سلامتی و بی نیازی قابل اعتماد نیستند
امام علی علیه السلام فرمودند:
لَا یَنْبَغِی لِلْعَبْدِ أَنْ یَثِقَ بِخَصْلَتَیْنِ الْعَافِیَةِ وَ الْغِنَى بَیْنَا تَرَاهُ مُعَافًى إِذْ سَقِمَ وَ بَیْنَا تَرَاه غَنِیّاً إِذِ افْتَقَرَ.
سزاوار نیست انسان به دو خصلت اعتماد کند: یکی سلامتی و دیگری بی نیازی چنان که طرف را سلامت می بینی و ناگاه بیمار می شود و یا بی نیازش مشاهده می کنی و ناگهان فقیر و ورشکسته می گردد.
نهج البلاغه: حکمت 418
شرح حدیث:
بیماری و فقر گاهی از مواقع بی خبر حادث می شود و حتی گاهی شخص بیمار از وضع درون خود بی خبر است و ناگهان با یک مراجعه به طبیب متوجه بیماری صعب العلاج خویش می گردد و یا شخصی ثروتمند شب می خوابد و صبح برمی‌خیزد و ناگهان احساس می کند چنان ضرری به اصل سرمایه اش وارد شده که قابل جبران نیست و طلبکارها بر سر او می ریزند و قدرت پرداخت بدی های خود را ندارد.
پس نه به سلامتی و نه به ثروت نمی شود اعتماد کرد فقط به طور دایم باید دعا کرد و از خداوند تبارک و تعالی درخواست عاجزانه نمود که این مصیبت بر سر هیچ مومنی وارد نشود و اگر هم تقدیر الهی بر این است خداوند توان شکیبایی در برابر آنها را بدهد.
این هر دو حکایت از بی اعتباری اصل دنیا می کند تا کسی دلخوش نکند که همیشه تن سالم و همواره همه نوع امکانات مادی برایش آماده است همه وقت این احتمال را بدهد که نعمت های الهی گرفتنی است البته این حالت یک حسنی دارد که آدم گرفتار بلندپروازی و غرور نمی شود چون می داند برای بیمار شدن و از دست دادن سلامتی کافی است یک رگ در بدنش بسته شود و در این دنیا به دمی و آهی بند است.
بر همین اساس امام علیه السلام دعایی که زیاد می خواندند و بر آن اصرار داشتند در ابتدای دعا خدا را سپاس می کردند که هنوز سلامت است. به بخشی از دعای حضرت توجه کنید:
اَلحَمدُللهِ الَّذِی لَم یُصبِح بِی مَیِّتاً و لا سَقیماً و لا مَضرُوباً عَلی عُرُوقِی بِسُوءٍ ... و لا مُلتَبِساً عَقلی ... الّلهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ اَن اَفتَقِرَ فِی غِناکَ ...
حمد خدایی را که با عنایت او شب را به صبح رساندم در حالی که زنده و سلامت هستم و نه رگ هایم دچار بیماری شده است و نه عقلم را از دست داده ام و همچنان سر جای خود هست پروردگارا به تو پناه می برم از آن که در سایه بی نیازیت فقیر بمانم.
امام علیه السلام چیزی را درخواست می کند که خواست همه ماست و در حق خود حضرت هم مستجاب شد در حالی که در بسیاری از جنگ ها تمام اعضاء بدنشان آسیب دید و مجروح شدند ولی تا پایان نقص عضو پیدا نکردند.
اللَّهُمَّ اجْعَلْ نَفْسِی اءَوَّلَ کَرِیمَهٍ تَنْتَزِعُها مِنْ کَرائِمِی ، وَ اءَوَّلَ وَدِیعَهٍ تَرْتَجِعُها مِنْ وَدائِعِ نِعَمِکَ عِنْدِی (1)
خداوندا اول کریمه ای که از من می گیری و اول امانتی از امانت هایت که نزد من است و بازش می ستانی جانم باشد یعنی زمین گیر و نوبتی نشوم که اولین گروهی که در نگهداریم از من خسته می شوند اطرافیان و بستگانم هستند.
پی‌نوشت:
1- نهج البلاغه، خطبه و دعای 206
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
پس نه به سلامتی و نه به ثروت نمی شود اعتماد کرد فقط به طور دایم باید دعا کرد و از خداوند تبارک و تعالی درخواست عاجزانه نمود که این مصیبت بر سر هیچ مومنی وارد نشود و اگر هم تقدیر الهی بر این است خداوند توان شکیبایی در برابر آنها را بدهد.
این هر دو حکایت از بی اعتباری اصل دنیا می کند تا کسی دلخوش نکند که همیشه تن سالم و همواره همه نوع امکانات مادی برایش آماده است همه وقت این احتمال را بدهد که نعمت های الهی گرفتنی است البته این حالت یک حسنی دارد که آدم گرفتار بلندپروازی و غرور نمی شود چون می داند برای بیمار شدن و از دست دادن سلامتی کافی است یک رگ در بدنش بسته شود و در این دنیا به دمی و آهی بند است.
بر همین اساس امام علیه السلام دعایی که زیاد می خواندند و بر آن اصرار داشتند در ابتدای دعا خدا را سپاس می کردند که هنوز سلامت است. به بخشی از دعای حضرت توجه کنید:
اَلحَمدُللهِ الَّذِی لَم یُصبِح بِی مَیِّتاً و لا سَقیماً و لا مَضرُوباً عَلی عُرُوقِی بِسُوءٍ ... و لا مُلتَبِساً عَقلی ... الّلهُمَّ اِنّی اَعُوذُ بِکَ اَن اَفتَقِرَ فِی غِناکَ ...
حمد خدایی را که با عنایت او شب را به صبح رساندم در حالی که زنده و سلامت هستم و نه رگ هایم دچار بیماری شده است و نه عقلم را از دست داده ام و همچنان سر جای خود هست پروردگارا به تو پناه می برم از آن که در سایه بی نیازیت فقیر بمانم.
امام علیه السلام چیزی را درخواست می کند که خواست همه ماست و در حق خود حضرت هم مستجاب شد در حالی که در بسیاری از جنگ ها تمام اعضاء بدنشان آسیب دید و مجروح شدند ولی تا پایان نقص عضو پیدا نکردند.
اللَّهُمَّ اجْعَلْ نَفْسِی اءَوَّلَ کَرِیمَهٍ تَنْتَزِعُها مِنْ کَرائِمِی ، وَ اءَوَّلَ وَدِیعَهٍ تَرْتَجِعُها مِنْ وَدائِعِ نِعَمِکَ عِنْدِی (1)
خداوندا اول کریمه ای که از من می گیری و اول امانتی از امانت هایت که نزد من است و بازش می ستانی جانم باشد یعنی زمین گیر و نوبتی نشوم که اولین گروهی که در نگهداریم از من خسته می شوند اطرافیان و بستگانم هستند.
پی‌نوشت:
1- نهج البلاغه، خطبه و دعای 206
منبع: حدیث زندگی: شرح حکمت های نهج البلاغه، کاظم ارفع، تهران: پیام عدالت، 1390.
