حدیث غرور و فریفته شدن

امام سجاد علیه السلام فرمودند:

کَم مِن مَفتونٍ بِحُسنِ القَولِ فیهِ وَ کَم مِن مَغرورٍ بِحُسنِ السَّترِ عَلَیهِ؛

چه بسا کسانی که فریفته‌ی خوش گفتاری و تعریف دیگران می‌شوند، و چه بسا افرادی که با پوشیده ماندن عیوب و بدی‌های‌شان، مغرور و فریفته می‌شوند.

تحف العقول، ص ۲۸۱

انسان معمولاً از تعریف و ستایش دیگران خوشش می‌آید. ولی حرف‌های خوب و تمجیدها و ستایش‌ها نباید انسان را به اشتباه بیندازد و خطای خود را نبیند و خویش را بی عیب و نقص پندارد.
بعضی‌ها کالای «تملّق» می‌فروشند. بعضی‌ها مشتری جدّی چاپلوسیاند. بیچاره کسانی که فریب تعریف‌ها را می‌خورند و دچار عجب و خودپسندی می‌گردند و در نتیجه از اصلاح عیوبِ خویش باز می‌مانند. صحنه و زمینه‌ی دیگر غفلت و غرور، پرده پوشی خدا از عیوب بندگان است.
از ویژگی‌های خداوند و صفات او «ستّار» بودن است. با آن که «علاّم الغیوب» است، «ستار العیوب» هم هست. می‌بیند و می‌گذارد، می‌داند و آبروداری می‌کند. از خطاهای بندگانش خبر دارد، ولی مچ‌گیری نمی‌کند و همین برخورد کریمانه و بزرگوارانه، سبب می‌شود برخی مفتون و مغرور شوند و به راه باطل خویش ادامه دهند.
در دعای کمیل، با جمله ی «کم من قبیحٍ سترته» به ستّار بودن خدا اشاره می‌کنیم. و با جمله‌ی «ولا تفضحنی بخفیِّ ما اطلعتَ علیه مِن سِرّی» از پروردگار مهربانمان می‌خواهیم که به خاطر علم و اطلاعی که از اسرار و کارهای پشت پرده و خلاف‌های پنهانی ما دارد، ما را رسوا نکند.
به هر حال، اگر در دنیا هم پرده روی اعمال زشت ما کشیده شود، آخرت روز کنار رفتن پرده‌ها و فاش شدن اسرار و رسوا شدن گنهکاران است. پس نباید مغرور شد.
اگر خدا رسوایمان نمی‌کند، تصور نکنیم که نمی‌داند. مدارای خدا هم حدّی دارد. به قول شاعر:
لطف حق با تو مداراها کند
چون که از حدّ بگذری، رسوا کند

منبع: حکمت‌های سجادی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام سجاد علیه‌السلام)، پديدآورنده: جواد محدثی، ناشر: آستان قدس رضوی (به نشر)، 1390.