کار کردن زن در منزل از نظر اسلام
پرسش :
آیا از نظر اسلام زن وظیفه ای برای کار کردن در منزل دارد؟
پاسخ :
امام على و حضرت فاطمه علیهما السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم تقاضا کردند که آن حضرت کارها را بین آنها تقسیم نماید. پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم انجام کارهاى داخل خانه را به عهده فاطمه علیها السّلام نهاد و امور خارج از منزل را به عهده على علیه السّلام گذاشت. امام باقر علیه السّلام مى گوید: فاطمه علیها السّلام مىگفت: هیچ کس جز خداوند نمىداند که من چقدر خوشحال شدم از اینکه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم کارهاى بیرون از خانه را به عهده من قرار نداد و مرا از مراوده با مردان نجات داد. (قرب الإسناد، ص: ۵۲)
مساله ۲۴۱۴ : مسأله زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و غذا تهیّه کند و نظافت و مانند آن را انجام دهد مگر به میل خود و اگر مرد او را مجبور بر این کارها نماید زن مىتواند حقّ الزحمه خود را در برابر این کارها از او بگیرد. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۲، ص: ۴۷۸)
نکته ای که از مقایسه دو پاراگراف فوق به دست می آید، این است که از منظر اسلامی رابطه زن و شوهر با یکدیگر، رابطه ای فراتر از قواعد خشک حقوقی است. و اصل و اساس این پیوند بر مبنای توافق و همدلی بین زن و شوهر است و تنها در جایی که زن و شوهر از رسیدن به توافق و همدلی عاجز شده اند، به خاطر آنکه بنای ازدواج نابود نشود، در سطوح دیگری (مثل قواعد حقوقی) از این رابطه صیانت می شود.
به تعبیری اصل کانون خانواده، بنایی عاطفی است که قواعدی حقوقی در اطراف این بنا قرار داده شده، تا در صورت فرو ریختن ستون بنای عاطفی تا حد ممکن از فروپاشی کانون خانواده جلوگیری شود. و این نوع نگاه در جای جای دیدگاه قرآنی دیده می شود.
مثلا اگر اختلافی بین زن و شوهر ایجاد شود، در قدم اول توصیه می شود که خود آنها به نوعی سعی در حل مشکل بنمایند. حتی اگر توافق آنها خلاف اصول اولیه تعیین شده در قاعده حقوقی ازدواج باشد:
فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یُصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ (۱۲۸ نساء) مانعى ندارد با هم صلح کنند (و زن یا مرد، از پارهاى از حقوق خود، بخاطر صلح، صرف نظر نماید.) و صلح، بهتر است.
و اگر آنها نیز نتوانند به گونه ای به سازش برسند؛ مساله را به نهادهای قضائی احاله نمی کند و این مساله را به تاخیر می اندازد، و پای خویشاوندان را باز می کنند تا شاید آنها بتوانند سازش را ایجاد کنند:
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُریدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلیماً خَبیراً (۳۵ نساء) و اگر از جدایى و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از خانواده شوهر، و یک داور از خانواده زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگى کنند). اگر این دو داور، تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند به توافق آنها کمک مىکند زیرا خداوند، دانا و آگاه است.
ویژگی این دیدگاه ها زمانی برجسته تر می شود که آنها را با تمدن پر ادعای امروز غربی مقایسه کنیم که به محض اختلاف در همان گام اول، نزاع را به نهادهای قضائی می کشاند در حالی که این امر می تواند به سرعت کانون خانواده را به فروپاشی برساند! چرا که تلاش دو طرف در نزد یک غریبه برای محق نشان دادن خود و سخن گفتن علیه طرف مقابل، ثمره اش نابودی هر گونه مودت و دوستی بین آن دو است.
بنابراین باید در نوع روابط زن و شوهر دقت نماییم که زن و شوهر دو رقیب برای یکدیگر نیستند. بلکه دو مکمل هم هستند که بناست با دوستی و محبت در کنار یکدیگر به هم آرامش ببخشند:
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۲۱ روم) و از نشانه هاى او اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکّر مى کنند.
