پرسش :
من يك پسر 8 ساله دارم. او بيشتر وقت ها مرا اذيت مي كند و من هم هر چه سعي مي كنم با او مدارا كنم نمي توانم مي دانم خيلي در اين مورد حرف ها شنيده ام كه (او را بايد تنبيه نكني، با او دوست باشي و ... ) ولي هنوز به طور كامل موفق نشده ام كه آن جور كه دلم مي خواهد با او رفتار كنم البته ناگفته نماند كه من از بعضي كارهاي او راضي هستم مثلا نمازخواندن و دوست داشتن او نسبت به ائمه(ع) و قرآن خواندن. ولي خوب بيشتر وقت ها مرا عصبي مي كند واقعا نمي دانم چگونه بايد با او رفتار كنم كه او لجبازي نكند، حرف شنوي داشته باشد؟ لطفا مرا راهنمايي كنيد چون خودم هم آدم كم تحملي هستم و سعي مي كنم كه با صبر و حوصله به فرزند خود رسيدگي كنم ولي متأسفانه درست در اين كار موفق نيستم؟ و نمي دانم با چه روشي با او رفتاري خوب داشته باشم؟
پاسخ :
امروزه بسياري از مادران و پدران از شيطنت بسيار زياد كودكانشان شكايت دارند. آنها اظهار مي دارند كه فرزندشان مرتب در حال حركت و فعاليت است و نوعي حالت بي قراري و ناآرامي در او مشاهده مي كنند. برخي از اين والدين از فقدان تمركز حواس و ضعف درسي كودك نيز صحبت مي كنند. آنها علت اين فعاليت بيش از اندازه را نمي دانند و مرتب فرزندشان را مورد سرزنش قرار مي دهند. اين كودكان بعضاً مورد انتقاد و تنبيه بسيار زياد قرار مي گيرند. عده‌اي از پدر و مادرها كنترل خود را از دست مي دهند و اين كودكان را به شدت كتك مي زنند يا آنها را تهديد مي كنند. در اين نوشتار سعي شده است پديده بيش فعالي در كودكان توضيح داده و راههاي برخورد مناسب با اين حالت ارائه شود. بيش فعالي كودكان كودكان بيش فعال - همانگونه كه از اين عنوان برمي آيد- بسيار پرتحرك اند و نمي توانند يک جا آرام بنشينند. آنها اضافه بر ناآرامي بسيار زياد، نوعي اضطرار و اجبار براي خرابكاري نيز دارند. آنان اشيا را مي شكنند يا پرتاب مي كنند. همچنين كنجكاوي بسيار از خود نشان مي دهند و نه تنها اسباب بازي‌هايشان را خراب مي كنند، بلكه اشياء و وسايل منزل را نيز دستكاري و خراب مي كنند. كارهاي خطرناك را دوست دارند و ابداً احساس خطر نمي كنند. بنابراين رفتارهايي بي مهابا از آنها سرمي زند. برخي از بزرگسالان آنها را افرادي بي باك و شجاع تصور مي كنند؛ در حالي كه اين رفتارهاي بي مهابا نشانگر اين واقعيت است كه احساس خطر واقعي - كه يك احساس طبيعي است و بايستي در كودكان وجود داشته باشد - در اين بچه ها وجود ندارد. بازي هاي خطرناك - از جمله بازي با كبريت - و علاقه به وسايلي چون كارد و چاقو نشانه هاي ديگري از گرايش‌ها و رفتارهاي غيرطبيعي اين بچه هاست. كودك بيش فعال احساس خطر نمي كند كودكان بيش فعال در مورد كارها و اشيايي كه به طور طبيعي بايد در برابر آنها احساس خطر كنند، خطري احساس نمي‌كنند؛ و اختلالات سلوك در اين كودكان بعضاً ديده مي شود؛ مثلاً بعضي از آنها رفتارهاي پرخاشگرانه دارند يا براي آسيب رساندن به ديگران آنان را تهديد مي كنند. ممكن است به حيوانات نيز صدمه بزنند. بعضي ديگر در اعمالي چون سرقت و تقلب و به طور كلي كارهايي كه تخلف از قوانين و مقررات محسوب مي شود شركت مي كنند. تمايل به كارهاي خلاف و خطرناك اين كودكان آچار