پرسش :
آيا انسان در كارهاى خود مختار است؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، دايرهى اختيار وى تا كجاست؟
پاسخ :
بارها در زندگى، خويشتن را در جادهاى تنها و غريب مىيابيم. مسيرى كه ما چارهاى جز حركت در آن را نداريم. جادّه امور ثابت و از پيش تعيين شده زندگى ما؛ يعنى امورى همچون نژاد، مليّت، خانواده، قد و قامت و گويش و امثال آن، اما در مقابل، بارها و بارها در زندگى، خود را در برابر چندين طريق حيران و سر در گم مىيابيم. اوّلين سؤالى كه به ذهن ما مىزند، اين است كه: چه كنم؟ و كدام راه را برگزينم؟
آرى واژه هايى همچون: كدام، چرا، و چه، به خوبى نمايشگر گزينش و اختيار ماست.
اما در باب دايرهى اختيار انسان، بايد گفت: نه اين چنين است كه ما علت تامه در تحقق كارهاى اختيارى خود هستيم و نه اين كه در كارهايمان بدون هيچ نقشى مجبور و مضطّر مىباشيم، بلكه در عين حال كه از ميان همه شروط و مقدمات و علل براى انجام يك فعل ما علت ناقصه مىباشيم، اما اگر همين علت ناقصه؛ يعنى اختيار و ارادهى ما در كار نباشد، فعل به نتيجه نمىرسد.
منبع: http://farsi.islamquest.net
بارها در زندگى، خويشتن را در جادهاى تنها و غريب مىيابيم. مسيرى كه ما چارهاى جز حركت در آن را نداريم. جادّه امور ثابت و از پيش تعيين شده زندگى ما؛ يعنى امورى همچون نژاد، مليّت، خانواده، قد و قامت و گويش و امثال آن، اما در مقابل، بارها و بارها در زندگى، خود را در برابر چندين طريق حيران و سر در گم مىيابيم. اوّلين سؤالى كه به ذهن ما مىزند، اين است كه: چه كنم؟ و كدام راه را برگزينم؟
آرى واژه هايى همچون: كدام، چرا، و چه، به خوبى نمايشگر گزينش و اختيار ماست.
اما در باب دايرهى اختيار انسان، بايد گفت: نه اين چنين است كه ما علت تامه در تحقق كارهاى اختيارى خود هستيم و نه اين كه در كارهايمان بدون هيچ نقشى مجبور و مضطّر مىباشيم، بلكه در عين حال كه از ميان همه شروط و مقدمات و علل براى انجام يك فعل ما علت ناقصه مىباشيم، اما اگر همين علت ناقصه؛ يعنى اختيار و ارادهى ما در كار نباشد، فعل به نتيجه نمىرسد.
منبع: http://farsi.islamquest.net
