پرسش :
چگونه مي‌توان زشتي گناه را براي فرزندانمان، مشخص كنيم، همان گونه كه باطن زشت گناه در برزخ ظاهر مي‌شود تا قبح گناه ريخته نشودو فرزندانمان هميشه با گناهان بي تفاوت برخورد نكنند؟..........
پاسخ :
چگونه مي‌توان زشتي گناه را براي فرزندانمان، مشخص كنيم، همان گونه كه باطن زشت گناه در برزخ ظاهر مي‌شود تا قبح گناه ريخته نشودو فرزندانمان هميشه با گناهان بي تفاوت برخورد نكنند؟ زشتي گناه، معمولاً براي كساني كه فطرت خود را زنده نگه داشته‌اند، روشن است، و همة ما به زشتي گناهاني، چون دروغ، خيانت، ظلم و... علم و آگاهي داريم، امّا سؤال اين‌جا است كه چرا انسان با اين كه مي‌داند گناه، زشت است، آن را مرتكب مي‌شود; گويا گناه نه تنها زشت نيست كه زيبا هم است! آيا اين امر بدين خاطر است كه ما زشتي گناه را نمي‌دانيم؟
پاسخ سوال:
سرّ اين قضيه، اين است كه علم با يقين فرق دارد و آن چه مانع ارتكاب گناه است، يقين است نه علم.
يقين فراتر از علم است كه اگر با وجود علم، عمل پديد آيد، يقين حاصل مي‌شود و يقين نيز خود به مراحل سه گانة علم اليقين و عين اليقين و حق اليقين، تقسيم مي‌شود. قرآن مجيد در اين باره فرمايد: "كَلاّ لَو تَعلَمون‌َ عِلم‌َ اليَقين # لَتَرَوُن‌َّ الجَحيم;(تكاثر،5ـ6) اگر شما علم اليقين به آخرت داشتيد ]به سراغ اين موهومات نمي‌رفتيد[ و شما قطعاً جهنم را خواهيد ديد."(ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 283 ـ 285، دارالكتب الاسلامية.) با پرهيزكاري و تمرين و مبارزه با نفس، مي‌توان به اين يقين رسيد كه در اين صورت، انسان، زشتي گناه و آتش و دود آن را در همين دنيا، مشاهده مي‌كند; چنان كه در قضيه زيدبن حارثه مي‌خوانيم كه به پيامبر عظيم الشان عرض كرد: من اهل يقين شده‌ام، حضرت فرمود: علامت يقين تو چيست؟ عرض كرد: هم اكنون گويا اهل جهنم و بهشت را مي‌بينم و گويا قيامت و حساب و كتاب را مشاهده مي‌كنم.(اصول كافي، ج 4، ص 170، انتشارات اسوه.) بر اين اساس مي‌توان گفت: براي فهم زشتي گناه و پرهيز از آن را نخست بايد در حوزه تفكر و مطالعه بكوشيم و با مطالعة منابع ديني، آگاهي خود و فرزندانمان را بالا ببريم، تا گرفتار دام شيطان نشويم كه كار شيطان اين است كه انسان را "مختال" خيال زده مي‌كند، تا نتواند مفاهيم صحيح و ارزشي را درك كند; گام بعدي اين است كه با مجاهده نفس در حوزه "تعبد" بكوشيم تا به يقين برسيم و از روي عمد، پا روي دانسته‌هاي خود نگذاريم كه يكي از عوامل انكار قيامت و مسائل مذهبي، پيروي از هواي نفس و فجور خواهي است (قيامت، 5) بر اين اساس، رسيدن به مرحلة يقين كه از راه سير و سلوك و رياضت نفس و... تحقق مي‌يابد، انسان را به باطن زشتي گناه، آگاه مي‌سازد و انسان مي‌تواند قبح و زشتي گناه را مشاهده نمايد، چنان كه قرآن مجيد باطن و ملكوت برخي گناهان را معرفي فرموده است مثلاً در آيه دوازده سوره حجرات، باطن غيبت را خوردن گوشت مردة برادر مي‌داند.(ر.ك: مراحل اخلاق در قرآن، آيت الله جوادي آملي، ج 11، ص 106، اسرأ / جهت اطلاع بيشتر، به كتاب اخلاق در قرآن آيت الله مكارم شيرازي مراجعه فرماييد.)