پيچ گوشتي را داخل پريز برق مي كنند؛ اشياء و وسايلي را كه متعلق به خودشان نيست برمي‌دارند؛ تمايل بسياري به كشيدن سيگار دارند (ته سيگارها را برمي دارند و علاقه به كشيدن آنها دارند) و همچنين گرايش به دروغگويي در آنها بسيار بالاست و اغلب دروغ مي گويند. به‌علاوه آنان تمايل به ارتباط با كودكان و نوجوانان بزرگتر از خود دارند. اغلب دوستاني بزرگتر از خود انتخاب مي كنند و از مصاحبت با نوجوانان لذت مي برند. بسيار مايلند در صحبت‌ها و فعاليت‌هاي آنان شركت كنند. همچنين گرايش به كارهاي خلاف از جمله دزدي در آنها بسيار زياد است. به نظر مي رسد اين كودكان زودتر از حد معمول چشم و گوششان باز مي شود و به كنجكاوي‌هاي بسيار زياد دچار مي شوند. عملكرد اجتماعي و تحصيلي كودك كاهش مي يابد كودكان بيش فعالي كه دچار نقص توجه هستند، در تحصيل با مشكل مواجهند. دامنهِ توجه در آنها بسيار محدود است و به همين علت نمي توانند تمركز لازم را حين درس خواندن داشته باشند. اين كودكان به سرعت حواسشان پرت مي شود و به كوچكترين محرك بيروني واكنش نشان مي دهند. در نتيجه عملكرد تحصيلي آنان پايين مي آيد و در يادگيري دچار مشكل مي شوند. از لحاظ اجتماعي، كودكان بيش فعال تأثير مثبتي بر ديگران نمي گذارند و مرتب مورد انتقاد قرار مي گيرند. آنها به دليل دقت پايين، اغلب دچار اشتباه مي شوند و انتقاد ديگران را نسبت به خود برمي‌انگيزانند. اين بچه‌ها به جزئيات مسائل توجهي ندارند. حتي در بازي‌ها نيز با دشواري رو به رو مي شوند و در ارتباط خود با بچه هاي ديگر مشكل پيدا مي كنند. اغلب از دستورالعملها پيروي نمي كنند و از عهده تكاليف مدرسه و ساير كارها و وظايف برنمي‌آيند. آنان از درگير شدن با تكاليفي كه مستلزم تلاش ذهني مداوم است، مي پرهيزند. اغلب، وسايل خود را گم مي كنند و دچار فراموشكاري‌اند. به طور افراطي حرف مي زنند و پيش از تمام شدن پرسش‌ها، پاسخ مي دهند. منتظر نوبت ماندن برايشان دشوار است و بسياري اوقات مزاحم كار ديگران مي شوند. والدين چه نقشي در درمان دارند 1. ابتدا بايد مطمئن باشيم كه فرزندمان واقعاً نشانه هاي اين اختلال را دارد؛ به علاوه تشخيص نهايي توسط متخصص انجام مي پذيرد. گاهي والديني كه افرادي بسيار مضطرب و نگران هستند، ممكن است جنب و جوش‌هاي طبيعي فرزند را دليلي بر بيش فعالي بدانند. بنابراين در قدم اول بايستي راجع به تشخيص مطمئن باشيم و به فرزندمان برچسب‌هاي نادرست نزنيم. 2. انرژي اضافه اين كودكان بايد از طريق فعاليت‌هاي مثبت، از جمله ورزش كردن، مصرف شود. بهتر است آنها را براي بازي به زمين‌هاي بزرگ برد و اجازه داد كه به فعاليت‌هاي لذتبخش بپردازند. يا اين كه روزانه براي پياده روي آنها را از خانه خارج كرد. در منزل نيز بايستي مسئوليت‌هايي كه از لحاظ جسمي قدري بچه‌ها را خسته مي كند به آنها بسپاريم تا به اين وسيله انرژي بيش از حد آنان گرفته شود. البته خوب است گاهي براي انجام اين مسئوليت‌ها جوايزي هم در نظر بگيريم. 