نقش امام زمان علیه السلام در بقای هستی
پرسش :
امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) در بقای هستی چه نقشی دارد؟
پاسخ :
در پاسخ به این سؤال در روایات آمده است: «لَولاَ الحُجّةَ لَساخَت الاَرضُ بِاَهلِها؛ اگر حجت خدا در زمین نباشد، زمین اهلش را در کام خود فرو می‌برد.»
خداوند آیاتی از قرآن کریم می‌فرماید: «خَلَقَ لَکم»؛ «سَخَّرَ لَکم»؛ (خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً).(1) این درحالی است که بر اساس روایات و آیات گناه و ظلم، عامل کیفرهای الهی در دنیا است؛ چنان که در قرآن کریم آمده است: (لَوْ یؤَاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَکَ عَلَیهَا مِنْ دَابَّةٍ)؛(2)
بر این اساس چنانچه خداوند متعال به خاطر ظلم و ستم بندگان آنها را مؤاخذه نماید، از شدت عذاب الهی هیچ جنبنده‌ای روی زمین باقی نخواهد ماند و نعمت‌هایی را که به خاطر انسان آفریده شده‌اند از او باز پس خواهد گرفت. مطلب قابل توجه در این میان، زندگی سرشار از نعمت انسان‌ها با وجود گناه فراوان آنهاست که از تأمل در آن در می‌یابیم که ایمن بودن انسان از عذاب الهی به سبب عاملی است که در قرآن کریم و روایات به عنوان حجت الهی از آن یاد شده است در قرآن کریم نیز در این باره آمده است:
(وَ مَا کَانَ اللهُ لِیعَذِّبَهُمْ) خدا مردم را عذاب نمی‌کند؛ زیرا (وَ أَنْتَ فِیهِمْ)؛(3) چون تو در بین مردم هستی.
جهان برای بشر آفریده شده است: (خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً)؛(4) «جَمِیعاً»؛ یعنی هر آنچه در زمین است، برای بشر خلق شده و بشر هم برای عبادت آفریده شده است: (وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ)؛(5) هستی برای ما و ما هم برای بندگی خدا آفریده شده‌ایم.
بنا بر قرآن اگر خدا بخواهد به خاطر گناهانمان ما را مؤاخذه کند، به محاسبه بکشاند و مجازاتمان کند؛ همه نابود خواهیم شد؛ این در حالی است که با وجود گناه‌کار بودنمان خدا همه را نابود نمی‌کند و این تنها به خاطر وجود پیامبر در بین مردم است: (وَ أَنْتَ فِیهِمْ).(6)
ممکن است کسی بگوید: «وَ اَنت» برای شخص پیامبر است و شامل سایر اهل بیت نمی‌شود در پاسخ باید گفت: «بِکُم ینَفَّسُ الهَمَّ وَ یکشِفُ الضُّرَّ» یا «بِکُم فَتَحَ اللهُ وَ بِکُم یختِمُ»(7) یعنی شخص پیغمبر به عنوان ولی خدا است. در اینجا شخص مهم نیست بلکه مقام نبوت و مقام رسالت که باعث رفع عذاب می‌شود و این مقام ولی اللهی به اهل بیت او هم رسیده است.
بر اساس زیارت جامعه کبیره صفاتی را که ما برای پیغمبر میگوییم، همه را برای امیرالمؤمنین هم قائل هستیم؛ همه را برای حضرت مهدی هم قائل هستیم، در این میان فقط یک تفاوت وجود دارد و آن اینکه فقط به پیغمبر وحی می‌شد. بنابر گفته شیعه و سنی، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی به ابی‌طالب (علیه السلام) فرمود: «تو همه مقامات مرا داری؛ مگر این که بعد از من پیامبری نخواهد بود: أَنَّهُ لَا نَبِی بَعدِی»(8)
خداوند در آیه‌ای خطاب به پیامبر فرمود: (وَ إِنْ کَادُوا لَیسْتَفِزُّونَکَ مِنَ الْأَرْضِ)(9) مشرکان می‌خواهند تو را از منطقه تبعید کنند! امّا اگر تو در مکه نباشی: (إِذاً لاَ یلْبَثُونَ خِلاَفَکَ إِلاَّ قَلِیلاً)(10) مکه هم زیر و رو می‌شود.
