پرسش :
پسر 8 سالهام هيچ مشكلى جسمى ندارد؛ اما شبها رختخواب خود را خيس مىكند. علت چيست و چه بايد كرد؟
پاسخ :
در صورت منتفى بودن علت جسمانى (پزشكى) شب ادرارى (ر. ك: ص 150 - 147)، علت آن مىتواند اضطراب ناشى از فشار روحى دراز مدت باشد كه بيش از چند ماه طول كشيده است.
علل اضطراب كودك ممكن است فشارهاى روحى ناشى از مرگ يكى از اعضاى خانواده، جدايى والدين، اختلاف والدين، توجه بسيار آنان به برادر يا خواهر كوچكتر، تنبيه بدنى، تبعيض بين فرزندان و مقايسه آنان، كمبود محبت، (1) نقص عضو، آزار همكلاسى، آزار قلدر محله يا برادر و خواهر بزرگتر و احساس حقارت ناشى از ضعف اعتماد به نفس باشد.
شما بايد براى رفع مشكل شب ادرارى فرزندتان، اولا زمينهها و علل اضطراب او را از بين ببريد و ثانيا از برخوردهايى كه باعث تشديد اضطراب و در نتيجه شب ادرارى افزونتر او مىشود بپرهيزيد:
1. او را تنبيه بدنى نكنيد و حتى از تهديد به كتك نيز بپرهيزيد.
2. مسأله را بزرگ نكنيد. جملههايى مثل «ما از خجالت نمىتوانيم سرمان را بلند كنيم»، مسأله را بزرگ و مشكل او را دو چندان مىكند. به گونهاى برخورد كنيد كه احساس كند از اين مسأله نگران نيستيد و به او اطمينان دهيد كه اين مشكل موقتى است و از بين مىرود.
اگر شما يا عضو ديگرى از خانواده، در كودكى به شب ادرارى دچار بودهايد، آن را به كودك خود بگوييد. اين مطلب به طور جدى از بار فشار روحى او مىكاهد. اگر كودك بداند كه برخى از همكلاسىهايش يا كودكان برخى از نزديكان نيز چنين مشكلى دارند، خاطرش آسودهتر مىشود. 3. از تحقير و سرزنش او بپرهيزيد. جملههايى چون «تو مايه ننگ خانواده ما هستى» و «تو آبروى خانواده را بردهاى» بسيار ناروا است.
4. او را هرگز به رسوا كردن و آبروريزى نزد ديگران تهديد نكنيد.
5. او را به بىقيدى و تنبلى و بىحالى متهم نسازيد.
6. مراقب خواهر يا برادرش باشيد كه او را به جهت بوى نامطبوع تشك يا بدنش مسخره نكنند.
7. او را با همسالانش مقايسه نكنيد و شب ادرارى نداشتن آنان را به رخش نكشيد.
8. هر شب در حمام، سبدى با شلوارى خشك قرار دهيد و به او بياموزيد كه خودش پس از تطهير بدن، شلوارش را تعويض كند. تعويض شلوار او به وسيله شما، باعث احساس حقارتش و در نتيجه فشار روحى بيشتر خواهد شد و....
9. او را نيمه شب به حمام نبريد؛ اعصابش را به هم مىريزد.
10. اگر براى روى تشك او از روكش پلاستيكى استفاده مىكنيد، حتما از نوح نرم و بىصداى آن باشد.
11. در مهمانىها بهتر است شب را در منزل ميزبان نمانيد و براى خواب به منزل خود برويد و در صورت ضرورت يا در مسافرتها، سعى كنيد كسى متوجه مشكل او نشود.
توجه داشته باشيد كه تمام موارد پيش گفته، فشار روحى او را بيشتر مىكند و اگر گمان مىكنيد با اين گونه رفتارها مشكل او حل خواهد شد، به طور قطع اشتباه مىكنيد. شب ادرارى فرزند شما، اختلال يا عادتى عصبى است و عادت عصبى با اين رفتارها درمان نمىشود.
اين رفتارها دقيقا مثل اين است كه جايى آتش گرفته باشد و شما به جاى آب، روى آن بنزين بريزيد.
در صورتى كه با راهكارهاى پيش گفته، اضطراب و فشارهاى روحى فرزندتان از بين نرفت، روانشناس مىتواند با روش ايجاد آرامش (Relaxation therapy) يعنى شل كردن عضلات و كششهاى عضلانى، و روش اشباع (Saturation) يعنى خارج كردن ذهن از ابهام مطلب به كمك تكرار و روشنگرى، و روان پزشك با درمان دارويى (ر. ك: ص 153 و 154 (به فرزند شما كمك كند.