3. به خاطر داشته باشيم اين كودكان را به هيچ وجه كتك نزنيم؛ زيرا رفتارهاي انتقام جويانه از آنها سر خواهد زد. بهتر است با آنان مؤدبانه و با محبت صحبت كنيم. البته در برخورد با ساير كودكان نيز داشتن رفتاري مهرآميز و عاري از خشونت لازم است. 4. گروهي از موادغذايي - از جمله كاكائو، شكلات، قهوه، نسكافه، نوشابه‌هاي رنگي و تنقلات - باعث تحريك پذيري مي‌شوند و لازم است تا حد امكان از دادن آنها به بچه ها خودداري شود. 5. خواب شبانگاهي اين كودكان موضوع مهمي است؛ آنها بايد شب‌ها زودتر به رختخواب بروند. بهتر است والدين برنامه خانواده را به گونه اي مناسب تنظيم كنند و به هر طريق ممكن به كودك بفهمانند اين يكي از قوانين خانواده اوست كه شب‌ها تا ديروقت بيدار نماند. در همين زمينه توصيه مي شود كودك از وسايلي چون كامپيوتر و تلويزيون به صورت افراطي استفاده نكند. 6. چنانچه كودك بيش فعال از لحاظ توجه و تمركز بسيار مشكل داشته باشد و رفتارهاي او موجب اذيت و آزار فراوان شود، بهتر است با روان پزشك كودك و نوجوان مشورت شود تا به صلاحديد او كودك مقداري داروي اختصاصي اين اختلال را مصرف كند. نتيجه گيري اختلال بيش فعالي كه در اغلب موارد با نقص توجه همراه است، معمولاً در دوران كودكي بروز مي كند. تشخيص اين اختلال در سنين زير پنج سال قدري مشكل است زيرا امكان دارد با رفتارهاي طبيعي و شيطنت آميز كودكان اشتباه گرفته شود. با اين حال، متخصصان مي توانند اين اختلال را تشخيص دهند و پيش بيني‌هاي لازم را به عمل آورند. اين اختلال با فعاليت بيش از اندازه، خرابكاري و آزار رساندن همراه است. چنانچه اين بچه‌ها در سنين كودكي معالجه نشوند، در دوره نوجواني احتمال اين كه رفتارهاي ضداجتماعي داشته باشند و نيز حالات افسردگي در آنها به وجود آيد، بسيار است. بنابراين به والدين توصيه مي شود كه حتماً در دوران كودكي براي معالجه اين كودكان اقدام كنند. خيلي از والديني كه كودكشان دچار بيش فعالي هستند نمي دانند بايد با او چگونه برخورد كنند،راهكارهاي پيشنهادي سلامت نيوز مي تواند كمكي در نوع برخورد والدين با كودك بيش فعال باشد: 1.كودكتان آينه شماست هر رفتاري كه انجام دهيد او با الگو گيري از شما همان عمل را تكرار خواهد كرد پس اگر مي خواهيد كودكتان صدايش رابلند نكند خودتان نيز در عمل صدايتان را در حد معقول نگه داريد. 2.احساس دست داده از رفتار او به خودتان را صادقانه به او نشان بدهيد مثلا اگر با كاري ناراحتتان كرد اين ناراحتي را پنهان نكنيد بلكه به او نشان دهيد كه ناراحت شده ايد. 3.فرزندتان را تشويق كنيد،براي مثال اگر فرزند شما تكاليف خود را كه قبلا به موقع انجام نمي داد اكنون درست و به موقع انجام داده به او بگوئيد من از داشتن فرزندي مثل تو كه تكاليفش را به وقت انجام ميدهد افتخار مي كنم. 4.به آساني جلوي كودكتان زانو زده و مقابل او بنشينيد بگذاريد به واسطه حرفايتان توجه او به شما جلب شود نه اينكه به زور او را وادار به اين امر كنيد.اين عمل يكي از مثبت ترين راههاي ارتباطي با كودك است. 5.به سخنان او گوش دهيد ،نقش يك شنونده خوب را برايش ايفا كنيد با گفتن كلماتي همچون من دركت مي كنم به او آرامش را هديه بدهيد. 6.به قولي كه به كودكتان مي دهيد بيش از هر قولي پايبند باشيد،چون باعث شده او به شما اطمينان كند و با شما راحتتر كنار بيايد.براي مثال اگر قول داده ايد بعد از تميز كردن اطاقش او را به پارك ببريد سر قولتان باشيد و اين كارا انجام دهيد. 7.