در طول تاریخ دو مرتبه به کعبه حمله شد یک بار خدا غضب کرد و بار دیگر نه. ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا خدا یک بار غضب کرد و بار دیگری غضب نکرد! در پاسخ باید گفت: ابرهه پادشاهی بود که کعبه‌ای ساخت و به مردم گفت: «به جای مکه، دور کعبه‌ای که من در کشور ساختم، طواف کنید!»؛ امّا به کعبه او جسارت و بی‌اعتنایی گردید؛ پس لشکر فیل سواری تشکیل داد و تصمیم گرفت کعبه را خراب کند؛ در قرآن چنین آمده است: (الَمْ تَرَ کَیفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ)؛(11) آیا نمی‌بینی که خدا با اصحاب فیل چه کرد؟!»
فیل سوارهایی که آمدند کعبه را خراب کنند: (تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ)(12) «حجاره» به سنگ کوچک گفته می‌شود از جنس سجّیل که به تعبیر قرآن وقتی بر سر آنها می‌خورد افراد مانند کاه خورد شده می‌شدند: (فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ)،(13) این سنگ ریزه از عدس بزرگتر بود از نخود کوچک‌تر، به مخ هر کس می‌خورد، پودر می‌شد؛ بنابراین درباره آثار و فواید امام می‌توان گفت که وجود او مانند کوه‌ها برای زمین است.
قرآن می‌گوید: اگر کوه‌ها نبود زمین دائماً در حال لرزیدن بود. در قرآن کریم آمده است: (تَمِیدَ بِکُمْ).(14) گداختگی درون زمین طوری است که پوست زمین همیشه در حال لرزیدن است. کوه‌ها این پوسته را نگه داشته‌اند؛ مانند پدری پیر که ممکن است با بچه‌اش فوتبال نکند؛ ولی اگر سایه پدر نباشد، آسیب‌های اجتماعی زیادی او را تهدید خواهد کرد. در ایام جنگ گاهی پیرمردی از علما به جبهه می‌رفت، مثل آیت الله مدنی، اشرفی، صدوقی. بعضی از آنها مانند آیت الله دستغیب و آیت الله مشکینی حتی با لباس رزم بین رزمنده‌ها می‌رفتند و هر چند نمی‌توانستند همپای رزمندگان بسیجی فعالیت کنند؛ امّا همین حضور آنها در جبهه موجب تجدید روحیه هزاران نفر بود.
به هر روی، تا زمانی که حضرت مهدی (علیه السلام) در میان امت است، تعجیل در عذاب مهدی باوران صورت نمی‌گیرد و این از برکت وجودی امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است. از این رو برای سلامتی و ظهور او در دعا تأکید می‌شود که خداوند همواره و برای همیشه حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) را مورد عنایت خاص خود قرار دهد، او را در ولایت الهی خود از همه دشمنان محافظت نماید، راهنمایی اش کرده و مورد یاری و نصرت خود قرار دهد تا اینکه در زمین مستقر گردد و ظهورش در تمام عالم جلوه‌گر شود و حکومت الهی را به او بسپارد.
در روایت بر خواندن دعای سلامتی امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) به ویژه در شب قدر توصیه و سفارش شده است.
زیارت آل یاسین نیز به عنوان زیارت خاص حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) مورد توجه آن امام قرار گرفته است. در فرازهایی از این زیارت چنین آمده است:
«سَلَامُ عَلَی آلِ یس السَّلَامُ عَلَیکَ یا دَاعِی اللهِ وَ رَبَّانِی آیاتِهِ السَّلَامُ عَلَیکَ یا بَابَ اللهِ وَ دَیانَ دِینِه.»
امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) نشان‌گر راه‌های ارتباطی با خداوند متعال است؛ به بیانی دیگر مهدویت دروازه همه معارف است و مسیری شایسته برای ورود به ساحت قدس الهی می‌باشد. توجه به او موجب تحقق ارتباطی محکم با خداوند متعال می‌شود و در برقراری ارتباط با خدا به جامعه کمک می‌کند؛ چرا که او حجت خداوند متعال در زمین و راهنمای مردم در رسیدن به اهداف الهی است و به هر روی؛ زیارت آل یاسین از نظر محتوایی بسیار غنی و ارزشمند است. برای همین مقام معظّم رهبری به حاجی‌هایی که به مکه مکّرمه مشرف می‌شوند، سفارش کرده‌اند، در شب عید قربان و در بیابان عرفات، وقتی لباس احرام بر تن دارید، در بیابان و زیر آسمان این زیارت را بخوانید. به ویژه که بنا بر روایات حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) هر سال در ایام حج، در مکه هستند. ایشان فرمودند: در آن جا چون همسایه حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) هستید، به آن حضرت سلام کنید و زیارت «آل یاسین» را بخوانید.
