. نسبت به صبح شدن گمان داشته:
قضا بر او واجب است (مشهور).
احتیاط مستحب قضا کند (آیت الله سیستانی).
 
ج. نسبت به صبح نشدن گمان داشته:
قضا واجب نیست (آیات عظام حضرت امام، اراکی و سیستانی).
بنا بر احتیاط واجب قضا کند (آیات عظام گلپایگانی و صافی).
اگر افق ابری باشد، قضا واجب است و چنانچه افق صاف باشد، قضا واجب نیست (آیت الله زنجانی).
 
د. نسبت به صبح نشدن یقین داشته:
قضا واجب نیست (حضرت امام و آیات عظام فاضل، بهجت، خویی، گلپایگانی، سیستانی، وحید، مکارم، نوری و صافی).
اگر افق ابری باشد، قضا واجب است و چنانچه افق صاف باشد، قضا واجب نیست (آیت الله زنجانی).
 
پی‌نوشت:
1- عروة الوثقی، فصل فی موارد وجوب القضاء دونالکفاره؛ توضیح المسائل مراجع، مسأله 1688؛ وحید، توضیح المسائل، مسأله 1696و1700؛ سیستانی، المسائل المنتخبه، مسأله 517.

منبع: احکام روزه، اداره پاسخگویی به سوالات دینی آستان قدس رضوی، انتشارات قدس رضوی، 1393.