وسايل با ارزشي كه كودكتان برا بازي به آنها توجه دارد براي آنكه به آنها صدمه اي نرسد از دسترس او دور كنيد در اين صورت هم خودتان در آرامشيدو هم او خرابكاري نمي كند. 8.حد و مرزي براي روابطتان با فرزند خود قائل شويد مثلا در هر كار شخصي او دخالت نكنيد. دستورالعملها ،درخواستها و پاسخهاي منفي را تا حد امكان كم كنيد تا او دچار ناهنجاري فكري و ذهني نشود. 9.با او بفهمانيد كه با داد و فرياد كاري از پيش نمي برد اگر شما به داد و فرياد او براي در خواست چيزي توجه كنيد او تصور مي كند كه به اين شيوه به آنچه مي خواهد مي رسد پس تمام خواست هاي نا معقول خود را اينگونه بيان مي كند. 10.خواست هايتان را راحت و صريح و با ملايمت به گونه اي مثبت با او در ميان بگزاريد مطمئن باشيد حتما انجام خواهد داد براي مثال به جاي گفتن در را باز نگذار به او بگوئيد عزيزم لطفا در راببند! 11.بگزاريد مسئوليت كارهايش را خود به گردن بگيرد،به اين ترتيب به او كمك كرده ايد تا در مقابل بر خورد با مشكلات خود تصميم بهتري بگيرد و در قبال كاري كه انجام مي دهد مسئوليت پذير باشد. 12.زياد انتقاد نكنيد چون نتيجه اي جزخستگي خود را به دست نمي آوريد .خواسته هاي خود را در قالب يك بازي ساده به او بگوئيد تا او نيز حين انجام بازي به خواسته شما عمل كند. 13.به او ارزش دهيد و به او نشان دهيد كه او نيز براي شما اهميت دارد.او را در كارهائي كه از پس آنها بر مياد سهيم كنيد به اين صورت هم اعتماد به نفس او را به كار انداخته ايد هم به شما كمك كرده و هم مسئوليت پذيري در او پرورش مي يابد. 14.موقعيت را فراهم كنيد تا او خود از حقوقش دفاع كند چون شما هميشه كنار او نيستيد كه حق اور را بگيريد او بايد خود قادر به اين كار باشد. 15.لبخند را به چهره فرزندتان هديه دهيد با او شوخي كنيد با او بازي كنيد و در بازي باعث خنده وي شويد.با يك شوخي ساده مي توانيد خنده را براي او به ارمغان بياوريد. http://old.tebyan.net/Teb.aspx?nId=16870 http://www.iranianuk.com/article.php?id=21984 در اين زمينه مطالعه کتابهای زير مفيد خواهد بود: 1- تربيت کودک، ابراهيم اميني 2- راه تربيت، مجيد رشيد پور، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 3- آشنايي با تعليم و تربيت اسلامي، مجيد رشيد پور، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 4- روانشناسي و تربيت کودکان و نوجوانان، دکتر غلامعلي افروز، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 5- تربيت طبيعي در مقابل تربيت عاريه اي، عبدالعظيم کريمي، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 6- والدين و مربيان مسؤول، رضا فرهاديان، انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه قم 7- خانواده و دشواري هاي رفتاري کودکان، دکتر علي قائمي، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 8- مجموعه كتاب هاي خانواده، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 9- پرورش مذهبي كودكان، دكتر علي قائمي 10- آزادي كودك و حدود آن، دكتر علي قائمي 11- اصول و روشهاي تربيت در اسلام ، احمدي ،سيد احمد ، تهران : انتشارات انجمن اولياء و مربيان ، 1373 12- اسلام و تعليم و تربيت ،حجتي ، سيد محمد باقر ، تهران : دفتر نشر فرهنگ اسلامي ،1368 13- گفتارهائي پيرامون اثرات پنهان تربيت آسيب زا ،كريمي ، عبدالعظيم ، تهران : انتشارات انجمن اولياء و مربيان ، 1373 14- با تربيت مكتبي آشنا شويم ، مظلومي، رجبعلي ، تهران : انتشارات امير كبير، 1366 15-جايگاه پرورش حسِ ديني در تربيت كودكان نويسنده : محمد قمي فر
