پرسش :
پدرم قطعه زمینى را که تعدادى درخت خرما در آن وجود دارد براى اطعام در ایّام عاشورا و شبهاى قدر وقف کرده است و اکنون حدود صد سال از عمر درختهاى موجود در آن مىگذرد و از قابلیت انتفاع خارج شدهاند، با توجّه به اینکه اینجانب پسربزرگ و وکیل و وصى پدرم هستم، آیا جایز است این زمین را فروخته و با پول آن مدرسه و حسینیهاى بسازم تا صدقه جاریهاى براى پدرم باشد؟
پاسخ :
اگر زمین هم وقف باشد، به مجرّد خروج درختان وقفى موجود در آن از قابلیت انتفاع، فروش و تبدیل آن جایز نمىشود، بلکه واجب است در صورت امکان به جاى آنها هرچند با صرف پول درختانى که از قابلیّت انتفاع، خارج شدهاند درختان جدید خرما، کاشته شود تا منافع آنها در جهت وقف مصرف شود و در غیر این صورت باید از زمین موقوفه بصورت دیگرى استفاده شود هرچند با اجاره دادن آن براى زراعت یا ساخت خانه و مانند آن و مصرف درآمد آن در جهت وقف باشد و به‌طور کلى تا زمانى که به نحوى از انحاء، استفاده از زمین موقوفه امکان دارد، خرید و فروش و تبدیل آن جایز نیست، ولى فروش نخلهاى موقوفه در صورتى که ثمره ندهند اشکال ندارد و در صورت امکان باید پول آنها براى کاشت درختهاى جدید مورد استفاده قرار گیرد و در صورتى که امکان نداشته باشد، باید در همان جهت وقف مصرف گردد.
منبع : رساله اجوبة الاستفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی
اگر زمین هم وقف باشد، به مجرّد خروج درختان وقفى موجود در آن از قابلیت انتفاع، فروش و تبدیل آن جایز نمىشود، بلکه واجب است در صورت امکان به جاى آنها هرچند با صرف پول درختانى که از قابلیّت انتفاع، خارج شدهاند درختان جدید خرما، کاشته شود تا منافع آنها در جهت وقف مصرف شود و در غیر این صورت باید از زمین موقوفه بصورت دیگرى استفاده شود هرچند با اجاره دادن آن براى زراعت یا ساخت خانه و مانند آن و مصرف درآمد آن در جهت وقف باشد و به‌طور کلى تا زمانى که به نحوى از انحاء، استفاده از زمین موقوفه امکان دارد، خرید و فروش و تبدیل آن جایز نیست، ولى فروش نخلهاى موقوفه در صورتى که ثمره ندهند اشکال ندارد و در صورت امکان باید پول آنها براى کاشت درختهاى جدید مورد استفاده قرار گیرد و در صورتى که امکان نداشته باشد، باید در همان جهت وقف مصرف گردد.
منبع : رساله اجوبة الاستفتائات حضرت آیت الله العظمی خامنه ای مدظله العالی