با توجه به اهتمام ویژه اسلام به مسأله امامت، مسلمان راستین هرگز در عمل به آموزه‌های دینی از امام به حق و حجت خداوند متعال جدا نمی‌شود و حکومتی را می‌پذیرد که فقط خدا آن را تعیین کرده باشد. به همین دلیل، کسی که مدیریت و رهبری جامعه دینی را از طریق رهبر ستمگر بپذیرد، دین ندارد و چنین تفکری مثل آن است که مردم بخواهند از راه معاویه یا حکومت بنی‌امیه به آیین اسلام عمل کنند.
طبیعی است که این امکان ندارد و نتیجه‌ای جز انحراف از دین و باطل شدن اعمال ندارد؛ چنان که در روایت آمده است: «اگر همه مردم نماز شب بخوانند و در نماز از خوف خدا گریه کنند؛ ولی رئیس آنها طاغوت باشد، خداوند می‌فرماید: «والله قسم این مردم را به جهنم می‌برم؛ گرچه آنان عملکرد خوبی هم داشته باشند؛ اما مردمی که رهبر و امامشان عادل است، آنها را می‌بخشم؛ گرچه تک تک مردم ظالم باشند (گنهکار باشند)، چون نظام آنها نظامی الهی است»؛ بنابراین مدیریت و رهبری فقط باید از راه خدا، ولی و حجت او باشد؛ یاران امام حسین (علیه السلام) در شب عاشورا شاد بودند و می‌خندیدند؛ چرا که همه آنها بهشتی بودند. یکی از آنها خطاب به دوستانش گفت: شوخی نکنید؛ امشب، شب عاشورا است! گفتید: چرا شوخی نکنیم، در حالی که حسین (علیه السلام) رهبر ما است! اگر رهبر حسین (علیه السلام) باشد، همه چیز ارزش پیدا می‌کند، حتی اگر شوخی و خنده باشد؛ ولی اگر رهبر یزید باشد، نماز شب هم در آن جا ارزش ندارد.
در روایت دیگری آمده است: «کسی نزد امام صادق (علیه السلام) آمد و گفت: «آقا! فلانی آدم خوبی نیست، او را رها کنید!» فرمود: «پس، چه کسی خوب است؟!» در جواب گفت: «من یا فلانی.» امام (علیه السلام) فرمود: «او چه اشکالی دارد؟» گفت: با آدم‌های بد رفیق شده است. و همنشینان خوبی ندارد! امام (علیه السلام) برای این که به او بفهماند که هرچند بعضی از کارهای آن شخص غلط است؛ اما دارای فضیلت‌هایی نیز هست نامه‌ای به او فرستاد و از او برای کمک به مستمندان درخواست پول کرد. آن شخص نیز پس از دریافت نامه از همان آدم‌های به اصطلاح بد، کمک قابل توجهی جمع‌آوری کرد و برای امام (علیه السلام) فرستاد.
امام صادق (علیه السلام) پس از این اتفاق همین نامه را به همان شخص به اصطلاح خوب فرستاد و از او نیز برای مستمندان درخواست کمک کرد؛ ولی او و دوستانش به بهانه ای از یاری امام صادق (علیه السلام) خودداری نمودند. پس از آن امام (علیه السلام) فرمود: برای همین می‌گویم او شخص خوبی است.(15)
دقت و تأمل در این حدیث نشان می‌دهد امام (علیه السلام) از باطن افراد جامعه به خوبی آگاهی دارد ولی از روی رحمت واسعه الهی و عنایت ویژه‌ای که به دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) دارد همواره با ایشان از روی محبت و دوستی برخورد می‌نماید؛ به ویژه امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) که به یمن وجود او نظام هستی برپاست و خداوند متعال به برکت او شیعیان را در مشکلات یاری می‌کند. در این باره در توقیعی از امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) آمده است: «اگر دعای من برای شما نبود، دشمنان شما را از بین می‌بردند.»