www.morsalat.com
چگونه مي‌توان زشتي گناه را براي فرزندانمان، مشخص كنيم، همان گونه كه باطن زشت گناه در برزخ ظاهر مي‌شود تا قبح گناه ريخته نشودو فرزندانمان هميشه با گناهان بي تفاوت برخورد نكنند؟ زشتي گناه، معمولاً براي كساني كه فطرت خود را زنده نگه داشته‌اند، روشن است، و همة ما به زشتي گناهاني، چون دروغ، خيانت، ظلم و... علم و آگاهي داريم، امّا سؤال اين‌جا است كه چرا انسان با اين كه مي‌داند گناه، زشت است، آن را مرتكب مي‌شود; گويا گناه نه تنها زشت نيست كه زيبا هم است! آيا اين امر بدين خاطر است كه ما زشتي گناه را نمي‌دانيم؟
پاسخ سوال:
سرّ اين قضيه، اين است كه علم با يقين فرق دارد و آن چه مانع ارتكاب گناه است، يقين است نه علم.
يقين فراتر از علم است كه اگر با وجود علم، عمل پديد آيد، يقين حاصل مي‌شود و يقين نيز خود به مراحل سه گانة علم اليقين و عين اليقين و حق اليقين، تقسيم مي‌شود. قرآن مجيد در اين باره فرمايد: "كَلاّ لَو تَعلَمون‌َ عِلم‌َ اليَقين # لَتَرَوُن‌َّ الجَحيم;(تكاثر،5ـ6) اگر شما علم اليقين به آخرت داشتيد ]به سراغ اين موهومات نمي‌رفتيد[ و شما قطعاً جهنم را خواهيد ديد."(ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 27، ص 283 ـ 285، دارالكتب الاسلامية.) با پرهيزكاري و تمرين و مبارزه با نفس، مي‌توان به اين يقين رسيد كه در اين صورت، انسان، زشتي گناه و آتش و دود آن را در همين دنيا، مشاهده مي‌كند; چنان كه در قضيه زيدبن حارثه مي‌خوانيم كه به پيامبر عظيم الشان عرض كرد: من اهل يقين شده‌ام، حضرت فرمود: علامت يقين تو چيست؟ عرض كرد: هم اكنون گويا اهل جهنم و بهشت را مي‌بينم و گويا قيامت و حساب و كتاب را مشاهده مي‌كنم.(اصول كافي، ج 4، ص 170، انتشارات اسوه.) بر اين اساس مي‌توان گفت: براي فهم زشتي گناه و پرهيز از آن را نخست بايد در حوزه تفكر و مطالعه بكوشيم و با مطالعة منابع ديني، آگاهي خود و فرزندانمان را بالا ببريم، تا گرفتار دام شيطان نشويم كه كار شيطان اين است كه انسان را "مختال" خيال زده مي‌كند، تا نتواند مفاهيم صحيح و ارزشي را درك كند; گام بعدي اين است كه با مجاهده نفس در حوزه "تعبد" بكوشيم تا به يقين برسيم و از روي عمد، پا روي دانسته‌هاي خود نگذاريم كه يكي از عوامل انكار قيامت و مسائل مذهبي، پيروي از هواي نفس و فجور خواهي است (قيامت، 5) بر اين اساس، رسيدن به مرحلة يقين كه از راه سير و سلوك و رياضت نفس و... تحقق مي‌يابد، انسان را به باطن زشتي گناه، آگاه مي‌سازد و انسان مي‌تواند قبح و زشتي گناه را مشاهده نمايد، چنان كه قرآن مجيد باطن و ملكوت برخي گناهان را معرفي فرموده است مثلاً در آيه دوازده سوره حجرات، باطن غيبت را خوردن گوشت مردة برادر مي‌داند.(ر.ك: مراحل اخلاق در قرآن، آيت الله جوادي آملي، ج 11، ص 106، اسرأ / جهت اطلاع بيشتر، به كتاب اخلاق در قرآن آيت الله مكارم شيرازي مراجعه فرماييد.)
www.morsalat.com
