حکم وقف در حق ائمه

امام زمان(علیه السلام) می فرمایند:

وَأَمّا ما سَأَلْتَ عَنْهُ مِنْ أَمْرِ الْوَقْفِ عَلى ناحِیَتِنا وَما یَجْعَلُ لَنا ثُمَّ یَحْتاجُ إِلَیْهِ صاحِبُهُ، فَکُلُّ ما لَمْ یُسَلَّمْ فَصاحِبُهُ فیهِ بِالْخِیارِ، وَکُلُّ ما سُلِّمَ فَلا خِیارَ فیهِ لِصاحِبِهِ، إِحْتاجَ إِلَیْهِ صاحِبُهُ أَوْ لَمْ یَحْتَجْ

از ما درباره ى این که فردى چیزى را براى ما وقف کرده، ولى خودش به آن محتاج شده است، پرسیده اى. حکم چنین فردى، این است که در آن چه براى ما وقف کرده، ولى تسلیم ما نکرده، مختار است و مى تواند وقف را به هم بزند؛ ولى آن چه را، به خاطر تسلیم، وقفش مسلّم شده است، دیگر نمى تواند برگرداند، خواه به آن احتیاج داشته یا نداشته باشد.

کمال الدین، ج2، ص520، ح49 ؛ بحارالأنوار، ج53، ص182، ح11 .

این عبارت، قسمتى از توقیعى است که امام زمان(علیه السلام) در جواب سؤال هاى ابوالحسین محمّد بن جعفر اسدى مرقوم داشته اند.
حکم وقف با معاملات دیگر تفاوت دارد. اگر کسى چیزى را بفروشد و پولش را از مشترى بگیرد، ولى پشیمان شود و از معامله صرف نظر کند، مى تواند پول را پس دهد و معامله را به هم بزند؛ امّا وقف این گونه نیست. وقتى چیزى وقف شد، اگر واقف، آن را به موقوف علیه (کسانى که آن چیز براى آنان وقف شده) تسلیم نکرده باشد، مى تواند وقف را بر هم بزند و به دارایى هاى خودش بازگرداند؛ ولى اگر مال موقوف را در اختیار موقوف علیه قرار داد، آن وقف حتمیّت پیدا مى کند و واقف نمى تواند به هیچ عنوان آن را به اموال خود بازگرداند.
در این حکم، فرق نمى کند که موقوف علیه چه کسى باشد، امام معصوم باشد یا فرد عادى؛ نیز تفاوتى ندارد که مال موقوف چه مقدار باشد، کم یا زیاد.

منبع: شرح چهل حدیث از حضرت مهدى(علیه السلام)، على اصغر رضوانى، انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم (1382).