حضرت مهدی (علیه السلام) می فرمایند: دعای من شما را حفظ می‌کند. اعتقاد به این که کارهای ما را امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) می‌بیند و نیز باور به این مطلب که پیامبر هفته‌‌ای یک یا دو بار کارهای ما را ملاحظه می‌کند، ایجاب می‌کند که رفتار ما به بهترین شکل تغییر یابد، اگر ما بدانیم که اعمال ما خدمت امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) عرضه می‌شود لازم است به گونه‌ای رفتار نماییم که با سیره ایشان هماهنگ باشد و موجبات خشنودی آن حضرت را فراهم آورد که اگر حجت خدا به ما نظر کند مشکلات ما حل خواهد شد به جهت اشاره به این مطلب در زیارت جامعه نیز آمده است: «بِکُم ینَفَّسُ الهَمَّ» «بِکُم فَتَحَ اللهُ»؛ «بِکُم یختِم» یعنی آغاز، پایان و کلید هستی در اختیار امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است و کلید حل مشکلات در دست اوست.
پی‌نوشت‌ها:
1. سوره بقره (2)، آیه 29
2. سوره نحل (16)، آیه 61
3. سوره انفال (8)، آیه 33
4. سوره بقره (2)، آیه 29
5. سوره ذاریات (51)، آیه 56
6. سوره انفال (8)، آیه 33
7. من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 615
8. کافی، ج 8، ص 25
9. سوره اسراء، آیه 76
10. همان.
11. فیل (105)، آیه 1
12. همان، آیه 4
13. همان، آیه 5
14. سوره نحل (16)، آیه 15
15. به جهت روان بودن مطلب از ترجمه محتوایی بهره‌گیری شده است.
منبع: جهت نما (چهل پرسش و پاسخ مهدوی)، محسن قرائتی، ناشر: انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (علیه السلام)، چاپ دوم، تابستان 1393.
در پاسخ به این سؤال در روایات آمده است: «لَولاَ الحُجّةَ لَساخَت الاَرضُ بِاَهلِها؛ اگر حجت خدا در زمین نباشد، زمین اهلش را در کام خود فرو می‌برد.»
خداوند آیاتی از قرآن کریم می‌فرماید: «خَلَقَ لَکم»؛ «سَخَّرَ لَکم»؛ (خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً).(1) این درحالی است که بر اساس روایات و آیات گناه و ظلم، عامل کیفرهای الهی در دنیا است؛ چنان که در قرآن کریم آمده است: (لَوْ یؤَاخِذُ اللهُ النَّاسَ بِظُلْمِهِمْ مَا تَرَکَ عَلَیهَا مِنْ دَابَّةٍ)؛(2)
بر این اساس چنانچه خداوند متعال به خاطر ظلم و ستم بندگان آنها را مؤاخذه نماید، از شدت عذاب الهی هیچ جنبنده‌ای روی زمین باقی نخواهد ماند و نعمت‌هایی را که به خاطر انسان آفریده شده‌اند از او باز پس خواهد گرفت. مطلب قابل توجه در این میان، زندگی سرشار از نعمت انسان‌ها با وجود گناه فراوان آنهاست که از تأمل در آن در می‌یابیم که ایمن بودن انسان از عذاب الهی به سبب عاملی است که در قرآن کریم و روایات به عنوان حجت الهی از آن یاد شده است در قرآن کریم نیز در این باره آمده است:
(وَ مَا کَانَ اللهُ لِیعَذِّبَهُمْ) خدا مردم را عذاب نمی‌کند؛ زیرا (وَ أَنْتَ فِیهِمْ)؛(3) چون تو در بین مردم هستی.
جهان برای بشر آفریده شده است: (خَلَقَ لَکُمْ مَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعاً)؛(4) «جَمِیعاً»؛ یعنی هر آنچه در زمین است، برای بشر خلق شده و بشر هم برای عبادت آفریده شده است: (وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیعْبُدُونِ)؛(5) هستی برای ما و ما هم برای بندگی خدا آفریده شده‌ایم.
