عاقبت هر انسانی یا شیرین است و یا تلخ و ناگوار
امام علی علیه السلام فرمودند:
لِکُلِّ امْرِئٍ عَاقِبَهٌ حُلْوَهٌ أَوْ مُرَّهٌ.
عاقبت هر انسانی یا شیرین است و یا تلخ و ناگوار.
نهج البلاغه، حکمت 143
شرح حدیث:
یکی در درخواست های عاجزانه ما از خداوند تبارک و تعالی در مواقعی که احتمال بیشتر استجابت دعا را می دهیم درخواست حسن عاقبت است.
به رسول صلی الله علیه و آله وسلم عرض شد اگر من درک شب قدر نمودم چه چیز از خداوند طلب کنم؟ فرمود: عاقبتت را. (1)
ملاحظه می فرمایید که در تمام سال چند شب به عنوان لیالی قدر و نزول قرآن و احیاداری معین شده در بین این چند شب اگر کسی توانست شب قدر را درک کند بهترین چیزی که از خداوند درخواست می کند عاقبت بخیری می باشد. اینکه امام علیه السلام می فرماید هر انسانی عاقبتش یا شیرین و یا ناگوار است به این معنا نیست که محتوم است چه بخواهد و چه نخواهد اتفاق می افتد بلکه زمینه عاقبت به خیر شدن و یا تلخ کامی آخر کار و پایان عمر را ما خود فراهم می کنیم.
عوامل حسن عاقبت حفظ ارتباط با معبود است و صداقت در این ارتباط است. معمولا افرادی که لغزش ها و گناهان فراوانی دارند به خاطر بعضی صفات حمیده و جوانمردی هایشان پایان کار خوبی دارند و برعکس افرادی با سوابق درخشان اما چون اشکال در انگیزه هایشان هست نمی توانند بار ایمان را به سلامت به آخر برسانند.
همه کارم ز خودکامی و بدنامی کشید آخر***نهان کی ماند آن رازی کزو سازند محفل ها
وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ(2)
و بگو ای پیامبر پروردگارا مرا در آغاز کارها با صداقت وارد کن و در پایان کارها با صداقت خارج فرما.
امام علیه السلام در جای دیگر فرمود:
کُن کالنَّحلَهِ اِذا اَکَلَت اَکَلَت طَیِّباً و اِذا وَضَعَت وَضَعَت طَیِّباً (3)
ای انسان تو نیز مثل زنبور عسل باشد زیرا وقتی می خورد پاکیزه می خورد و محصول زحماتش نیز پاک و پاکیزه است.
و چه زیباست که عاقبت انسان چون عسل مصفا با حلاوت و شیرین باشد و آنچه از او می ماند نام نیک و ارزش های الهی باشد.
پی نوشت:
1- مفاتیح الجنان محدث قمی اعمال شب قدر
2- اسراء 80
3- غرر الحکم ص 507
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
به رسول صلی الله علیه و آله وسلم عرض شد اگر من درک شب قدر نمودم چه چیز از خداوند طلب کنم؟ فرمود: عاقبتت را. (1)
ملاحظه می فرمایید که در تمام سال چند شب به عنوان لیالی قدر و نزول قرآن و احیاداری معین شده در بین این چند شب اگر کسی توانست شب قدر را درک کند بهترین چیزی که از خداوند درخواست می کند عاقبت بخیری می باشد. اینکه امام علیه السلام می فرماید هر انسانی عاقبتش یا شیرین و یا ناگوار است به این معنا نیست که محتوم است چه بخواهد و چه نخواهد اتفاق می افتد بلکه زمینه عاقبت به خیر شدن و یا تلخ کامی آخر کار و پایان عمر را ما خود فراهم می کنیم.
عوامل حسن عاقبت حفظ ارتباط با معبود است و صداقت در این ارتباط است. معمولا افرادی که لغزش ها و گناهان فراوانی دارند به خاطر بعضی صفات حمیده و جوانمردی هایشان پایان کار خوبی دارند و برعکس افرادی با سوابق درخشان اما چون اشکال در انگیزه هایشان هست نمی توانند بار ایمان را به سلامت به آخر برسانند.
همه کارم ز خودکامی و بدنامی کشید آخر***نهان کی ماند آن رازی کزو سازند محفل ها
وَقُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ وَأَخْرِجْنِی مُخْرَجَ صِدْقٍ(2)
و بگو ای پیامبر پروردگارا مرا در آغاز کارها با صداقت وارد کن و در پایان کارها با صداقت خارج فرما.
امام علیه السلام در جای دیگر فرمود:
کُن کالنَّحلَهِ اِذا اَکَلَت اَکَلَت طَیِّباً و اِذا وَضَعَت وَضَعَت طَیِّباً (3)
ای انسان تو نیز مثل زنبور عسل باشد زیرا وقتی می خورد پاکیزه می خورد و محصول زحماتش نیز پاک و پاکیزه است.
و چه زیباست که عاقبت انسان چون عسل مصفا با حلاوت و شیرین باشد و آنچه از او می ماند نام نیک و ارزش های الهی باشد.
پی نوشت:
1- مفاتیح الجنان محدث قمی اعمال شب قدر
2- اسراء 80
3- غرر الحکم ص 507
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت،1390.
