پرسش :
چرا اسلام حجاب را در جاهای به خصوصی محدود کرده مثلا فرق مو و صورت چیست وی اشاره می کرد که اگر قضیهء تحریک باشد لب و دهن و چشم و ابرو که بیشتر از مو مردها را تحریک می کند پس چرا دستور به پوشانیدن صورت نیز نیست.
پاسخ :
لازم است براى پاسخ شما به مطالب زیر توجه فرمائید:
1- آن چه مسلم است این که حجاب زن و یا به تعبیر صحیح تر پوشش آن با هدف حفظ پیوند خانوادگى و استحکام روابط زن و شوهر، استوارى اجتماع و اخلاق عمومى و مهمتر از همه ارزش و حرمت نهادن به شخصیت زن، مورد تاکید اسلام قرار گرفته است.
2- این حجاب که در واقع مصونیت و سلامت است نه محدودیت(1) با همه اهمیتى که از نظر دینى دارد ولى در عین حال نباید به گونه اى باشد که سبب گرفتارى و یا مانع فعالیت صحیح زن شود. علت واجب نبودن پوشش دست و صورت (وجه و کفین) به خاطر جلوگیرى از بروز سختى و دشوارى براى زن بوده است.(2)
3- این که در سوال آمده که چشم و صورت و بیش از موى سر محرک است، اما چرا در یکى (موى سر) پوشش واجب است و در دیگرى (دست و صورت) واجب نیست، پاسخ آن است که اولا زحمت و سختى که پوشش صورت و دست براى زن ایجاد مى کند، در پوشش موى سر نیست ثانیا صورت و دست زن در حالى که ساده و عادى و طبیعى بوده و با هیچ آرایشى همراه نباشد معمولا جلب توجه نمى کند و تنها در این صورت است که شرع مقدس پوشش آن را واجب نکرده است. اما اگر زنى بخواهد با دست و صورت آرایش شده در محیطى عمومى ظاهر شود، حتما باید صورت خود را بپوشاند.
در پایان این مطلب را یادآور مى شویم که واجب نبودن پوشش قرص صورت و دست (از مچ تا سر انگشتان) بدین معنا نیست که زن مى تواند صورت خود را به دیگران بنمایاند و یا مرد غیر محرم مجاز به نگاه آن باشد. از این رو همانگونه که در توضیح المسائل مراجع تقلید آمده است، نگاه کردن زن و مرد نامحرم به صورت یکدیگر با قصد لذت حرام و گناه است ولى نگاه معمولى و بدون دقت مانعى ندارد.(3)
خلاصه اینکه اصل دستور پوشش به عنوان یک راهکار مصونیت بخشى و نه محدودیت زائى، نباید به گونه اى طرح شود که به انزواى زنان و رکود فعالیت اجتماعى آنان منجر گردد. پوشش به عنوان مانعى در برابر زیاده طلبى ها و ابتذال اخلاقى قرار داده است و این مصونیت بخشى گرچه طبیعتا محدودیت زاست اما باید تا آنچا که ممکن است این دو هدف را (مصونیت بخشى و حضور زنان در عرصه فعالیت هاى اجتماعى) با هم جمع کرد. از این رو مواضعى از بدن به عنوان قاعده اولیه از حکم پوشش استثنا شده است گرچه در صورتى که در همین مواضع نیز اگر خوف ریبه باشد و یا به قصد تحریک کنندگى آرایش شود و مشمول حکم پوشش است.
پى نوشت
(1)) تعبیر زیباى شهید مطهرى
(2)) ر. ک: مسئله حجاب، شهید مطهرى، ص 902
(3)) ر. ک: رساله مرجع تقلید خود، بحث نگاه کردن
لازم است براى پاسخ شما به مطالب زیر توجه فرمائید:
1- آن چه مسلم است این که حجاب زن و یا به تعبیر صحیح تر پوشش آن با هدف حفظ پیوند خانوادگى و استحکام روابط زن و شوهر، استوارى اجتماع و اخلاق عمومى و مهمتر از همه ارزش و حرمت نهادن به شخصیت زن، مورد تاکید اسلام قرار گرفته است.
2- این حجاب که در واقع مصونیت و سلامت است نه محدودیت(1) با همه اهمیتى که از نظر دینى دارد ولى در عین حال نباید به گونه اى باشد که سبب گرفتارى و یا مانع فعالیت صحیح زن شود. علت واجب نبودن پوشش دست و صورت (وجه و کفین) به خاطر جلوگیرى از بروز سختى و دشوارى براى زن بوده است.(2)
3- این که در سوال آمده که چشم و صورت و بیش از موى سر محرک است، اما چرا در یکى (موى سر) پوشش واجب است و در دیگرى (دست و صورت) واجب نیست، پاسخ آن است که اولا زحمت و سختى که پوشش صورت و دست براى زن ایجاد مى کند، در پوشش موى سر نیست ثانیا صورت و دست زن در حالى که ساده و عادى و طبیعى بوده و با هیچ آرایشى همراه نباشد معمولا جلب توجه نمى کند و تنها در این صورت است که شرع مقدس پوشش آن را واجب نکرده است. اما اگر زنى بخواهد با دست و صورت آرایش شده در محیطى عمومى ظاهر شود، حتما باید صورت خود را بپوشاند.
در پایان این مطلب را یادآور مى شویم که واجب نبودن پوشش قرص صورت و دست (از مچ تا سر انگشتان) بدین معنا نیست که زن مى تواند صورت خود را به دیگران بنمایاند و یا مرد غیر محرم مجاز به نگاه آن باشد. از این رو همانگونه که در توضیح المسائل مراجع تقلید آمده است، نگاه کردن زن و مرد نامحرم به صورت یکدیگر با قصد لذت حرام و گناه است ولى نگاه معمولى و بدون دقت مانعى ندارد.(3)
خلاصه اینکه اصل دستور پوشش به عنوان یک راهکار مصونیت بخشى و نه محدودیت زائى، نباید به گونه اى طرح شود که به انزواى زنان و رکود فعالیت اجتماعى آنان منجر گردد. پوشش به عنوان مانعى در برابر زیاده طلبى ها و ابتذال اخلاقى قرار داده است و این مصونیت بخشى گرچه طبیعتا محدودیت زاست اما باید تا آنچا که ممکن است این دو هدف را (مصونیت بخشى و حضور زنان در عرصه فعالیت هاى اجتماعى) با هم جمع کرد. از این رو مواضعى از بدن به عنوان قاعده اولیه از حکم پوشش استثنا شده است گرچه در صورتى که در همین مواضع نیز اگر خوف ریبه باشد و یا به قصد تحریک کنندگى آرایش شود و مشمول حکم پوشش است.
پى نوشت
(1)) تعبیر زیباى شهید مطهرى
(2)) ر. ک: مسئله حجاب، شهید مطهرى، ص 902
(3)) ر. ک: رساله مرجع تقلید خود، بحث نگاه کردن