بنا بر قرآن اگر خدا بخواهد به خاطر گناهانمان ما را مؤاخذه کند، به محاسبه بکشاند و مجازاتمان کند؛ همه نابود خواهیم شد؛ این در حالی است که با وجود گناه‌کار بودنمان خدا همه را نابود نمی‌کند و این تنها به خاطر وجود پیامبر در بین مردم است: (وَ أَنْتَ فِیهِمْ).(6)
ممکن است کسی بگوید: «وَ اَنت» برای شخص پیامبر است و شامل سایر اهل بیت نمی‌شود در پاسخ باید گفت: «بِکُم ینَفَّسُ الهَمَّ وَ یکشِفُ الضُّرَّ» یا «بِکُم فَتَحَ اللهُ وَ بِکُم یختِمُ»(7) یعنی شخص پیغمبر به عنوان ولی خدا است. در اینجا شخص مهم نیست بلکه مقام نبوت و مقام رسالت که باعث رفع عذاب می‌شود و این مقام ولی اللهی به اهل بیت او هم رسیده است.
بر اساس زیارت جامعه کبیره صفاتی را که ما برای پیغمبر میگوییم، همه را برای امیرالمؤمنین هم قائل هستیم؛ همه را برای حضرت مهدی هم قائل هستیم، در این میان فقط یک تفاوت وجود دارد و آن اینکه فقط به پیغمبر وحی می‌شد. بنابر گفته شیعه و سنی، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به علی به ابی‌طالب (علیه السلام) فرمود: «تو همه مقامات مرا داری؛ مگر این که بعد از من پیامبری نخواهد بود: أَنَّهُ لَا نَبِی بَعدِی»(8)
خداوند در آیه‌ای خطاب به پیامبر فرمود: (وَ إِنْ کَادُوا لَیسْتَفِزُّونَکَ مِنَ الْأَرْضِ)(9) مشرکان می‌خواهند تو را از منطقه تبعید کنند! امّا اگر تو در مکه نباشی: (إِذاً لاَ یلْبَثُونَ خِلاَفَکَ إِلاَّ قَلِیلاً)(10) مکه هم زیر و رو می‌شود.
در طول تاریخ دو مرتبه به کعبه حمله شد یک بار خدا غضب کرد و بار دیگر نه. ممکن است این سؤال مطرح شود که چرا خدا یک بار غضب کرد و بار دیگری غضب نکرد! در پاسخ باید گفت: ابرهه پادشاهی بود که کعبه‌ای ساخت و به مردم گفت: «به جای مکه، دور کعبه‌ای که من در کشور ساختم، طواف کنید!»؛ امّا به کعبه او جسارت و بی‌اعتنایی گردید؛ پس لشکر فیل سواری تشکیل داد و تصمیم گرفت کعبه را خراب کند؛ در قرآن چنین آمده است: (الَمْ تَرَ کَیفَ فَعَلَ رَبُّکَ بِأَصْحَابِ الْفِیلِ)؛(11) آیا نمی‌بینی که خدا با اصحاب فیل چه کرد؟!»
فیل سوارهایی که آمدند کعبه را خراب کنند: (تَرْمِیهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّیلٍ)(12) «حجاره» به سنگ کوچک گفته می‌شود از جنس سجّیل که به تعبیر قرآن وقتی بر سر آنها می‌خورد افراد مانند کاه خورد شده می‌شدند: (فَجَعَلَهُمْ کَعَصْفٍ)،(13) این سنگ ریزه از عدس بزرگتر بود از نخود کوچک‌تر، به مخ هر کس می‌خورد، پودر می‌شد؛ بنابراین درباره آثار و فواید امام می‌توان گفت که وجود او مانند کوه‌ها برای زمین است.
قرآن می‌گوید: اگر کوه‌ها نبود زمین دائماً در حال لرزیدن بود. در قرآن کریم آمده است: (تَمِیدَ بِکُمْ).(14) گداختگی درون زمین طوری است که پوست زمین همیشه در حال لرزیدن است. کوه‌ها این پوسته را نگه داشته‌اند؛ مانند پدری پیر که ممکن است با بچه‌اش فوتبال نکند؛ ولی اگر سایه پدر نباشد، آسیب‌های اجتماعی زیادی او را تهدید خواهد کرد. در ایام جنگ گاهی پیرمردی از علما به جبهه می‌رفت، مثل آیت الله مدنی، اشرفی، صدوقی. بعضی از آنها مانند آیت الله دستغیب و آیت الله مشکینی حتی با لباس رزم بین رزمنده‌ها می‌رفتند و هر چند نمی‌توانستند همپای رزمندگان بسیجی فعالیت کنند؛ امّا همین حضور آنها در جبهه موجب تجدید روحیه هزاران نفر بود.
