مقایسه شفاعت خواهى از غیر خدا با شفاعت خواهى از بت ها
پرسش :
آیا شفاعت خواهى از اولیای خدا با شفاعت خواهى از بتها یکی است؟
پاسخ :
شرک آنان به این علت نبوده که مى گفتند: «اینها شافعین ما هستند» بلکه شرکشان در این بوده که بتها را مى پرستیدند. دو آیه اى هم که در سئوال مطرح شده (1)(2) صریحاً به این مطلب دلالت دارد.
اگر پرستش و عبادت در کار نباشد و انسان، شفیع را نپرستد و قائل باشد که شفیع با صرف نظر از ارتباطش با خدا نفع و ضررى نمى رساند و بلکه نفع و ضرر خودش هم در دست خودش نیست، ولى در عین حال موجودى است کامل، و انسانى است والا که مقرّب درگاه الهى است، مثلاً نبى مرسل است، این شرک نخواهد بود و اصلاً ربطى به عمل مشرکان ندارد و با کار آنان قابل مقایسه نیست، زیرا آنان شفیع را خدا و اله مى دانستند؛ گاهى شخصى بت را سجده مى کند و مى گوید این اله و خداى من است یا طبق آیه مبارکه «والذین اتخذوا من دونه اولیاء...» او را ولى خودش قرار مى دهد، او را عبادت می کند و برایش ذبح می کند و نامش را هنگام ذبح بر زبان جارى می سازد، برایش نماز و حج به جا مى آورد و همه کارها را براى او انجام مى دهد و مى گوید: شفیع من، این بت است؛ این شخص قطعاً مشرک است و شرک در عبادت دارد این را مقایسه کنید با کسى که پیغمبر را انسان و مخلوقى از مخلوقات خدا مى داند و فقط مى گوید چون خداوند به او اذن شفاعت داده است من از او مى خواهم که مرا شفاعت کند. آیا این دو با هم مساوى اند؟
در ضمن مشرکان معتقد به ارباب متعدد بوده اند و ظاهراً براى هر نوعى از انواع، رب و مدّبرى قائل بوده؛ مى گفتند: رب النوع انسانى مثلاً یک ملک است؛ هر چیزى رب النوعى دارد، ولى ما آن روح یا ملکه یا جن را نمى بینیم و دستمان به او نمى رسد و لذا براى هر یک از آن ارواح، ملائکه و اجنه صورتى مى ساختند و تمثالى برپا مى کردند که نشانه او باشد. برخى از مشرکان هم می گفتند: ملائکه دختران خدایند آن هم نه دختر هیچ کاره بلکه دخترانى همه کاره که مدبّر امورند و خداوند کارهه را به آنان تفویض کرده؛ قرآن کریم به این مطلب اشاره کرده است.(3) پس اوّلاً: مشرکین بتها را عبادت مى کردند و شرک در عبادت داشتند. ثانیاً: علاوه بر شرک در عبادت شرک در ربوبیّت و مدبّریت هم داشتند.
پی‌نوشت‌ها:
(1). «والذین اتخذوا من دونه اولیاء ما نعبدهم الّا لیقرّبونا الى الله زلفى». (سوره زمر، آیه 3)
(2). «و یعبدون من دون الله ما لا یضرهم و لا ینفعهم و یقولون هؤلا شفعادُنا». (سوره یونس، آیه 18)
(3). سوره نجم، آیه 57؛ سوره نحل، آیه 57؛ سوره صافات، آیه 149 و... .
منبع: کتاب شفاعت، آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی، موسسه بوستان کتاب، چاپ اول، ص 45.
شرک آنان به این علت نبوده که مى گفتند: «اینها شافعین ما هستند» بلکه شرکشان در این بوده که بتها را مى پرستیدند. دو آیه اى هم که در سئوال مطرح شده (1)(2) صریحاً به این مطلب دلالت دارد.
اگر پرستش و عبادت در کار نباشد و انسان، شفیع را نپرستد و قائل باشد که شفیع با صرف نظر از ارتباطش با خدا نفع و ضررى نمى رساند و بلکه نفع و ضرر خودش هم در دست خودش نیست، ولى در عین حال موجودى است کامل، و انسانى است والا که مقرّب درگاه الهى است، مثلاً نبى مرسل است، این شرک نخواهد بود و اصلاً ربطى به عمل مشرکان ندارد و با کار آنان قابل مقایسه نیست، زیرا آنان شفیع را خدا و اله مى دانستند؛ گاهى شخصى بت را سجده مى کند و مى گوید این اله و خداى من است یا طبق آیه مبارکه «والذین اتخذوا من دونه اولیاء...» او را ولى خودش قرار مى دهد، او را عبادت می کند و برایش ذبح می کند و نامش را هنگام ذبح بر زبان جارى می سازد، برایش نماز و حج به جا مى آورد و همه کارها را براى او انجام مى دهد و مى گوید: شفیع من، این بت است؛ این شخص قطعاً مشرک است و شرک در عبادت دارد این را مقایسه کنید با کسى که پیغمبر را انسان و مخلوقى از مخلوقات خدا مى داند و فقط مى گوید چون خداوند به او اذن شفاعت داده است من از او مى خواهم که مرا شفاعت کند. آیا این دو با هم مساوى اند؟
در ضمن مشرکان معتقد به ارباب متعدد بوده اند و ظاهراً براى هر نوعى از انواع، رب و مدّبرى قائل بوده؛ مى گفتند: رب النوع انسانى مثلاً یک ملک است؛ هر چیزى رب النوعى دارد، ولى ما آن روح یا ملکه یا جن را نمى بینیم و دستمان به او نمى رسد و لذا براى هر یک از آن ارواح، ملائکه و اجنه صورتى مى ساختند و تمثالى برپا مى کردند که نشانه او باشد. برخى از مشرکان هم می گفتند: ملائکه دختران خدایند آن هم نه دختر هیچ کاره بلکه دخترانى همه کاره که مدبّر امورند و خداوند کارهه را به آنان تفویض کرده؛ قرآن کریم به این مطلب اشاره کرده است.(3) پس اوّلاً: مشرکین بتها را عبادت مى کردند و شرک در عبادت داشتند. ثانیاً: علاوه بر شرک در عبادت شرک در ربوبیّت و مدبّریت هم داشتند.
پی‌نوشت‌ها:
(1). «والذین اتخذوا من دونه اولیاء ما نعبدهم الّا لیقرّبونا الى الله زلفى». (سوره زمر، آیه 3)
(2). «و یعبدون من دون الله ما لا یضرهم و لا ینفعهم و یقولون هؤلا شفعادُنا». (سوره یونس، آیه 18)
(3). سوره نجم، آیه 57؛ سوره نحل، آیه 57؛ سوره صافات، آیه 149 و... .
منبع: کتاب شفاعت، آیت الله سید حسن طاهری خرم آبادی، موسسه بوستان کتاب، چاپ اول، ص 45.
