آنچه از حقوق مادر باید بدانیم
امام سجاد علیه السلام فرمودند:
فَحَقُّ اُمِّكَ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّها حَمَلَتْكَ حَیثُ لا یحْمِلُ اَحَدٌ اَحَدا وَ اَطْعَمَتْكَ مِنْ ثَمَرَةِ قَلْبِها ما لا یطْعِمْ اَحَدٌ اَحَدا وَ اَنَّها وَقَتْكَ بِسَمْعِها وَ بَصَرِها وَ یدِها وَ رِجْلِها وَ شَعْرِها وَ بَشَرِها وَ جَمیعِ جَوارِحِها مُسْتَبْشِرَةً بِذلِكَ فَرِحَةً مُوابِلَةً مُحْتَمِلَةً لِما فیهِ مَكرُوهُها وَ اَلَمُها وَ ثِقْلُها وَ غَمُّها حَتّى دَفَعَتْها عَنْكَ یدُالْقُدْرَةِ وَ اَخْرَجَتْكَ اِلَى الاَرْضِ فَرَضَیتَ اَنْ تَشْبَعَ وَ تَجوعَ هىَ وَ تَكْسُوَكَ وَ تَعْرى وَ تَرْویكَ وَ تَظْمَاَ وَ تُظِلَّكَ وَ تَضْحىوَ تُنَـعِّمَكَ بِبُؤْسِها وَ تُلَذِّذَكَ بِالنَّوْمِ بِاَرَقِها وَ كانَ بَطْنُها لَكَ وِعاءً وَ حِجْرُها لَكَ حِواءً وَثَدْیها لَكَ سِقاءً وَ نَفْسُها لَكَ وِقاءً تُباشِرُ حَرَّ الدُّنْیا وَ بَرْدَها وَ دونَكَ، فَتَشْكُرَها عَلى قَدْرِذلِكَ وَ لا تَقْدِرُ عَلَیهِ اِلاّ بِعَوْنِ اللهِ وَ تَوْفیقِهِ؛
حق مادرت این است كه بدانى او تو را چنان در رحم خویش نگهداشته و پرورش داده كه كس دیگرى را بدان گونه برنگیرد، و از میوه دل خود تو را چنان تغذیه نموده كه هیچ كس دیگرى را آنگونه غذا ندهد و به راستى تو را با گوش و چشم و دست و پا و پوست و تمام اعضا و جوارحش با خوشرویى و دلشادى نگهدارى كرده و هر ناگوارى و درد و سختى و نگرانى دوران باردارى را تحمّل كرده، چنان كه دستِ تجاوز آفات و بلای را از تو دور ساخته و تو را بر زمین نهاده و خشنود بوده است كه تو سیر باشى و او خودش گرسنه مانَد، و تو لباس بر تن داشته باشى و او برهنه باشد و تو را سیراب سازد و خودش تشنه مانَد و تو را در سایه قرار دهد و خودش زیر آفتاب به سر برد، و با بیچارگى خود تو را نعمت دهد، و با بىخوابى خود به تو لذّت خواب را چشاند، و شكمش ظرف وجودِ تو بوده و دامنش پرورشگاه تو و پستانش چشمه نوش تو و جانش نگهدارت بوده است. سرد و گرم دنیا را براى تو و به خاطر تو چشیده است، پس براى قدرشناسى از این همه ایثار و از خودگذشتگى او را سپاسگزار باش و جز با یارى و توفیق خداوند نخواهى توانست این همه را قدردانى كنى.
تحف العقول، ص ۲۶۳
