پرسش :

پسر 9 ساله‏ام به شدت به پول علاقه دارد و پول‏هايش را براى خود و به ويژه ديگران خرج نمى‏كند. مى‏ترسم روحيه خساست در او ايجاد شود. آيا راهى براى تعديل او هست؟

پاسخ :
علاقه كودكان به پول تا حدى طبيعى است؛ اما اگر از حد طبيعى خارج و غير عادى شود، بايد جلو آن را گرفت. پول‏پرستى ويژگى خوبى نيست.
علل چنين روحيه‏اى مسائل ذيل است:
1. الگوهاى نامطلوب: اگر بين نزديكان يا دوستان و همسالان، الگويى دارد كه داراى چنين مشكلى است، بايد نقش الگويى او را با كمرنگ كردن ارتباط فرزند با وى كاهش دهيد (ر. ك: ج 2، ص 103 - 100).
2. پيام‏هاى دنياطلبى والدين: ناله فراوان والدين از سختى زندگى، آرزوهاى بلند، نگاه‏هاى حسرت‏آميز آنان به داشته‏هاى ديگران، تعريف از دارايى‏هاى مردم، گشودن دست نياز به سوى ديگران و... اين پيام را به فرزند مى‏دهد كه پول، حلال همه مشكلات است و او را به تدريج به سوى پول‏پرستى مى‏كشاند.
3. سخت‏گيرى در دادن پول توجيبى: سخت‏گيرى در دادن پول توجيبى او را حريص‏تر مى‏كند؛ پس در اين مسأله بر او سخت نگيريد (ر. ك: ص 115 و 116). پول توجيبى كودك نبايد پاداشى براى رفتار خوب او يا حق‏الزحمه‏اى براى كارهاى روزانه‏اش باشد.
از پول توجيبى براى واداشتن كودك به اطاعت استفاده نكنيد و در صورت استفاده از روش محروميت، او را از پول توجيبى محروم نكنيد.
4. تشويق‏هاى صرفا مادى والدين: اگر براى رشد او از تشويق‏هاى صرفا مادى (به ويژه پول) استفاده مى‏كنيد، آن را كاهش دهيد. استفاده از انواع ديگر تشويق (ر. ك: ج 2، ص 51 و 52)، اين روحيه او را تعديل مى‏كند.
5. توجه و بازخورد ديگران: گاهى اين روحيه از طرف والدين و ديگران، با توجه كردن زيادى به اين رفتار كودك و تحسين‏هاى كلامى افزايش مى‏يابد.
چند توصيه
1. او را تشويق كنيد تا قسمتى از پول توجيبى‏اش را براى خودش و قسمتى را براى دوست صميمى‏اش خرج كند. خرج پول توجيبى براى خودش، خساست را از بين مى‏برد و خرج براى دوستش، روحيه سخاوت را در او تقويت مى‏كند.
2. صدقه‏هاى خود را از طريق او به مستمندان برسانيد.
3. خوب است مقدارى پول براى مخارج ابتدايى منزل (خريد نان، ماست، سبزى و...) را در اختيارش قرار دهيد تا با آن‏ها خريد كند. با توجه به اين كه پول‏هاى خودش نيست، راحت‏تر خرج مى‏كند.
4. با بيان نرم و برخوردى مناسب، درباره آثار و بركات صدقه دادن يا امور عام‏المنفعه و هديه دادن و كمك‏هاى مالى به ديگران برايش توضيح دهيد و براى اين امر، از روايات دينى استفاده كنيد.
رسول گرامى اسلام صلى الله عليه و آله مى‏فرمايد:
و الله فى عون العبد ما كان العبد فى عون اخيه. (1)
و خداوند يارى دهنده بنده است تا زمانى كه بنده، يارى رسان برادر خود باشد.
امام صادق عليه‏السلام فرمود:
مؤمنى كه از دارايى‏اش به مؤمن ديگر ندهد در حالى كه نيازمند است، خداوند طعم بهشت را به او نمى‏چشاند. (2)
پی نوشت:
1. كلينى، كافى، ج 2، ص 200.
2. شيخ صدوق، ثواب الاعمال، ص 240.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388