شناخت واقعیات و خرافات
امام علی علیه السلام فرمودند:
الْعَیْنُ حَقٌّ وَ الرُّقَى حَقٌّ وَ السِّحْرُ حَقٌّ وَ الْفَأْلُ حَقٌّ وَ الطِّیَرَةُ لَیْسَتْ بِحَقٍّ وَ الْعَدْوَى لَیْسَتْ بِحَقٍّ وَ الطِّیبُ نُشْرَةٌ وَ الْعَسَلُ نُشْرَةٌ وَ الرُّکُوبُ نُشْرَةٌ وَ النَّظَرُ إِلَى الْخُضْرَةِ نُشْرَةٌ.
چشم زخم حقیقت دارد. استفاده از نیروهای مرموز طبیعیت حقیقت دارد. سحر و جادو وجود دارد. فال نیکو راست است و رویداد بد را بدشگون دانستن درست نیست. بوی خوش درمان و نشاط آور، عسل درمان کننده و نشاط آور و سواری بهبودی آور و نگاه به سبزه زار درمان کننده و نشاط آور است.
نهج البلاغه: حکمت 392
شرح حدیث:
شناخت واقعیت و خرافات لازم است این دنیا جای همه چیز و نهر نوع اتفاق هست چه دلخواه باشد و چه نباشد.
درباره چشم زخم شک نیست که صاحبان نعمت در دید آدم های بدچشم هستند و احتمال زیاد دارد که مورد چشم زخم قرار گیرند. بنابراین باید صدقه بدهند قربانی کنند اذکار مجرب را بخوانند تا از شر چشم زخم بدچشمان درامان باشند. که اگر حفاظت خداوند از پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله و سلم و استعانت ایشان از خداوند نبود او نیز مورد چشم زخم قرار می گرفت.
وَإِنْ یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ(1)
و نزدیک بود کافران هنگامی که آیات قرآن را می شنیدند با چشم زخم خود تو را از پای در آورند و م یگویند او دیوانه است.
امام علیه السلام فرمود استفاده از نیروهای مرموز طبیعیت حقیقت دارد مثل آنکه کسی جن شیطانی را در اثر کارهای حرام در استخدام خود درآورد و به وسیله آن کارهای عجیبی انجام دهد. و نیز فرمودند: سحر و جادو وجود دارد لعنت خدا بر کسانی که از این راه نان می خورند و خانواده ها را از هم متلاشی می کنند و جالب اینجاست که هم از توبره می خورند و هم از آبخور. یعنی پول می گیرند تا شخص و یا خانواده ای را جادو کنند و بعد همان خانواده جادوزده را مجبور میکنند به سراغشان رود و پول بگیرد تا طلسم جادو را بشکند.
امام علیه السلام درباره این شغل کثیف در جای دیگر فرموده است.
منَ تَعَلَّمَ شَیئاً مِنَ السِّحرِ قلیلاً اَو کَثیراً فَقَد کَفَرَ و کانَ آخِرَ عَهدِهِ بِرَبِّهِ وَحدُّهُ اَن یُقتَلَ اِلّا اَن یَتُوبَ(2)
هر که چیزی از جادو بیاموزد کم یا زیاد کافر است و پایان عهد او با پروردگارش باشد و کیفرش آن است که کشته شود مگر توبه کند.
زنی خدمت رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلم آمد و عرض کرد ای رسول خدا شوهری دارم که با من تند است و من کاری کرده ام جادو و جنبل که با من مهربان شود رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
اُفٍّ لَکَ کَدَّرتِ دِینَکِ! لَعنَتَکِ المَلائِکَهُ الاَخیارُ لعنَتِکَ المَلائِکَهُ السَّماءِ لَعنَتِکَ المَلائِکَهُ الاَرضِ(3)
وای بر تو دینت را تیره کردی نفرین فرشتگان نیک بر تو باد این جمله را سه بار تکرار فرمودند نفرین فرشتگان آسمان بر تو باد نفرین فرشتگان زمین بر تو باد.
