روشن‌‌بینى اهل بیت (علیهم السلام)
امام صادق علیه السلام فرمودند:
الکافى: عن أحمد بن مهران، عن عبد العظیم بن عبد اللَّه الحسنى، عن ابن أبى عمیر، قال:
أخبَرَنى أسباطٌ بَیّاعُ الزُّطِّىِّ، قالَ : کُنتُ عِندَ أبى عَبدِ اللَّهِ علیه السلام فَسَأَلَهُ رَجُلٌ عَن قَولِ اللَّهِ عزّ وجلّ: (إِنَّ فِى ذَ لِکَ لَأَیَتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِینَ * وَ إِنَّهَا لَبِسَبِیلٍ مُّقِیمٍ)، قالَ : فَقالَ نَحنُ المُتَوَسِّمونَ، وَالسَّبیلُ فینا مُقیمٌ.
أخبَرَنى أسباطٌ بَیّاعُ الزُّطِّىِّ، قالَ : کُنتُ عِندَ أبى عَبدِ اللَّهِ علیه السلام فَسَأَلَهُ رَجُلٌ عَن قَولِ اللَّهِ عزّ وجلّ: (إِنَّ فِى ذَ لِکَ لَأَیَتٍ لِّلْمُتَوَسِّمِینَ * وَ إِنَّهَا لَبِسَبِیلٍ مُّقِیمٍ)، قالَ : فَقالَ نَحنُ المُتَوَسِّمونَ، وَالسَّبیلُ فینا مُقیمٌ.
حضرت عبد العظیم علیه السلام - به سند خود -: شخصى به نام اسباط گفت: در خدمت امام صادق علیه السلام بودم. مردى از ایشان در باره آیه شریف: (به یقین، در این براى هوشیاران عبرت‌هاست و آن بر سر راهى، پا بر جاست)[1] سؤال مى‌‌کرد.
امام علیه السلام در جواب او فرمود: «مقصود از "هوشیاران" ما هستیم و راه هم در ما پا بر جاست».
امام علیه السلام در جواب او فرمود: «مقصود از "هوشیاران" ما هستیم و راه هم در ما پا بر جاست».
الکافى: ج ۱ ص ۲۱۸ ح ۱ ؛ بحار الأنوار: ج ۲۴ ص ۱۳۰ ح ۱۷
شرح حدیث:
این روایت از نظر سند، صحیح است و به معناى باطنى آیات ۷۵ و ۷۶ از سوره حجر اشاره دارد.
ظاهر آیات یاد شده، در باره عبرت‌‌آموزى از سرنوشت قوم لوط است که به عذاب الهى گرفتار شدند و همگى هلاک گردیدند، و در زمان پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله ویرانه‌‌هاى شهر آنها در کنار جادّه مکّه به شام دیده مى‌شد و به روشنى نشان مى‌داد آنها چگونه نابود شده اند. قرآن تأکید مى‌فرماید که دیدن ویرانى‌هاى شهر قوم لوط، عبرت‌‌آموز است؛ ولى تنها انسان‌هاى هوشیار و روشن‌بین مى‌توانند از این منظره آموزنده، درس عبرت بگیرند.
این معناى ظاهرى آیه است ولى امام صادق علیه السلام مى‌فرماید:
نَحنُ المُتَوَسِّمونَ، وَ السَّبیلُ فینا مُقیمٌ .ماییم هوشیاران (روشن‌بینان) و راه در ما ثابت است.
یعنى بالاترین مرتبه هوشیارى و روشن‌‌بینى، به اهل بیت علیهم السلام اختصاص دارد و به همین دلیل، راه رسیدن به حق در همه زمینه‌‌ها، تنها به وسیله آنها قابل شناسایى است و این ویژگى براى همیشه در آنان ثابت و استوار است.
گفتنى است که جمله «و السبیل فینا مقیم» مى‌تواند اشاره به آیه (قُلْ مَآ أَسَْلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَآءَ أَن یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلاً)[2] باشد که در آن، اهل بیت علیهم السلام، «راه پروردگار» معرّفى شده اند.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. حجر: آیه ۷۵ - ۷۶.
[2]. (بگو از شما مزد رسالت نمى‌خواهم ، جز اینکه کسى بخواهد ، راهى به سوى پروردگارش [در پیش ]گیرد) (فرقان: آیه ۵۷).
منبع: حکمت نامه حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)، نویسنده: محمد محمدی ری شهری، مترجم: مرتضی خوش نصیب، ناشر: چاپ و نشر دارالحدیث، 1393.
ظاهر آیات یاد شده، در باره عبرت‌‌آموزى از سرنوشت قوم لوط است که به عذاب الهى گرفتار شدند و همگى هلاک گردیدند، و در زمان پیامبر خدا صلى اللَّه علیه و آله ویرانه‌‌هاى شهر آنها در کنار جادّه مکّه به شام دیده مى‌شد و به روشنى نشان مى‌داد آنها چگونه نابود شده اند. قرآن تأکید مى‌فرماید که دیدن ویرانى‌هاى شهر قوم لوط، عبرت‌‌آموز است؛ ولى تنها انسان‌هاى هوشیار و روشن‌بین مى‌توانند از این منظره آموزنده، درس عبرت بگیرند.
این معناى ظاهرى آیه است ولى امام صادق علیه السلام مى‌فرماید:
نَحنُ المُتَوَسِّمونَ، وَ السَّبیلُ فینا مُقیمٌ .ماییم هوشیاران (روشن‌بینان) و راه در ما ثابت است.
یعنى بالاترین مرتبه هوشیارى و روشن‌‌بینى، به اهل بیت علیهم السلام اختصاص دارد و به همین دلیل، راه رسیدن به حق در همه زمینه‌‌ها، تنها به وسیله آنها قابل شناسایى است و این ویژگى براى همیشه در آنان ثابت و استوار است.
گفتنى است که جمله «و السبیل فینا مقیم» مى‌تواند اشاره به آیه (قُلْ مَآ أَسَْلُکُمْ عَلَیْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلَّا مَن شَآءَ أَن یَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِیلاً)[2] باشد که در آن، اهل بیت علیهم السلام، «راه پروردگار» معرّفى شده اند.
پی‌نوشت‌ها:
[1]. حجر: آیه ۷۵ - ۷۶.
[2]. (بگو از شما مزد رسالت نمى‌خواهم ، جز اینکه کسى بخواهد ، راهى به سوى پروردگارش [در پیش ]گیرد) (فرقان: آیه ۵۷).
منبع: حکمت نامه حضرت عبدالعظیم (علیه السلام)، نویسنده: محمد محمدی ری شهری، مترجم: مرتضی خوش نصیب، ناشر: چاپ و نشر دارالحدیث، 1393.