www.porseman.org
امروزه بسياري از مادران و پدران از شيطنت بسيار زياد كودكانشان شكايت دارند. آنها اظهار مي دارند كه فرزندشان مرتب در حال حركت و فعاليت است و نوعي حالت بي قراري و ناآرامي در او مشاهده مي كنند. برخي از اين والدين از فقدان تمركز حواس و ضعف درسي كودك نيز صحبت مي كنند. آنها علت اين فعاليت بيش از اندازه را نمي دانند و مرتب فرزندشان را مورد سرزنش قرار مي دهند. اين كودكان بعضاً مورد انتقاد و تنبيه بسيار زياد قرار مي گيرند. عده‌اي از پدر و مادرها كنترل خود را از دست مي دهند و اين كودكان را به شدت كتك مي زنند يا آنها را تهديد مي كنند. در اين نوشتار سعي شده است پديده بيش فعالي در كودكان توضيح داده و راههاي برخورد مناسب با اين حالت ارائه شود. بيش فعالي كودكان كودكان بيش فعال - همانگونه كه از اين عنوان برمي آيد- بسيار پرتحرك اند و نمي توانند يک جا آرام بنشينند. آنها اضافه بر ناآرامي بسيار زياد، نوعي اضطرار و اجبار براي خرابكاري نيز دارند. آنان اشيا را مي شكنند يا پرتاب مي كنند. همچنين كنجكاوي بسيار از خود نشان مي دهند و نه تنها اسباب بازي‌هايشان را خراب مي كنند، بلكه اشياء و وسايل منزل را نيز دستكاري و خراب مي كنند. كارهاي خطرناك را دوست دارند و ابداً احساس خطر نمي كنند. بنابراين رفتارهايي بي مهابا از آنها سرمي زند. برخي از بزرگسالان آنها را افرادي بي باك و شجاع تصور مي كنند؛ در حالي كه اين رفتارهاي بي مهابا نشانگر اين واقعيت است كه احساس خطر واقعي - كه يك احساس طبيعي است و بايستي در كودكان وجود داشته باشد - در اين بچه ها وجود ندارد. بازي هاي خطرناك - از جمله بازي با كبريت - و علاقه به وسايلي چون كارد و چاقو نشانه هاي ديگري از گرايش‌ها و رفتارهاي غيرطبيعي اين بچه هاست. كودك بيش فعال احساس خطر نمي كند كودكان بيش فعال در مورد كارها و اشيايي كه به طور طبيعي بايد در برابر آنها احساس خطر كنند، خطري احساس نمي‌كنند؛ و اختلالات سلوك در اين كودكان بعضاً ديده مي شود؛ مثلاً بعضي از آنها رفتارهاي پرخاشگرانه دارند يا براي آسيب رساندن به ديگران آنان را تهديد مي كنند. ممكن است به حيوانات نيز صدمه بزنند. بعضي ديگر در اعمالي چون سرقت و تقلب و به طور كلي كارهايي كه تخلف از قوانين و مقررات محسوب مي شود شركت مي كنند. تمايل به كارهاي خلاف و خطرناك اين كودكان آچار پيچ گوشتي را داخل پريز برق مي كنند؛ اشياء و وسايلي را كه متعلق به خودشان نيست برمي‌دارند؛ تمايل بسياري به كشيدن سيگار دارند (ته سيگارها را برمي دارند و علاقه به كشيدن آنها دارند) و همچنين گرايش به دروغگويي در آنها بسيار بالاست و اغلب دروغ مي گويند. به‌علاوه آنان تمايل به ارتباط با كودكان و نوجوانان بزرگتر از خود دارند. اغلب دوستاني