پی نوشت:
1. برخى از كودكان شب ادرار، شبهايى كه از محيط خانه خود دورند، بستر خود را خيس نمىكنند. اين مسأله نشان مىدهد كه محيط خانه براى آنان آرام و امن نيست.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
در صورت منتفى بودن علت جسمانى (پزشكى) شب ادرارى (ر. ك: ص 150 - 147)، علت آن مىتواند اضطراب ناشى از فشار روحى دراز مدت باشد كه بيش از چند ماه طول كشيده است.
علل اضطراب كودك ممكن است فشارهاى روحى ناشى از مرگ يكى از اعضاى خانواده، جدايى والدين، اختلاف والدين، توجه بسيار آنان به برادر يا خواهر كوچكتر، تنبيه بدنى، تبعيض بين فرزندان و مقايسه آنان، كمبود محبت، (1) نقص عضو، آزار همكلاسى، آزار قلدر محله يا برادر و خواهر بزرگتر و احساس حقارت ناشى از ضعف اعتماد به نفس باشد.
شما بايد براى رفع مشكل شب ادرارى فرزندتان، اولا زمينهها و علل اضطراب او را از بين ببريد و ثانيا از برخوردهايى كه باعث تشديد اضطراب و در نتيجه شب ادرارى افزونتر او مىشود بپرهيزيد:
1. او را تنبيه بدنى نكنيد و حتى از تهديد به كتك نيز بپرهيزيد.
2. مسأله را بزرگ نكنيد. جملههايى مثل «ما از خجالت نمىتوانيم سرمان را بلند كنيم»، مسأله را بزرگ و مشكل او را دو چندان مىكند. به گونهاى برخورد كنيد كه احساس كند از اين مسأله نگران نيستيد و به او اطمينان دهيد كه اين مشكل موقتى است و از بين مىرود.
اگر شما يا عضو ديگرى از خانواده، در كودكى به شب ادرارى دچار بودهايد، آن را به كودك خود بگوييد. اين مطلب به طور جدى از بار فشار روحى او مىكاهد. اگر كودك بداند كه برخى از همكلاسىهايش يا كودكان برخى از نزديكان نيز چنين مشكلى دارند، خاطرش آسودهتر مىشود. 3. از تحقير و سرزنش او بپرهيزيد. جملههايى چون «تو مايه ننگ خانواده ما هستى» و «تو آبروى خانواده را بردهاى» بسيار ناروا است.
4. او را هرگز به رسوا كردن و آبروريزى نزد ديگران تهديد نكنيد.
5. او را به بىقيدى و تنبلى و بىحالى متهم نسازيد.
6. مراقب خواهر يا برادرش باشيد كه او را به جهت بوى نامطبوع تشك يا بدنش مسخره نكنند.
7. او را با همسالانش مقايسه نكنيد و شب ادرارى نداشتن آنان را به رخش نكشيد.
8. هر شب در حمام، سبدى با شلوارى خشك قرار دهيد و به او بياموزيد كه خودش پس از تطهير بدن، شلوارش را تعويض كند. تعويض شلوار او به وسيله شما، باعث احساس حقارتش و در نتيجه فشار روحى بيشتر خواهد شد و....
9. او را نيمه شب به حمام نبريد؛ اعصابش را به هم مىريزد.
10. اگر براى روى تشك او از روكش پلاستيكى استفاده مىكنيد، حتما از نوح نرم و بىصداى آن باشد.
11. در مهمانىها بهتر است شب را در منزل ميزبان نمانيد و براى خواب به منزل خود برويد و در صورت ضرورت يا در مسافرتها، سعى كنيد كسى متوجه مشكل او نشود.
توجه داشته باشيد كه تمام موارد پيش گفته، فشار روحى او را بيشتر مىكند و اگر گمان مىكنيد با اين گونه رفتارها مشكل او حل خواهد شد، به طور قطع اشتباه مىكنيد. شب ادرارى فرزند شما، اختلال يا عادتى عصبى است و عادت عصبى با اين رفتارها درمان نمىشود.
اين رفتارها دقيقا مثل اين است كه جايى آتش گرفته باشد و شما به جاى آب، روى آن بنزين بريزيد.
در صورتى كه با راهكارهاى پيش گفته، اضطراب و فشارهاى روحى فرزندتان از بين نرفت، روانشناس مىتواند با روش ايجاد آرامش (Relaxation therapy) يعنى شل كردن عضلات و كششهاى عضلانى، و روش اشباع (Saturation) يعنى خارج كردن ذهن از ابهام مطلب به كمك تكرار و روشنگرى، و روان پزشك با درمان دارويى (ر. ك: ص 153 و 154 (به فرزند شما كمك كند.
پی نوشت:
1. برخى از كودكان شب ادرار، شبهايى كه از محيط خانه خود دورند، بستر خود را خيس نمىكنند. اين مسأله نشان مىدهد كه محيط خانه براى آنان آرام و امن نيست.
منبع: کتاب نسیم مهر(3)، حجت الاسلام حسین دهنوی، انتشارات خادم الرضا(علیه السلام)/1388