به هر روی، تا زمانی که حضرت مهدی (علیه السلام) در میان امت است، تعجیل در عذاب مهدی باوران صورت نمی‌گیرد و این از برکت وجودی امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است. از این رو برای سلامتی و ظهور او در دعا تأکید می‌شود که خداوند همواره و برای همیشه حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) را مورد عنایت خاص خود قرار دهد، او را در ولایت الهی خود از همه دشمنان محافظت نماید، راهنمایی اش کرده و مورد یاری و نصرت خود قرار دهد تا اینکه در زمین مستقر گردد و ظهورش در تمام عالم جلوه‌گر شود و حکومت الهی را به او بسپارد.
در روایت بر خواندن دعای سلامتی امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) به ویژه در شب قدر توصیه و سفارش شده است.
زیارت آل یاسین نیز به عنوان زیارت خاص حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) مورد توجه آن امام قرار گرفته است. در فرازهایی از این زیارت چنین آمده است:
«سَلَامُ عَلَی آلِ یس السَّلَامُ عَلَیکَ یا دَاعِی اللهِ وَ رَبَّانِی آیاتِهِ السَّلَامُ عَلَیکَ یا بَابَ اللهِ وَ دَیانَ دِینِه.»
امام مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) نشان‌گر راه‌های ارتباطی با خداوند متعال است؛ به بیانی دیگر مهدویت دروازه همه معارف است و مسیری شایسته برای ورود به ساحت قدس الهی می‌باشد. توجه به او موجب تحقق ارتباطی محکم با خداوند متعال می‌شود و در برقراری ارتباط با خدا به جامعه کمک می‌کند؛ چرا که او حجت خداوند متعال در زمین و راهنمای مردم در رسیدن به اهداف الهی است و به هر روی؛ زیارت آل یاسین از نظر محتوایی بسیار غنی و ارزشمند است. برای همین مقام معظّم رهبری به حاجی‌هایی که به مکه مکّرمه مشرف می‌شوند، سفارش کرده‌اند، در شب عید قربان و در بیابان عرفات، وقتی لباس احرام بر تن دارید، در بیابان و زیر آسمان این زیارت را بخوانید. به ویژه که بنا بر روایات حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) هر سال در ایام حج، در مکه هستند. ایشان فرمودند: در آن جا چون همسایه حضرت مهدی (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) هستید، به آن حضرت سلام کنید و زیارت «آل یاسین» را بخوانید.
با توجه به اهتمام ویژه اسلام به مسأله امامت، مسلمان راستین هرگز در عمل به آموزه‌های دینی از امام به حق و حجت خداوند متعال جدا نمی‌شود و حکومتی را می‌پذیرد که فقط خدا آن را تعیین کرده باشد. به همین دلیل، کسی که مدیریت و رهبری جامعه دینی را از طریق رهبر ستمگر بپذیرد، دین ندارد و چنین تفکری مثل آن است که مردم بخواهند از راه معاویه یا حکومت بنی‌امیه به آیین اسلام عمل کنند.
طبیعی است که این امکان ندارد و نتیجه‌ای جز انحراف از دین و باطل شدن اعمال ندارد؛ چنان که در روایت آمده است: «اگر همه مردم نماز شب بخوانند و در نماز از خوف خدا گریه کنند؛ ولی رئیس آنها طاغوت باشد، خداوند می‌فرماید: «والله قسم این مردم را به جهنم می‌برم؛ گرچه آنان عملکرد خوبی هم داشته باشند؛ اما مردمی که رهبر و امامشان عادل است، آنها را می‌بخشم؛ گرچه تک تک مردم ظالم باشند (گنهکار باشند)، چون نظام آنها نظامی الهی است»؛ بنابراین مدیریت و رهبری فقط باید از راه خدا، ولی و حجت او باشد؛ یاران امام حسین (علیه السلام) در شب عاشورا شاد بودند و می‌خندیدند؛ چرا که همه آنها بهشتی بودند. یکی از آنها خطاب به دوستانش گفت: شوخی نکنید؛ امشب، شب عاشورا است! گفتید: چرا شوخی نکنیم، در حالی که حسین (علیه السلام) رهبر ما است! اگر رهبر حسین (علیه السلام) باشد، همه چیز ارزش پیدا می‌کند، حتی اگر شوخی و خنده باشد؛ ولی اگر رهبر یزید باشد، نماز شب هم در آن جا ارزش ندارد.
