پرسش :
مدت خلافت ظاهري امام حسن ـ عليه السّلام ـ چند سال طول كشيد؟
پاسخ :
امام حسن ـ عليه السّلام ـ پس از شهادت پدر بزرگوارش به خلافت رسيد. اگر چه مدت خلافت آنحضرت كوتاه بود ولي در همين مدت كوتاه درس هايي به جامعة اسلام و آينده گان داد و چهرة دروغين مدعيان خلافت را آشكار نمود و غاصب بودن و نامشروع بودن حكومت و خلافت آنها را براي تمامي انسان هاي آزاده روشن ساخت.
مرحوم سيد حسن امين از كتاب استيعاب ابن عبدالبز نقل مي كند:
صلح امام حسن ـ عليه السّلام ـ با معاويه در تاريخ پانزدهم جمادي الاولي سال چهل و يكم هجرت روي داد، بنابراين هر كس آنرا سال چهلم هجري بداند خطا كرده است. حاكم نيشابوري نيز در كتاب المستدرك مي نويسد كه عهد نامة صلح در سال 41 هجري صورت پذيرفته است.
گفته شده است كه اين قرار داد در بيست و پنجم ربيع الاول انجام گرفته و برخي آنرا بيست و پنجم ربيع الاخر مي دانند. به اين ترتيب اگر جمادي الاولي را بپذيريم، زمان خلافت ظاهري امام حسن ـ عليه السّلام ـ هفت ماه و بيست و چهار روز مي باشد و اگر ربيع الاول را بپذيريم، اين زمان شش ماه و چهار روز مي شود و در صورت سوم، اين مدت چند روز بيشتر مي شود.[1]
به هر تقدير مراحل مختلف زندگي امام حسن ـ عليه السّلام ـ را مي توان به اين صورت بيان كرد. هفت سال و شش ماه در زمان جدش رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ سي سال تا شهادت پدر بزرگوارش، شش ماه و پنچ روز حكومت ظاهري تا صلح با معاويه، نه سال و نه ماه و سيزده روز از هنگام صلح تا شهادت.[2] در هر صورت خلافت را امام حسن حق مسلم خودش مي دانست و مورخين اهل سنت نيز نوشته اند بيعتي كه با امام حسن ـ عليه السّلام ـ شد بي نظير بود و اجتماعي كه مردم براي بيعت با او تشكيل دادند تا در جنگ با معاويه او را ياري دهند بي نظير بود.
براي مطالعة بيشتر به كتاب صلح امام حسن، شيخ راضي آل ياسين ترجمة مقام معظم رهبري و كتاب حسن كيست فضل الله كمپاني مراجعه فرمائيد.
«بين حق و باطل چهار انگشت است آنچه را با دو چشم خود ديدي آن حق است و با گوش هايت اخبار بي اساس بسيار شنيده اي بنابراين آنچه شنيدي آن را به عنوان حق نپذير تا ثابت شود.»
«تحف العقول، ص 229»
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر. ك: مسعودي، مروج الذهب، بيروت، دارالمعروف، بي تا، ج 3، ص 4، و ابن كثير، البدايه و النهايه، بيروت، مكتبة المعارف، بي تا، ج 8، ص 14 و سيد محسن امين، امام حسن و امام حسين ـ عليهم السّلام ـ ، ترجمة ادارة كل تبليغات اسلامي، چاپ پنجم، سال 1366، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تهران، ص 69.
[2] . همان، سيد محسن امين، ص 97.
امام حسن ـ عليه السّلام ـ پس از شهادت پدر بزرگوارش به خلافت رسيد. اگر چه مدت خلافت آنحضرت كوتاه بود ولي در همين مدت كوتاه درس هايي به جامعة اسلام و آينده گان داد و چهرة دروغين مدعيان خلافت را آشكار نمود و غاصب بودن و نامشروع بودن حكومت و خلافت آنها را براي تمامي انسان هاي آزاده روشن ساخت.
مرحوم سيد حسن امين از كتاب استيعاب ابن عبدالبز نقل مي كند:
صلح امام حسن ـ عليه السّلام ـ با معاويه در تاريخ پانزدهم جمادي الاولي سال چهل و يكم هجرت روي داد، بنابراين هر كس آنرا سال چهلم هجري بداند خطا كرده است. حاكم نيشابوري نيز در كتاب المستدرك مي نويسد كه عهد نامة صلح در سال 41 هجري صورت پذيرفته است.
گفته شده است كه اين قرار داد در بيست و پنجم ربيع الاول انجام گرفته و برخي آنرا بيست و پنجم ربيع الاخر مي دانند. به اين ترتيب اگر جمادي الاولي را بپذيريم، زمان خلافت ظاهري امام حسن ـ عليه السّلام ـ هفت ماه و بيست و چهار روز مي باشد و اگر ربيع الاول را بپذيريم، اين زمان شش ماه و چهار روز مي شود و در صورت سوم، اين مدت چند روز بيشتر مي شود.[1]
به هر تقدير مراحل مختلف زندگي امام حسن ـ عليه السّلام ـ را مي توان به اين صورت بيان كرد. هفت سال و شش ماه در زمان جدش رسول الله ـ صلّي الله عليه و آله ـ سي سال تا شهادت پدر بزرگوارش، شش ماه و پنچ روز حكومت ظاهري تا صلح با معاويه، نه سال و نه ماه و سيزده روز از هنگام صلح تا شهادت.[2] در هر صورت خلافت را امام حسن حق مسلم خودش مي دانست و مورخين اهل سنت نيز نوشته اند بيعتي كه با امام حسن ـ عليه السّلام ـ شد بي نظير بود و اجتماعي كه مردم براي بيعت با او تشكيل دادند تا در جنگ با معاويه او را ياري دهند بي نظير بود.
براي مطالعة بيشتر به كتاب صلح امام حسن، شيخ راضي آل ياسين ترجمة مقام معظم رهبري و كتاب حسن كيست فضل الله كمپاني مراجعه فرمائيد.
«بين حق و باطل چهار انگشت است آنچه را با دو چشم خود ديدي آن حق است و با گوش هايت اخبار بي اساس بسيار شنيده اي بنابراين آنچه شنيدي آن را به عنوان حق نپذير تا ثابت شود.»
«تحف العقول، ص 229»
--------------------------------------------------------------------------------
[1] . ر. ك: مسعودي، مروج الذهب، بيروت، دارالمعروف، بي تا، ج 3، ص 4، و ابن كثير، البدايه و النهايه، بيروت، مكتبة المعارف، بي تا، ج 8، ص 14 و سيد محسن امين، امام حسن و امام حسين ـ عليهم السّلام ـ ، ترجمة ادارة كل تبليغات اسلامي، چاپ پنجم، سال 1366، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تهران، ص 69.
[2] . همان، سيد محسن امين، ص 97.
