علت لاغری در یک طرف لگن در دررفتگی مفصل مادرزادی ران
پرسش :
من دچار دررفتگی مادرزادی لگن در طرف راست هستم. لگن و باسن همان طرف من لاغرتر از طرف دیگر است. علت چیست و آیا وسایل طبی هست که به یک طرف ران ببندم و تعادل خود را از جمله موقع نشستن و راه رفتن و … حفظ کنم؟
پاسخ :
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
دررفتگی مادرزادی مفصل ران همانطور که از نامش پیدا است از بدو تولد وجود دارد. علت این بیماری به درستی شناخته شده نیست ولی میدانیم در این بیماران تغییراتی در شیب و گودی حفره استابولوم و مشکلاتی در کپسول مفصلی که سر استخوان ران را درون حفره استابولوم نگه میدارد وجود دارد. شکل لگن و مفصل ران و حفره استابولوم در موقع تولد مانند یک فرد بالغ نیست. همچنین تمام سر استخوان ران در نوزادان غضروفی بوده و تبدیل به استخوان نشده است.
رشد مناسب سر استخوان ران و حفره استابولوم مستلزم بودن این دو در کنار یکدیگر است. وقتی سر استخوان ران در درون حفره استابولوم قرار گرفته است با رشد بچه این دو هم رشد کرده و شکل مناسبی به خود میگیرند. در بیمارانی که دررفتگی مادرزادی مفصل ران دارند حفره استابولوم به اندازه کافی بزرگ نمیشود. شکل طبیعی هم پیدا نمیکند.
سر استخوان ران کوچک میماند. تنه استخوان ران نازک مانده و طول استخوان ران هم کوتاه مانده به اندازه کافی رشد نمیکند. حتی استخوان بی نام طرف دررفته لگن هم کوچکتر از طرف مقابل مانده و به اندازه کافی رشد نمیکند. رشد ناکافی استخوان ها و مفاصل در بسیاری از بیماری هایی که در زمان کودکی وجود دارند دیده میشود.
به علت دررفته بودن مفصل، بیمار در زمان کودکی و هنگام راه رفتن فشار وزن را بیشتر به اندام طرف سالم وارد میکند. لگن طرف مبتلا به علت دررفتگی ناپایدار و کوتاه تر بوده و نمیتواند نکته اتکای مناسبی برای اعمال وزن باشد. با ادامه یافتن این طرز راه رفتن عضلات لگن هم در طرف مبتلا به اندازه کافی رشد نمیکنند. رشد عضلات و قدرت آنها ارتباط مستقیمی با فعالیت آنها دارد. وقتی از عضله ای استفاده نشود به سرعت لاغر و ضعیف میشود. اگر کودک از دسته ای از عضلات خود استفاده مناسب نکند آن عضلات نه تنها لاغر و ضعیف میمانند بلکه به اندازه کافی رشد هم نمیکنند.
نتیجه این میشود که وقتی بجه بزرگ میشود عضلات باسن در لگن طرف دررفته به اندازه طرف سالم رشد نکرده اند. این عدم رشد کافی عضلات خود را به صورت لاغر بودن نشان میدهند. ممکن است بتوان با انجام نرمش هایی این عضلات را تا حدودی تقویت کرد ولی حجم و اندازه و قدرت آنها هیچ گاه به اندازه طرف سالم نمیرسد.
تعادل در حین راه رفتن به عوامل زیادی بستگی دارد. یکی از آنها پایداری مفصل ران است. مفصل ران مانند یک تکیه گاه مهم عمل میکند. در دررفتگی مفصل ران این تکیه گاه ناپایدار است پس بیمار در موقع راه رفتن تعادل مناسبی ندارد و در هنگامی که پای طرف دررفته را بر روی زمین قرار میدهد سر استخوان ران در لگن به سمت بالا حرکت میکند و این موجب ناپایداری و عدم تعادل میشود. در موقع نشستن هم بیمار بر روی لگن سالم مینشیند و لگن طرف دررفته بالاتر قرار گرفته و با زمین تماس نخواهد داشت.
در ناپایداری های بعضی مفاصل مانند زانو یا مچ دست از بریس استفاده میشود. این بریس ها استخوان های بالا و پایین مفصل را گرفته و لولای بریس مانند یک مفصل عمل کرده، پایداری نسبی را به مفصل میدهد. در مفصل ران فرد بزرگسال نمیتوان از بریس برای پایدار کردن مفصل استفاده کرد. مهمترین علت آن کوتاه بودن بازوی کارگر در اهرم هایی است که استخوان ها و مفاصل را در این ناحیه بوجود آورده اند. گشتاور بالایی که به مفصل ران و یا سر دررفته استخوان وارد میشود استفاده از هر بریسی را بی فایده میکند.
