بسیاری از انسان ها به دلیل ترس از آینده، احتمال از بین رفتن داشته ها و نعمت ها و به وجود آمدن گرفتاری ها، مضطرب و نگرانند.

3- ایمان به خدا

ترس از چیزهای واهی و نامعلوم جزو دست آویزهای شیطان برای ناامید کردن انسان ها از زندگی هدف دار در این دنیاست.[12]در تعالیم اسلامی بهترین روش برای درمان اضطراب"ایمان به خدا" معرفی گشته است. به تعبیر قرآن انسان آرامش واقعی را که دیگر هرگونه اضطراب و تزلزل از او گرفته شود، تنها وقتی پیدا می کند که به ذکر اللَّه -یاد خدا- برسد. یاد خدا از روی ایمان و معرفت کامل است که آرامش کامل به انسان می دهد.[13] با مراجعه به آیات و روایات، چگونگی تأثیر ایمان بر آرامش روانی انسان، به شیوه های گوناگون بیان شده است.

انسان برای رسیدن به آرامش و رها ساختن خویش از دست عوامل اضطراب، تکیه گاهی لازم دارد که جاویدان و فناناپذیر، عالم و دانا، قادر و توانا باشد و یک چنین تکیه گاهی تنها در سایه ی ایمان به خدا فراهم می گردد. «قلبی که در آن نور توحید و معرفت کمال مطلق تابیده باشد، دارای طمأنینه و ثبات و تأنی و قرار است. دلی که نورانی به معرفت حق –جلّ و اعلی- شده باشد، مجاری امور را به قدرت او می داند و خود و جدّیت و حرکت و سکون خود و همه ی موجودات را از او می داند و زمام امر موجودات را به دست خود آنها نمی داند. چنین قلبی اضطراب و شتاب زدگی و بی قراری ندارد. و به عکس، دلی که از معرفت محتجب و در حجاب های خود بینی و شهوات و لذات حیوانی اندر است، از فوت لذّات حیوانی خوفناک است. چنین شخصی طمأنینه قلب را از دست داده و در کارها با عجله و شتاب زدگی اقدام می کند.»[14] 
«(آری،) آنها که ایمان آوردند، و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آنهاست و آنها هدایت یافتگانند!»[15] در مقابلِ انسان هایی که از گذشته تاریک خود نگرانند، انسانی که خدای خویش را شناخته و به او ایمان دارد، اعتقادش این است که خداوند ستارالعیوب است؛ زشتی های او را می پوشاند و زیبایی ها را آشکار می کند[16]و فرصت جبران به او را خواهد داد. امیرمومنان علی(ع) می فرماید: «گناهی که پس از آن مهلت دو رکعت نمازگزاردن داشته باشم مرا اندوهگین نمی دارد»[17]
 

4- عمل به وظیفه نه نتیجه

طبق معارف اسلامی، در صورتی که انسان به واسطه قدرت نداشتن یا تقدیر الهی در کاری موفق نشد، می گوید من به وظیفه خود عمل نمودم، پیروزی و شکست و عزّت و ذلّت، همه دست خداست. درست است که انسان در مقابل اعمالش مسئول است و بر اساس عملکردش مجازات می شود و به اندازه سعی و کوشش خود بهره می گیرد و آنچه بکارد می درود، ولی مسئولیّت او به اندازه ی توان عملی و قدرت اوست، پس انسان مأمور به وظیفه است، نه نتیجه. مطابق این دیدگاه و با تقویت آن در درون، اکثر فشارهای روانی و اضطراب ها کاهش می یابد.[18]
 

5- آینده روشن پرهیزکاران

بسیاری از انسان ها به دلیل ترس از آینده، احتمال از بین رفتن داشته ها و نعمت ها و به وجود آمدن گرفتاری ها، مضطرب و نگرانند؛ ولی ایمان به خداوند قادر متعال خدایی که همواره کفالت بندگان خویش را برعهده دارد، می تواند این گونه نگرانی ها را از میان ببرد و به انسان آرامش دهد.[19] خداوند متعال در کتاب آسمانی قرآن بارها و بارها این وعده را به کسانی که به خداوند ایمان آورده و کارهای نیک انجام می دهند داده است که، آنها دچار هیچ گونه ترس و اندوهی نخواهند شد[20] و آینده از آن پرهیزکاران است.[21]
 