بزرگتر از خود انتخاب مي كنند و از مصاحبت با نوجوانان لذت مي برند. بسيار مايلند در صحبت‌ها و فعاليت‌هاي آنان شركت كنند. همچنين گرايش به كارهاي خلاف از جمله دزدي در آنها بسيار زياد است. به نظر مي رسد اين كودكان زودتر از حد معمول چشم و گوششان باز مي شود و به كنجكاوي‌هاي بسيار زياد دچار مي شوند. عملكرد اجتماعي و تحصيلي كودك كاهش مي يابد كودكان بيش فعالي كه دچار نقص توجه هستند، در تحصيل با مشكل مواجهند. دامنهِ توجه در آنها بسيار محدود است و به همين علت نمي توانند تمركز لازم را حين درس خواندن داشته باشند. اين كودكان به سرعت حواسشان پرت مي شود و به كوچكترين محرك بيروني واكنش نشان مي دهند. در نتيجه عملكرد تحصيلي آنان پايين مي آيد و در يادگيري دچار مشكل مي شوند. از لحاظ اجتماعي، كودكان بيش فعال تأثير مثبتي بر ديگران نمي گذارند و مرتب مورد انتقاد قرار مي گيرند. آنها به دليل دقت پايين، اغلب دچار اشتباه مي شوند و انتقاد ديگران را نسبت به خود برمي‌انگيزانند. اين بچه‌ها به جزئيات مسائل توجهي ندارند. حتي در بازي‌ها نيز با دشواري رو به رو مي شوند و در ارتباط خود با بچه هاي ديگر مشكل پيدا مي كنند. اغلب از دستورالعملها پيروي نمي كنند و از عهده تكاليف مدرسه و ساير كارها و وظايف برنمي‌آيند. آنان از درگير شدن با تكاليفي كه مستلزم تلاش ذهني مداوم است، مي پرهيزند. اغلب، وسايل خود را گم مي كنند و دچار فراموشكاري‌اند. به طور افراطي حرف مي زنند و پيش از تمام شدن پرسش‌ها، پاسخ مي دهند. منتظر نوبت ماندن برايشان دشوار است و بسياري اوقات مزاحم كار ديگران مي شوند. والدين چه نقشي در درمان دارند 1. ابتدا بايد مطمئن باشيم كه فرزندمان واقعاً نشانه هاي اين اختلال را دارد؛ به علاوه تشخيص نهايي توسط متخصص انجام مي پذيرد. گاهي والديني كه افرادي بسيار مضطرب و نگران هستند، ممكن است جنب و جوش‌هاي طبيعي فرزند را دليلي بر بيش فعالي بدانند. بنابراين در قدم اول بايستي راجع به تشخيص مطمئن باشيم و به فرزندمان برچسب‌هاي نادرست نزنيم. 2. انرژي اضافه اين كودكان بايد از طريق فعاليت‌هاي مثبت، از جمله ورزش كردن، مصرف شود. بهتر است آنها را براي بازي به زمين‌هاي بزرگ برد و اجازه داد كه به فعاليت‌هاي لذتبخش بپردازند. يا اين كه روزانه براي پياده روي آنها را از خانه خارج كرد. در منزل نيز بايستي مسئوليت‌هايي كه از لحاظ جسمي قدري بچه‌ها را خسته مي كند به آنها بسپاريم تا به اين وسيله انرژي بيش از حد آنان گرفته شود. البته خوب است گاهي براي انجام اين مسئوليت‌ها جوايزي هم در نظر بگيريم. 3. به خاطر داشته باشيم اين كودكان را به هيچ وجه كتك نزنيم؛ زيرا رفتارهاي انتقام جويانه از آنها سر خواهد زد. بهتر است با آنان مؤدبانه و با محبت صحبت كنيم. البته در برخورد با ساير كودكان نيز داشتن رفتاري مهرآميز و عاري از خشونت لازم است. 4. گروهي از موادغذايي - از جمله كاكائو، شكلات، قهوه، نسكافه، نوشابه‌هاي رنگي و تنقلات - باعث تحريك پذيري مي‌شوند و لازم است تا حد امكان از دادن آنها به بچه ها خودداري شود. 5. خواب شبانگاهي اين كودكان موضوع مهمي است؛ آنها بايد شب‌ها زودتر به رختخواب بروند. بهتر است والدين برنامه خانواده