منبع: ایران ارتوپد
پاسخ از آقای دکتر مهرداد منصوری، متخصص ارتوپدی:
دررفتگی مادرزادی مفصل ران همانطور که از نامش پیدا است از بدو تولد وجود دارد. علت این بیماری به درستی شناخته شده نیست ولی میدانیم در این بیماران تغییراتی در شیب و گودی حفره استابولوم و مشکلاتی در کپسول مفصلی که سر استخوان ران را درون حفره استابولوم نگه میدارد وجود دارد. شکل لگن و مفصل ران و حفره استابولوم در موقع تولد مانند یک فرد بالغ نیست. همچنین تمام سر استخوان ران در نوزادان غضروفی بوده و تبدیل به استخوان نشده است.
رشد مناسب سر استخوان ران و حفره استابولوم مستلزم بودن این دو در کنار یکدیگر است. وقتی سر استخوان ران در درون حفره استابولوم قرار گرفته است با رشد بچه این دو هم رشد کرده و شکل مناسبی به خود میگیرند. در بیمارانی که دررفتگی مادرزادی مفصل ران دارند حفره استابولوم به اندازه کافی بزرگ نمیشود. شکل طبیعی هم پیدا نمیکند.
سر استخوان ران کوچک میماند. تنه استخوان ران نازک مانده و طول استخوان ران هم کوتاه مانده به اندازه کافی رشد نمیکند. حتی استخوان بی نام طرف دررفته لگن هم کوچکتر از طرف مقابل مانده و به اندازه کافی رشد نمیکند. رشد ناکافی استخوان ها و مفاصل در بسیاری از بیماری هایی که در زمان کودکی وجود دارند دیده میشود.
به علت دررفته بودن مفصل، بیمار در زمان کودکی و هنگام راه رفتن فشار وزن را بیشتر به اندام طرف سالم وارد میکند. لگن طرف مبتلا به علت دررفتگی ناپایدار و کوتاه تر بوده و نمیتواند نکته اتکای مناسبی برای اعمال وزن باشد. با ادامه یافتن این طرز راه رفتن عضلات لگن هم در طرف مبتلا به اندازه کافی رشد نمیکنند. رشد عضلات و قدرت آنها ارتباط مستقیمی با فعالیت آنها دارد. وقتی از عضله ای استفاده نشود به سرعت لاغر و ضعیف میشود. اگر کودک از دسته ای از عضلات خود استفاده مناسب نکند آن عضلات نه تنها لاغر و ضعیف میمانند بلکه به اندازه کافی رشد هم نمیکنند.
نتیجه این میشود که وقتی بجه بزرگ میشود عضلات باسن در لگن طرف دررفته به اندازه طرف سالم رشد نکرده اند. این عدم رشد کافی عضلات خود را به صورت لاغر بودن نشان میدهند. ممکن است بتوان با انجام نرمش هایی این عضلات را تا حدودی تقویت کرد ولی حجم و اندازه و قدرت آنها هیچ گاه به اندازه طرف سالم نمیرسد.
تعادل در حین راه رفتن به عوامل زیادی بستگی دارد. یکی از آنها پایداری مفصل ران است. مفصل ران مانند یک تکیه گاه مهم عمل میکند. در دررفتگی مفصل ران این تکیه گاه ناپایدار است پس بیمار در موقع راه رفتن تعادل مناسبی ندارد و در هنگامی که پای طرف دررفته را بر روی زمین قرار میدهد سر استخوان ران در لگن به سمت بالا حرکت میکند و این موجب ناپایداری و عدم تعادل میشود. در موقع نشستن هم بیمار بر روی لگن سالم مینشیند و لگن طرف دررفته بالاتر قرار گرفته و با زمین تماس نخواهد داشت.
در ناپایداری های بعضی مفاصل مانند زانو یا مچ دست از بریس استفاده میشود. این بریس ها استخوان های بالا و پایین مفصل را گرفته و لولای بریس مانند یک مفصل عمل کرده، پایداری نسبی را به مفصل میدهد. در مفصل ران فرد بزرگسال نمیتوان از بریس برای پایدار کردن مفصل استفاده کرد. مهمترین علت آن کوتاه بودن بازوی کارگر در اهرم هایی است که استخوان ها و مفاصل را در این ناحیه بوجود آورده اند. گشتاور بالایی که به مفصل ران و یا سر دررفته استخوان وارد میشود استفاده از هر بریسی را بی فایده میکند.
منبع: ایران ارتوپد
