سه تکلیف اجتماعی در دعای امام سجاد (ع)

امام سجاد خطاب به خداوند متعال عرضه می‌دارند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَعْتَذِرُ اِلَیْکَ مِنْ مَظْلُوم ظُلِمَ بِحَضْرَتى فَلَمْ اَنْصُرْهُ، وَ مِنْ مَعْرُوف اُسْدِىَ اِلَىَّ فَلَمْ اَشْکُرْهُ، وَ مَنْ مُسِىء اِعْتَذَرَ اِلَىَّ فَلَمْ اَعْذِرْهُ.

پروردگارا! در پیشگاه تو از سه چیز عذرخواهى نموده، و پوزش مى طلبم:
1. از مظلومى که در حضور من مورد ظلم و ستم قرار گرفته، و یاریش نکردم.
2. از کسى که خدمتى به من کرده، و من از او قدردانى و تشکر ننمودم.
3. و از شخص خطاکارى که در حق من بدى کرده و عذرخواهى نمود، ولى عذر او را نپذیرفتم.

صحیفه سجادیه: دعاى 38

اوّلاً: امام سجاد (علیه السلام) کمک نکردن به مظلوم، قدردانى نکردن از مُنعم، و نپذیرفتن عذر خطاکار را گناه مى شمرد، و لذا به درگاه خداوند عذر تقصیر مى آورد.

ثانیاً: با توجّه به این که او، امام معصوم است و گناه و خطا نمى کند، این مطالب را براى ما بیان مى کند، که اگر مرتکب این خطاها شده ایم توبه کنیم.

ثالثاً: همان گونه که دوست داریم اگر مظلوم واقع شدیم دیگران به فریاد ما برسند، و اگر به دیگران خدمت کردیم قدردان زحمات ما باشند، و اگر خطایى کردیم عذرمان را بپذیرند، باید نسبت به دیگران نیز چنین باشیم. به مظلوم کمک کنیم، قدردان زحمات دیگران بوده، و عذر تقصیرشان را پذیرا باشیم.

عجیب است که در مظانّ اجابت دعا انتظار داریم خداوند متعال تمام گناهان و خطاهاى ما را بخشیده، و قلم عفو بر جرایم اعمالمان بکشد، امّا نسبت به خطاى دیگران، گاه سالها کینه آن را در سینه نگه مى داریم، و به هیچ وجه حاضر به بخشیدن او نیستیم.

اگر مردم اهل عفو و گذشت بودند، و در این زمینه سختگیرى نمى کردند، بسیارى از پرونده هاى دادگسترى مختومه مى شد.