در روایت دیگری آمده است: «کسی نزد امام صادق (علیه السلام) آمد و گفت: «آقا! فلانی آدم خوبی نیست، او را رها کنید!» فرمود: «پس، چه کسی خوب است؟!» در جواب گفت: «من یا فلانی.» امام (علیه السلام) فرمود: «او چه اشکالی دارد؟» گفت: با آدم‌های بد رفیق شده است. و همنشینان خوبی ندارد! امام (علیه السلام) برای این که به او بفهماند که هرچند بعضی از کارهای آن شخص غلط است؛ اما دارای فضیلت‌هایی نیز هست نامه‌ای به او فرستاد و از او برای کمک به مستمندان درخواست پول کرد. آن شخص نیز پس از دریافت نامه از همان آدم‌های به اصطلاح بد، کمک قابل توجهی جمع‌آوری کرد و برای امام (علیه السلام) فرستاد.
امام صادق (علیه السلام) پس از این اتفاق همین نامه را به همان شخص به اصطلاح خوب فرستاد و از او نیز برای مستمندان درخواست کمک کرد؛ ولی او و دوستانش به بهانه ای از یاری امام صادق (علیه السلام) خودداری نمودند. پس از آن امام (علیه السلام) فرمود: برای همین می‌گویم او شخص خوبی است.(15)
دقت و تأمل در این حدیث نشان می‌دهد امام (علیه السلام) از باطن افراد جامعه به خوبی آگاهی دارد ولی از روی رحمت واسعه الهی و عنایت ویژه‌ای که به دوستداران اهل بیت (علیهم السلام) دارد همواره با ایشان از روی محبت و دوستی برخورد می‌نماید؛ به ویژه امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) که به یمن وجود او نظام هستی برپاست و خداوند متعال به برکت او شیعیان را در مشکلات یاری می‌کند. در این باره در توقیعی از امام عصر (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) آمده است: «اگر دعای من برای شما نبود، دشمنان شما را از بین می‌بردند.»
حضرت مهدی (علیه السلام) می فرمایند: دعای من شما را حفظ می‌کند. اعتقاد به این که کارهای ما را امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) می‌بیند و نیز باور به این مطلب که پیامبر هفته‌‌ای یک یا دو بار کارهای ما را ملاحظه می‌کند، ایجاب می‌کند که رفتار ما به بهترین شکل تغییر یابد، اگر ما بدانیم که اعمال ما خدمت امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) عرضه می‌شود لازم است به گونه‌ای رفتار نماییم که با سیره ایشان هماهنگ باشد و موجبات خشنودی آن حضرت را فراهم آورد که اگر حجت خدا به ما نظر کند مشکلات ما حل خواهد شد به جهت اشاره به این مطلب در زیارت جامعه نیز آمده است: «بِکُم ینَفَّسُ الهَمَّ» «بِکُم فَتَحَ اللهُ»؛ «بِکُم یختِم» یعنی آغاز، پایان و کلید هستی در اختیار امام زمان (عجّل الله تعالی فرجه الشریف) است و کلید حل مشکلات در دست اوست.
پی‌نوشت‌ها:
1. سوره بقره (2)، آیه 29
2. سوره نحل (16)، آیه 61
3. سوره انفال (8)، آیه 33
4. سوره بقره (2)، آیه 29
5. سوره ذاریات (51)، آیه 56
6. سوره انفال (8)، آیه 33
7. من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 615
8. کافی، ج 8، ص 25
9. سوره اسراء، آیه 76
10. همان.
11. فیل (105)، آیه 1
12. همان، آیه 4
13. همان، آیه 5
14. سوره نحل (16)، آیه 15
15. به جهت روان بودن مطلب از ترجمه محتوایی بهره‌گیری شده است.
منبع: جهت نما (چهل پرسش و پاسخ مهدوی)، محسن قرائتی، ناشر: انتشارات بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود (علیه السلام)، چاپ دوم، تابستان 1393.
