زنازاده و رحمت و عدالت خداوند

پرسش :

در روایات گناهان بسیاری به افراد زنازاده نسبت داده شده است. آیا زنازاده در مقابل گناه بی اختیار است؟ در این صورت عدالت خدا چگونه توجیه می شود؟

پاسخ :
اختیار انسان، و اینکه خود او می تواند سرنوشتش را رقم بزند، از مسائل واضح و بدیهی است که اندک توجهی به رفتارمان آن را برایمان روشن می کند.
 
این که فردا این کنم یا آن کنم                               
این دلیل اختیار است اى صنم‏
و آن پشیمانى که خوردى ز آن بدى                          
ز اختیار خویش گشتى مهتدى‏
جمله قرآن امر و نهى است و وعید                            
امر کردن سنگ مرمر را که دید(1)

البته اثبات اختیار به این معنا نیست که هیچ کشش و نیرویی انسان را در انتخاب تحت تاثیر نگذارد. بلکه انسان از محیط پیرامون خود و شرایط ژنتیکی تاثیر می پذیرد. و نکته لطیف اینجاست که از دل همین جبرهای گوناگون، اختیار متولد می شود. یعنی انسان برای تصمیم گیری درباره یک مساله دعوت های مختلفی از دورن و بیرون خود دارد.

از یک سو، جنود شیطانی  و نفس اماره انسان را به بدی دعوت می کند و از سوی دیگر جنود رحمانی (نفس لوامه ، پیامبران و فرشتگان) انسان را به سمت حق و حقیقت می خوانند.

پس هر کس، مسئول اعمال خویش است و قوه اختیار و انتخاب انسان، هرگز در اثر شرایط مختلف از بین نمی رود. و درباره زنا زاده نیز مساله همین گونه است.
زنازاده هرگز به خاطر عمل زشت، پدر و مادرش، عقوبت و سرزنش نمی شود. بلکه به او هشدار داده می شود که به خاطر تاثیر عوامل ژنتیکی باید مراقبت بیشتری از خود بکند. در نتیجه اگر او به ندای الهی گوش نداد و در مسیر انحراف رفت، عقوبت او هیچ منافاتی با عدالت ندارد.

و هشدارهای متعدد در دین نسبت به زنازاده، خود نشانه ای از رحمت خداست، و چون شرایط ژنتیکی او عاملی برای جذب به بدی ها شده، خداوند هشدارها و تذکرها به او را بیشتر کرده است، تا در تعادلی از جنود رحمانی و شیطانی، این شخص، خود به انتخاب اقدام کند و مسئول اعمال خویش باشد.

پی نوشت:
1. مثنوی معنوی، دفتر پنجم

​​​​​​​منبع: www.soalcity.ir