امام علیه السلام در ادامه فرمایش خود فرمودند فال نیکو راست است و فال بد زدن ناحق یکی از خرافه های معمول بین عوام مردم و گاهی غیرعوام فال بد زدن است که در اسلام مذموم است و برای مقابله با این افکار غلط باید توکل بر خداوند تبارک و تعالی نمود و کارها را به حسن ظن و تعبیر به نیکی و خوبی انجام داد.
هیچ دلیل منطقی و عقلی و نقلی وجود ندارد که مثلا به خاطر عطسه یک نفر ما کار را متوقف کنیم و فال بد بزنیم بلکه باید همه کارها را حمل به خوبی کنیم.
امام علیه السلام در جای دیگر توصیه می فرمایند:
تَفَاَلَ بِالخَیرِ تَنجَح(4)
فال خوب بزن تا کامیاب شوی.
امام علیه السلام به چیزهای نشاط آور و روح انگیز اشاره می کند که همه ما فرمایش حضرت را حس کرده ایم. بوی خوش عسل سوارکاری نگاه به سبزه زارها عطر خوب روح را تازه می کند عسل سالم و طبیعی بنا بر نص صریح آیه شفاست.
وَأَوْحَی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ(5)
پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد که از کوه ها و درختان و سقف های بلند منزل انتخاب کن آنگاه از تمام گل ها و میوه ها تناول کن و راه هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده سیر کن از شکم زنبورها شربتی شیرین در رنگ های مختلف بیرون اید که در آن برای مردم شفاست و برای اهل اندیشه آیت الهی است سوارکاری و نگاه به سبزه زارها و رفتن در باغ و بوستان روح را جلا می دهد و هر چیزی که سبب طراوت روح شود خوب است به شرط آن که از دایره شرع مقدس و احکام آن خارج نباشد.
امام علیه السلام می فرمودند:
السُّرورُ یَبسِطُ النَّفسَ وَ یَثیرُ النِّشاطَ(6)
سرور و شادی باعث نشاط و باز شدن دل و روح انسان می شود.
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره قلم، آیه 51
2- بحارالانوار، ج 79، ص 210
3- همان
4- غرر الحکم، ح 4466
5- سوره نحل، آیات 68 و 69
6- غرر الحکم، ح 2125
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
درباره چشم زخم شک نیست که صاحبان نعمت در دید آدم های بدچشم هستند و احتمال زیاد دارد که مورد چشم زخم قرار گیرند. بنابراین باید صدقه بدهند قربانی کنند اذکار مجرب را بخوانند تا از شر چشم زخم بدچشمان درامان باشند. که اگر حفاظت خداوند از پیامبر اسلام صلّی الله علیه و آله و سلم و استعانت ایشان از خداوند نبود او نیز مورد چشم زخم قرار می گرفت.
وَإِنْ یَکَادُ الَّذِینَ کَفَرُوا لَیُزْلِقُونَکَ بِأَبْصَارِهِمْ لَمَّا سَمِعُوا الذِّکْرَ وَیَقُولُونَ إِنَّهُ لَمَجْنُونٌ(1)
و نزدیک بود کافران هنگامی که آیات قرآن را می شنیدند با چشم زخم خود تو را از پای در آورند و م یگویند او دیوانه است.
امام علیه السلام فرمود استفاده از نیروهای مرموز طبیعیت حقیقت دارد مثل آنکه کسی جن شیطانی را در اثر کارهای حرام در استخدام خود درآورد و به وسیله آن کارهای عجیبی انجام دهد. و نیز فرمودند: سحر و جادو وجود دارد لعنت خدا بر کسانی که از این راه نان می خورند و خانواده ها را از هم متلاشی می کنند و جالب اینجاست که هم از توبره می خورند و هم از آبخور. یعنی پول می گیرند تا شخص و یا خانواده ای را جادو کنند و بعد همان خانواده جادوزده را مجبور میکنند به سراغشان رود و پول بگیرد تا طلسم جادو را بشکند.