منبع: www.soalcity.ir
امام على و حضرت فاطمه علیهما السّلام از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم تقاضا کردند که آن حضرت کارها را بین آنها تقسیم نماید. پیامبر صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم انجام کارهاى داخل خانه را به عهده فاطمه علیها السّلام نهاد و امور خارج از منزل را به عهده على علیه السّلام گذاشت. امام باقر علیه السّلام مى گوید: فاطمه علیها السّلام مىگفت: هیچ کس جز خداوند نمىداند که من چقدر خوشحال شدم از اینکه رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم کارهاى بیرون از خانه را به عهده من قرار نداد و مرا از مراوده با مردان نجات داد. (قرب الإسناد، ص: ۵۲)
مساله ۲۴۱۴ : مسأله زن وظیفه ندارد خدمت خانه را انجام دهد و غذا تهیّه کند و نظافت و مانند آن را انجام دهد مگر به میل خود و اگر مرد او را مجبور بر این کارها نماید زن مىتواند حقّ الزحمه خود را در برابر این کارها از او بگیرد. (توضیح المسائل (المحشى للإمام الخمینی)، ج۲، ص: ۴۷۸)
نکته ای که از مقایسه دو پاراگراف فوق به دست می آید، این است که از منظر اسلامی رابطه زن و شوهر با یکدیگر، رابطه ای فراتر از قواعد خشک حقوقی است. و اصل و اساس این پیوند بر مبنای توافق و همدلی بین زن و شوهر است و تنها در جایی که زن و شوهر از رسیدن به توافق و همدلی عاجز شده اند، به خاطر آنکه بنای ازدواج نابود نشود، در سطوح دیگری (مثل قواعد حقوقی) از این رابطه صیانت می شود.
به تعبیری اصل کانون خانواده، بنایی عاطفی است که قواعدی حقوقی در اطراف این بنا قرار داده شده، تا در صورت فرو ریختن ستون بنای عاطفی تا حد ممکن از فروپاشی کانون خانواده جلوگیری شود. و این نوع نگاه در جای جای دیدگاه قرآنی دیده می شود.
مثلا اگر اختلافی بین زن و شوهر ایجاد شود، در قدم اول توصیه می شود که خود آنها به نوعی سعی در حل مشکل بنمایند. حتی اگر توافق آنها خلاف اصول اولیه تعیین شده در قاعده حقوقی ازدواج باشد:
فَلا جُناحَ عَلَیْهِما أَنْ یُصْلِحا بَیْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَیْرٌ (۱۲۸ نساء) مانعى ندارد با هم صلح کنند (و زن یا مرد، از پارهاى از حقوق خود، بخاطر صلح، صرف نظر نماید.) و صلح، بهتر است.
و اگر آنها نیز نتوانند به گونه ای به سازش برسند؛ مساله را به نهادهای قضائی احاله نمی کند و این مساله را به تاخیر می اندازد، و پای خویشاوندان را باز می کنند تا شاید آنها بتوانند سازش را ایجاد کنند:
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُریدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلیماً خَبیراً (۳۵ نساء) و اگر از جدایى و شکاف میان آن دو (همسر) بیم داشته باشید، یک داور از خانواده شوهر، و یک داور از خانواده زن انتخاب کنید (تا به کار آنان رسیدگى کنند). اگر این دو داور، تصمیم به اصلاح داشته باشند، خداوند به توافق آنها کمک مىکند زیرا خداوند، دانا و آگاه است.
ویژگی این دیدگاه ها زمانی برجسته تر می شود که آنها را با تمدن پر ادعای امروز غربی مقایسه کنیم که به محض اختلاف در همان گام اول، نزاع را به نهادهای قضائی می کشاند در حالی که این امر می تواند به سرعت کانون خانواده را به فروپاشی برساند! چرا که تلاش دو طرف در نزد یک غریبه برای محق نشان دادن خود و سخن گفتن علیه طرف مقابل، ثمره اش نابودی هر گونه مودت و دوستی بین آن دو است.
بنابراین باید در نوع روابط زن و شوهر دقت نماییم که زن و شوهر دو رقیب برای یکدیگر نیستند. بلکه دو مکمل هم هستند که بناست با دوستی و محبت در کنار یکدیگر به هم آرامش ببخشند:
وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی ذلِکَ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ (۲۱ روم) و از نشانه هاى او اینکه همسرانى از جنس خودتان براى شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید، و در میانتان مودّت و رحمت قرار داد در این نشانه هایى است براى گروهى که تفکّر مى کنند.
منبع: www.soalcity.ir
