احکام حج | طواف: سوال سه
پرسش :
اگر طواف باید در محدودۀ فاصله کعبه و مقام ابراهیم علیه السلام انجام شود، در هنگام ازدحام و زیادى جمعیت که طواف در آن محدوده مشکل است، تکلیف چیست؟
پاسخ :
امام خمینى (رحمه الله):
در صورت امکان ولو در وقت خلوت (ولو با منتظر ماندن براى انتخاب وقت خلوت) باید طواف، در حدّ بین مقام ابراهیم و خانه که مسافت ٢۶/۵ ذراع است باشد و دورتر از آن حدّ، کفایت نمى‌کند و در صورت عدم امکان - حتى در وقت خلوت - طواف در خارج حدّ مزبور مانع ندارد، با مراعات الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
تا جایى که جمعیت طواف کننده متصل به هم مشغول طوافند طواف در آن محدوده صحیح است هر چند از خلف مقام باشد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
اگر مى‌تواند طواف را در حدّ مزبور انجام دهد ولو در وقت خلوت باید در حدّ مزبور انجام دهد و اگر ممکن نیست قید مزبور ساقط است با رعایت الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
باید به انتظار خلوت شدن باشد و چنانچه وقت تنگ شد ویا احتمال خلوت شدن در هیچ یک از ساعات شبانه‌روز وجود نداشت مى‌تواند در خارج از محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه بهجت (رحمه الله):
با عدم تمکن از طواف در حد ولو در وقت خلوت، طواف در خارج حد مانع ندارد با مراعات الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
از دیوار کعبه محاسبه مى‌شود ولى بیان شد که در موارد ازدحام، طواف در خارج این محدوده هم جایز است. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
کسى که به جهت شلوغى نمى‌تواند در محدوده طواف کند باید طواف را به تأخیر بیاندازد تا زمانى که بتواند - ولو با کمک دیگران - در داخل محدوده طواف کند و اگر با تأخیر نیز برایش ممکن نباشد باید نایب بگیرد که در داخل محدوده طواف کند و احتیاط مستحب این است که خود نیز در خارج محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
در هر حال طواف در خارج آن محدوده جایز است.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
جایز است که در خارج محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
در مواقعى که طواف در این محدوده ممکن نشود در خارج محدوده بنحوى که در جواب سؤال اوّل ذکر شد اشکال ندارد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
در مطاف رعایت حدّ معینى لازم نیست و همین قدر که صدق طواف دور خانۀ کعبه بکند کافى است.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵
امام خمینى (رحمه الله):
در صورت امکان ولو در وقت خلوت (ولو با منتظر ماندن براى انتخاب وقت خلوت) باید طواف، در حدّ بین مقام ابراهیم و خانه که مسافت ٢۶/۵ ذراع است باشد و دورتر از آن حدّ، کفایت نمى‌کند و در صورت عدم امکان - حتى در وقت خلوت - طواف در خارج حدّ مزبور مانع ندارد، با مراعات الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه گلپایگانى (رحمه الله):
تا جایى که جمعیت طواف کننده متصل به هم مشغول طوافند طواف در آن محدوده صحیح است هر چند از خلف مقام باشد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه اراکى (رحمه الله):
اگر مى‌تواند طواف را در حدّ مزبور انجام دهد ولو در وقت خلوت باید در حدّ مزبور انجام دهد و اگر ممکن نیست قید مزبور ساقط است با رعایت الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه فاضل (رحمه الله):
باید به انتظار خلوت شدن باشد و چنانچه وقت تنگ شد ویا احتمال خلوت شدن در هیچ یک از ساعات شبانه‌روز وجود نداشت مى‌تواند در خارج از محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه بهجت (رحمه الله):
با عدم تمکن از طواف در حد ولو در وقت خلوت، طواف در خارج حد مانع ندارد با مراعات الأقرب فالأقرب.
آیة اللّٰه تبریزى (رحمه الله):
از دیوار کعبه محاسبه مى‌شود ولى بیان شد که در موارد ازدحام، طواف در خارج این محدوده هم جایز است. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه زنجانى (حفظه الله):
کسى که به جهت شلوغى نمى‌تواند در محدوده طواف کند باید طواف را به تأخیر بیاندازد تا زمانى که بتواند - ولو با کمک دیگران - در داخل محدوده طواف کند و اگر با تأخیر نیز برایش ممکن نباشد باید نایب بگیرد که در داخل محدوده طواف کند و احتیاط مستحب این است که خود نیز در خارج محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه مکارم (حفظه الله):
در هر حال طواف در خارج آن محدوده جایز است.
آیة اللّٰه سیستانى (حفظه الله):
جایز است که در خارج محدوده طواف کند.
آیة اللّٰه صافى (حفظه الله):
در مواقعى که طواف در این محدوده ممکن نشود در خارج محدوده بنحوى که در جواب سؤال اوّل ذکر شد اشکال ندارد. واللّٰه العالم.
آیة اللّٰه نورى (حفظه الله):
در مطاف رعایت حدّ معینى لازم نیست و همین قدر که صدق طواف دور خانۀ کعبه بکند کافى است.
منبع: استفتائات ویژه حج از محضر مراجع عظام تقلید، مرکز تحقیقات حج، تهران: نشر مشعر، ۱۳۷۵
