امام هادی علیه السلام فرمودند:

منْ اَمِنَ مَکْرَاللهِ و ألیمَ اَخذِهِ تَکَبَّرَ حَتّی یَحِلَّ بِهِ قَضَاؤُهُ و نافِذُ اَمرِهِ؛

هر کس از تدبیر الهی و مؤاخذه ی دردناک او ایمن شود، تکبّر می کند، تا آن جا که تقدیر الهی و فرمان نافذ خدا بر او فرود آید.

تحف العقول، ‌ص 483.

از نسیمی دفتر ایّام، بر هم می خورد
از ورق گردانی لیل و نهار اندیشه کن(1)
یکی از گناهان بزرگ، ‌ایمن بودن از عقوبت خداست؛ یعنی انسان گنهکار، چنان غرق گناه باشد و از مؤاخذه ی الهی غافل شود که نه سراغ توبه برود، نه خود را اصلاح کند و نه به عاقبت و سرانجام کار خویش بیندیشد.
خدای متعال، اگرچه ارحم الراحمین است، عقوبتش هم شدید است. اگرچه بهشت پرنعمت را آفریده، دوزخ پر آتش هم آفریده ی اوست. اگرچه غفّار و ستّار است، شدیدالعقاب و قهّار هم هست.
غفلت از قهر خدا و انتقام الهی، بر طغیان آدمی می افزاید و وقتی بیدار می شود که فرصت جبران نیست.
در قرآن، با لحن توبیخ آمیزی از کافران و مستکبرانی یاد شده است که از عذاب خدا آسوده خاطر بودند، ولی عقوبت بر آنان فرود آمد و به کام زمین رفتند. یا شبانه عذاب بر سرشان نازل شد و نابود شدند. (2)
سنت الهی بر آن است که به نیکان پاداش دهد و از جبّاران انتقام بگیرد. ممکن است دیر یا زود شود، ولی سنت خدا تغییرناپذیر است.
در قرآن، فراوان از سرنوشت اشخاص یا اقوامی یاد شده که در اثر طغیان و استکبار و سرکشی و عناد، هلاک شدند و آثار بر جای مانده از آنان، مایه ی عبرت آیندگان گشت.
مؤمن پیوسته باید بین حالتِ خوف و رجا باشد.
هم ترسان از عذاب و مؤاخذه الهی، هم امیدوار به رحمت و بخشایش خداوند!

پی نوشت:
1. صائب تبریزی.
2. ر. ک: اعراف(7)، آیه 97؛ نحل(16)، آیه 45؛ ملک(67)، آیه 16.
منبع: حکمت های نقوی(ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام هادی علیه السلام)، جواد محدثی، ‌انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول(1391).