امام علیه السلام درباره این شغل کثیف در جای دیگر فرموده است.
منَ تَعَلَّمَ شَیئاً مِنَ السِّحرِ قلیلاً اَو کَثیراً فَقَد کَفَرَ و کانَ آخِرَ عَهدِهِ بِرَبِّهِ وَحدُّهُ اَن یُقتَلَ اِلّا اَن یَتُوبَ(2)
هر که چیزی از جادو بیاموزد کم یا زیاد کافر است و پایان عهد او با پروردگارش باشد و کیفرش آن است که کشته شود مگر توبه کند.
زنی خدمت رسول الله صلّی الله علیه و آله و سلم آمد و عرض کرد ای رسول خدا شوهری دارم که با من تند است و من کاری کرده ام جادو و جنبل که با من مهربان شود رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلم فرمودند:
اُفٍّ لَکَ کَدَّرتِ دِینَکِ! لَعنَتَکِ المَلائِکَهُ الاَخیارُ لعنَتِکَ المَلائِکَهُ السَّماءِ لَعنَتِکَ المَلائِکَهُ الاَرضِ(3)
وای بر تو دینت را تیره کردی نفرین فرشتگان نیک بر تو باد این جمله را سه بار تکرار فرمودند نفرین فرشتگان آسمان بر تو باد نفرین فرشتگان زمین بر تو باد.
امام علیه السلام در ادامه فرمایش خود فرمودند فال نیکو راست است و فال بد زدن ناحق یکی از خرافه های معمول بین عوام مردم و گاهی غیرعوام فال بد زدن است که در اسلام مذموم است و برای مقابله با این افکار غلط باید توکل بر خداوند تبارک و تعالی نمود و کارها را به حسن ظن و تعبیر به نیکی و خوبی انجام داد.
هیچ دلیل منطقی و عقلی و نقلی وجود ندارد که مثلا به خاطر عطسه یک نفر ما کار را متوقف کنیم و فال بد بزنیم بلکه باید همه کارها را حمل به خوبی کنیم.
امام علیه السلام در جای دیگر توصیه می فرمایند:
تَفَاَلَ بِالخَیرِ تَنجَح(4)
فال خوب بزن تا کامیاب شوی.
امام علیه السلام به چیزهای نشاط آور و روح انگیز اشاره می کند که همه ما فرمایش حضرت را حس کرده ایم. بوی خوش عسل سوارکاری نگاه به سبزه زارها عطر خوب روح را تازه می کند عسل سالم و طبیعی بنا بر نص صریح آیه شفاست.
وَأَوْحَی رَبُّکَ إِلَی النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِی مِنَ الْجِبَالِ بُیُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا یَعْرِشُونَ ثُمَّ کُلِی مِنْ کُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُکِی سُبُلَ رَبِّکِ ذُلُلًا یَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَهً لِقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ(5)
پروردگارت به زنبور عسل وحی کرد که از کوه ها و درختان و سقف های بلند منزل انتخاب کن آنگاه از تمام گل ها و میوه ها تناول کن و راه هایی را که پروردگارت برای تو تعیین کرده سیر کن از شکم زنبورها شربتی شیرین در رنگ های مختلف بیرون اید که در آن برای مردم شفاست و برای اهل اندیشه آیت الهی است سوارکاری و نگاه به سبزه زارها و رفتن در باغ و بوستان روح را جلا می دهد و هر چیزی که سبب طراوت روح شود خوب است به شرط آن که از دایره شرع مقدس و احکام آن خارج نباشد.
امام علیه السلام می فرمودند:
السُّرورُ یَبسِطُ النَّفسَ وَ یَثیرُ النِّشاطَ(6)
سرور و شادی باعث نشاط و باز شدن دل و روح انسان می شود.
پی‌نوشت‌ها:
1- سوره قلم، آیه 51
2- بحارالانوار، ج 79، ص 210
3- همان
4- غرر الحکم، ح 4466
5- سوره نحل، آیات 68 و 69
6- غرر الحکم، ح 2125
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