6- شناخت مرگ

گروهی از انسان ها نیز به دلیل ترس و وحشت از مرگ نگران و مضطربند؛ ولی آنکه ایمان به خدا دارد، مرگ را ملاقات با خدا می داند و چون معتقد است «در حالی که آخرت بهتر و پایدارتر است!»[22] راهش را بسیار روشن و آینده اش را بهتر از گذشته می داند. توجّه به این مقوله انسان را هر چه بهتر و بیشتر به لازمه ی جهان بینی الهی آگاه و آشنا می نماید و آن عبارت از هدفدار بودن جهان آفرینش است که با حکمت الهی نیز سازگاری اصیل دارد؛ یعنی «ما آسمانها و زمین و آنچه را که میان آنهاست به بازیچه نیافریدیم».[23] پس هر موجودی بر اساس برنامه ای سنجیده و حسابشده به این جهان گام می نهد و خود را به سوی هدف حکیمانه ای که رسیدن به لقاءاللّه و سفر به سرای ابدی یا جنّت رضوان الهی است، رهنمون می شود.


منبع : pajoohe.ir

بیشتر بخوانید :
داروهای درمان اضطراب
علل و پیامدهای اضطراب و راه کاری برای آن
اضطراب‌، علایم شایع و درمان
 5 راهکار مقابله با استرس­ های زندگی
راه های کاهش استرس در زندگی
چگونه از اضطراب خود بکاهیم؟
تکنیک های کاهش اضطراب

پی نوشت ها
[1] راغب اصفهانی، حسین؛ المفردات فی غریب القرآن (مفردات الفاظ القرآن)، دمشق- بیروت، دار القلم- الدار الشامیة، 1412ق، چاپ اول، ‌ص506.
[2] طریحى، فخرالدین؛ مجمع البحرین‌، تهران، مرتضوى، 1375 ش، چاپ سوم‌، ج‌2،ص107.
[3] طباطبایی، محمد حسین؛ المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه‌ى مدرسین حوزه علمیه قم‌، 1374 ش‌، چاپ پنجم‌، ج‌2، ص 438 و فراهیدى، خلیل؛ کتاب العین، قم، انتشارات هجرت،1410 ق، چ دوم، ج7، ص442.
[4] ر.ک: گله‌دار، نسرین و ساکی، ماندانا؛ اسلام و بهداشت روان (مجموعه مقالات)، قم، نشر معارف، 1382ش، ج1، ص113.
[5] ر.ک: دادستان، پریرخ؛ روانشناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، تهران، انتشارات سمت، 1378، چاپ سوم، ص 67
[6] ر.ک: خیر، محمد و استوار، صغری؛ ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری‌های شناختی در نوجوانان، مجله مشاور مدرسه، 1387، دوره‌ی چهارم، شماره‌ی اول، ص55
[7] احدی، حسن و دلاور، علی و ابوالقاسمی، شهنام و آزاد، حسین؛ مقایسه‌ی اثربخشی چهار روش رفتاری – درمانی، تلفیقی
[8] شوری،38.
[9] آل عمران،159.
[10] ر.ک: اسلام و بهداشت روان (مجموعه مقالات)، واعظی، سید احمد؛ بررسی رابطه دعا و اضطراب در گروهی از دانش آموزان مدارس تهران، قم، نشر معارف، 1382ش، ج1، ص162.
[11] کارل، الکسیس؛ نیایش، به نقل از: مکارم شیرازى، ناصر؛ تهران، تفسیر نمونه، ناشر دار الکتب الإسلامیه، 1374 ش، چ اول، ج1، ص640-641.
[12] آل عمران،175.
[13] ر.ک: مطهری، مرتضی؛ مجموعه‌ی آثار، تهران، انتشارات صدرا، ج4، ص558
[14] امام خمینی، روح الله؛ شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام ره، چ اول، 1377، ص362-363.
[15] انعام،82.
[16] صدوق، محمد؛ التوحید، قم، انتشارات جامعه مدرسین، 1398ق، چ اول، ص222. «ای آنکه زیبایی‌ها را آشکار می‌نمایی و زشتی‌ها را می‌پوشانی»
[17] سید رضی، محمد؛ نهج البلاغه، قم، انتشارات هجرت، چ اول، 1414ق، ص528، حکمت299.
[18] سلطانی رنانی، مهدی؛ راههای مبارزه با فشارهای روانی از منظر قرآن، مجله مشکاة، 1383ش، ش83، صص 38-39.
[19] گروه تخصصی تفسیر قرآن، تفسیر همراه با تلاوت نور، تهران، اتشارات ستاد عالی کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد، 1388، چ اول، ج اول، ص594-595.
[20] بقره،38و62و112و 277و مائده،59 و انعام،48 و....
[21] اعراف،128 و هود،49 و طه،132 و قصص،83.
[22] اعلی،17
[23] آل عمران ، 191؛ انعام ، 73؛ انبیاء ، 16 و 17.