را به گونه اي مناسب تنظيم كنند و به هر طريق ممكن به كودك بفهمانند اين يكي از قوانين خانواده اوست كه شب‌ها تا ديروقت بيدار نماند. در همين زمينه توصيه مي شود كودك از وسايلي چون كامپيوتر و تلويزيون به صورت افراطي استفاده نكند. 6. چنانچه كودك بيش فعال از لحاظ توجه و تمركز بسيار مشكل داشته باشد و رفتارهاي او موجب اذيت و آزار فراوان شود، بهتر است با روان پزشك كودك و نوجوان مشورت شود تا به صلاحديد او كودك مقداري داروي اختصاصي اين اختلال را مصرف كند. نتيجه گيري اختلال بيش فعالي كه در اغلب موارد با نقص توجه همراه است، معمولاً در دوران كودكي بروز مي كند. تشخيص اين اختلال در سنين زير پنج سال قدري مشكل است زيرا امكان دارد با رفتارهاي طبيعي و شيطنت آميز كودكان اشتباه گرفته شود. با اين حال، متخصصان مي توانند اين اختلال را تشخيص دهند و پيش بيني‌هاي لازم را به عمل آورند. اين اختلال با فعاليت بيش از اندازه، خرابكاري و آزار رساندن همراه است. چنانچه اين بچه‌ها در سنين كودكي معالجه نشوند، در دوره نوجواني احتمال اين كه رفتارهاي ضداجتماعي داشته باشند و نيز حالات افسردگي در آنها به وجود آيد، بسيار است. بنابراين به والدين توصيه مي شود كه حتماً در دوران كودكي براي معالجه اين كودكان اقدام كنند. خيلي از والديني كه كودكشان دچار بيش فعالي هستند نمي دانند بايد با او چگونه برخورد كنند،راهكارهاي پيشنهادي سلامت نيوز مي تواند كمكي در نوع برخورد والدين با كودك بيش فعال باشد: 1.كودكتان آينه شماست هر رفتاري كه انجام دهيد او با الگو گيري از شما همان عمل را تكرار خواهد كرد پس اگر مي خواهيد كودكتان صدايش رابلند نكند خودتان نيز در عمل صدايتان را در حد معقول نگه داريد. 2.احساس دست داده از رفتار او به خودتان را صادقانه به او نشان بدهيد مثلا اگر با كاري ناراحتتان كرد اين ناراحتي را پنهان نكنيد بلكه به او نشان دهيد كه ناراحت شده ايد. 3.فرزندتان را تشويق كنيد،براي مثال اگر فرزند شما تكاليف خود را كه قبلا به موقع انجام نمي داد اكنون درست و به موقع انجام داده به او بگوئيد من از داشتن فرزندي مثل تو كه تكاليفش را به وقت انجام ميدهد افتخار مي كنم. 4.به آساني جلوي كودكتان زانو زده و مقابل او بنشينيد بگذاريد به واسطه حرفايتان توجه او به شما جلب شود نه اينكه به زور او را وادار به اين امر كنيد.اين عمل يكي از مثبت ترين راههاي ارتباطي با كودك است. 5.به سخنان او گوش دهيد ،نقش يك شنونده خوب را برايش ايفا كنيد با گفتن كلماتي همچون من دركت مي كنم به او آرامش را هديه بدهيد. 6.به قولي كه به كودكتان مي دهيد بيش از هر قولي پايبند باشيد،چون باعث شده او به شما اطمينان كند و با شما راحتتر كنار بيايد.براي مثال اگر قول داده ايد بعد از تميز كردن اطاقش او را به پارك ببريد سر قولتان باشيد و اين كارا انجام دهيد. 7.وسايل با ارزشي كه كودكتان برا بازي به آنها توجه دارد براي آنكه به آنها صدمه اي نرسد از دسترس او دور كنيد در اين صورت هم خودتان در آرامشيدو هم او خرابكاري نمي كند. 8.حد و مرزي براي روابطتان با فرزند خود قائل شويد مثلا در هر كار شخصي او دخالت نكنيد. دستورالعملها ،درخواستها و پاسخهاي منفي را تا حد امكان كم كنيد تا او دچار ناهنجاري فكري و ذهني نشود. 9.با او بفهمانيد كه با داد و فرياد كاري از پيش نمي برد اگر شما به داد و فرياد او براي در خواست چيزي توجه كنيد او تصور مي كند كه به اين شيوه به آنچه مي خواهد مي رسد پس تمام خواست هاي نا معقول خود را اينگونه بيان مي كند. 10.خواست هايتان را راحت و صريح و با ملايمت به گونه اي مثبت با او در ميان بگزاريد مطمئن باشيد حتما انجام خواهد داد براي مثال به جاي گفتن در را باز نگذار به او بگوئيد عزيزم لطفا در راببند! 11.بگزاريد مسئوليت كارهايش را خود به گردن بگيرد،به اين ترتيب به او كمك كرده ايد تا در مقابل بر خورد با مشكلات خود تصميم بهتري بگيرد و در قبال كاري كه انجام مي دهد مسئوليت پذير باشد. 12.زياد انتقاد نكنيد چون نتيجه اي جزخستگي خود را به دست نمي آوريد .خواسته هاي خود را در قالب يك بازي ساده به او بگوئيد تا او نيز حين انجام بازي به خواسته شما عمل كند. 13.به او ارزش دهيد و به او نشان دهيد كه او نيز براي شما اهميت دارد.او را در كارهائي كه از پس آنها بر مياد سهيم كنيد به اين صورت هم اعتماد به نفس او را به كار انداخته ايد هم به شما كمك كرده و هم مسئوليت پذيري در او پرورش مي يابد. 14.موقعيت را فراهم كنيد تا او خود از حقوقش دفاع كند چون شما هميشه كنار او نيستيد كه حق اور را بگيريد او بايد خود قادر به اين كار باشد. 15.لبخند را به چهره فرزندتان هديه دهيد با او شوخي كنيد با او بازي كنيد و در بازي باعث خنده وي شويد.با يك شوخي ساده مي توانيد خنده را براي او به ارمغان بياوريد. http://old.tebyan.net/Teb.aspx?nId=16870 http://www.iranianuk.com/article.php?id=21984 در اين زمينه مطالعه کتابهای زير مفيد خواهد بود: 1- تربيت کودک، ابراهيم اميني 2- راه تربيت، مجيد رشيد پور، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 3- آشنايي با تعليم و تربيت اسلامي، مجيد رشيد پور، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 4- روانشناسي و تربيت کودکان و نوجوانان، دکتر غلامعلي افروز، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 5- تربيت طبيعي در مقابل تربيت عاريه اي، عبدالعظيم کريمي، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 6- والدين و مربيان مسؤول، رضا فرهاديان، انتشارات دفتر تبليغات حوزه علميه قم 7- خانواده و دشواري هاي رفتاري کودکان، دکتر علي قائمي، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 8- مجموعه كتاب هاي خانواده، انتشارات انجمن اولياء و مربيان 9- پرورش مذهبي كودكان، دكتر علي قائمي 10- آزادي كودك و حدود آن، دكتر علي قائمي 11- اصول و روشهاي تربيت در اسلام ، احمدي ،سيد احمد ، تهران : انتشارات انجمن اولياء و مربيان ، 1373 12- اسلام و تعليم و تربيت ،حجتي ، سيد محمد باقر ، تهران : دفتر نشر فرهنگ اسلامي ،1368 13- گفتارهائي پيرامون اثرات پنهان تربيت آسيب زا ،كريمي ، عبدالعظيم ، تهران : انتشارات انجمن اولياء و مربيان ، 1373 14- با تربيت مكتبي آشنا شويم ، مظلومي، رجبعلي ، تهران : انتشارات امير كبير، 1366 15-جايگاه پرورش حسِ ديني در تربيت كودكان نويسنده : محمد قمي فر
www.porseman.org
