چرا کودکان دروغ می گویند

 دروغ های کودکان در هر سنی علت های خود را دارد.
 

چکیده: والدین نقش مهمی در شکل گیری شخصیت کودکان دارند،یکی از رفتارهای غلط کودک دروغ گفتن است که این موضوع به دلیل ترس کودک از خشم والدین و اشتباهات عمدی و غیر عمدی که انجام می دهد،گفته می شود. در این نوشتار به کوتاه سخنی در مورد دروغ گویی کودک و علت های آن می پردازیم.

تعداد کلمات 1212 / تخمین زمان مطالعه 6 دقیقه 

طی دو دهه والدین «صداقت» را به عنوان بیشترین ویژگی ای که می خواهند فرزندشان داشته باشد رده بندی کرده اند. ویژگی های دیگر همچون اعتماد به نفس[1] و عدالت به این اندازه مورد توجه نبودند. تحقیقات نشان می دهد که کودکان نیز نظر مشابهی دارند. ۹۸ درصد کودکان می گویند که اعتماد کردن و صداقت داشتن در روابط شخصی، ضروری هستند. ۹۶ تا ۹۸ درصد کودکان بر اساس سنشان می گویند که دروغگویی از نظر اخلاقی، نادرست است. اما تحقیقات نشان می دهند که ۹۶ درصد از کودکان به والدین خود دروغ[2] می گویند.[3]
در تحقیقاتی که روی کودکان در خانه هایشان انجام گرفته نتایج بیانگر آن است که کودکان ۴ ساله، هر دو ساعت یکبار دروغ می گویند، در حالیکه یک کودک ۶ ساله، هر یک ساعت، یک دروغ می گوید. تعداد کمی از کودکان استثناء هستند. در تحقیقات مشابه، ۹۶ درصد تمامی کودکان، دروغ می گویند. کودکان خیلی زودتر از آنچه انتظار داریم دروغ گفتن را یاد می گیرند. دکتر تالوار طی تحقیقی یک بازی زیر چشمی نگاه کردن را تدارک دید. نتیجه اش این بود که یک سوم کودکان 3 ساله که زیر چشمی نگاه کرده بودند وقتی از آنها سوال شد که آیا زیر چشمی نگاه کرده اند، اکثرشان آن را پذیرفتند. اما بیش از ۸۰ درصد کودکان ۴ ساله ای که زیر چشمی نگاه کرده بودند، وقتی از آنها سوال شد آیا زیر چشمی نگاه کرده اند، به دروغ می خواستند ثابت کنند که این کار را نکرده اند. تقریبا تمامی کودکان در تولد ۴ سالگی شان تجربه دروغگویی را آغاز می کنند.[4]
کودکانی که خواهر یا برادر بزرگتر دارند زودتر دروغگویی را یاد می گیرند.[5] با ورود به مدرسه راهنمایی بسیاری از کودکان همانند دستگاه کپی برداری به دوستانشان دروغ می گویند که روشی برای جبران ناکامی یا جلب توجه است، یا ممکن است تلاش کنند تا کار بدی را که انجام داده اند جبران نمایند.[6]
بیشترین صحبت درباره دروغگویی این است «الگویی» که باعث شروع دروغگویی در کودکان می شود کیست؟ آیا دروغگویی از اوایل زندگی ثابت باقی می ماند؟ برخی کودکان می گویند: من این دروغ رو گفتم و احساس خیلی بدی داشتم. قسم خوردم که دیگر هرگز دروغ نگویم. بعضی دیگر از کودکان می گویند: من هیچ وقت نمیدونستم که خوب میتونم پدرم رو فریب بدم. من می تونم دفعات دیگر هم دروغ بگم.
دروغ هایی که کودکان زود شروع می کنند معنی دار هستند. شیوه عکس العمل پدر و مادرها می تواند بر دروغگویی کودکان تاثیر بگذارد.[7]
 

از نظر روانشناسی دروغ تحریف آگاهانه واقعیت، بیان مطلبی است که مطابق با واقعیت و حقیقت نیست و دروغگو یعنی شخصی که به قصد گول زدن دیگران خلاف واقعه ای را بیان کند. معمولا کسی که دروغ می گوید آگاهانه[8] به تحریف حقیقت می پردازد و امری را تائید می کند که وجود خارجی ندارد.
بین دروغ گفتن و انکار کردن (به عنوان یک مکانیسم دفاعی) تفاوت وجود دارد. زیرا فرد در انکار [9]کردن، حقیقت را به طور کامل رد می کند اما به صورت ناگاهانه[10]، در حالیکه دروغ به صورت آگاهانه گفته می شود.

مطالعاتی که درباره مفاهیم[11] در کودکان صورت گرفته است نشان می دهند که تحول و تکامل مفاهیم در کودکان جریان منطقی را طی می کند و صرف نظر از تاثیر هوش[12] و فرصت های یادگیری،[13] مفاهیم مختلف در کودکان با افزایش سن تغییر می یابند. توجه به تحول درک مفهوم دروغ در کودکان اخیرا بدلیل اهمیت نظری آن در نظریه ذهن و همگانی بودن تحول مفاهیم در کودکان و از همه مهمتر اهمیت اجتناب از دروغگویی و تشویق به راست گویی و استفاده از کودکان در محاکم قضایی به عنوان شاهد از گستردگی بیشتری برخوردار شده است.[14]
یکی از نکات مهم تربیتی جلوگیری از دروغگویی در کودکان است. این مسئله در اغلب خانواده ها مطرح است. بسیاری از کودکان خردسال و آنهایی که در مرز ۲ سالگی هستند گاهی بین تخیل و واقعیت فرقی نمی گذارند و حرفی می زنند که به نظر ما دروغ است اما باید بدانیم که در دو سال اول زندگی خبرهای دروغ مربوط می شود به عدم درک و مهارت کودک در پی بردن و فهمیدن صحبت ها. زیرا اولا در این سن کودک نمی داند دروغ چیست، و ثانیا چون خزانه لغات وی بسیار محدود است (مثلا کلمه بابا را ممکن است در مورد هر مردی به کار ببرد) لذا نمی تواند آنچه را که دیده یا شنیده عینا بیان کند. تا چهار، پنج سالگی نیز دروغگویی اغلب جنبه تخیلی دارد و کودک به شرح زندگی و تصورات خلاقه ولی خام و غیر دقیق کودکانه و خیالی خود می پردازد و شرح این تصورات به معنی دروغگویی نیست بلکه کودک
فقط می خواهد تصورات خیالی خود را که فکر می کند وجود دارند یا از آنها لذت می برد با دیگران در میان بگذارد. بعد از شنیدن داستان های تخیلی و دیدن فیلم های افسانه ای این نوع دروغگویی بیشتر می شود. معمولا با بالا رفتن سن، چون کودک بین واقعیت و خیال فرق می گذارد کمتر به دروغگویی تخیلی می پردازد.[15]
همانطور که بیان شد تا سنین سه تا چهار سالگی دروغ به مفهومی که برای بزرگسالان مطرح است در کودکان وجود ندارد. بنابراین هرگاه در این سنین، کودک واقعیت ها را به صورت وارونه ارائه کند هدفش کسب امتیاز نیست . اما از سن ۴ سالگی به بعد تدریجا بر اثر دخالت های عوامل محیطی و تربیت نادرست، دروغ و دروغگویی در کودک شکل می گیرد و گاه آنقدر شدید می شود که به صورت مرضی، جزئی از بی بند و باری نوجوانی را تشکیل می دهد.[16]
زمانی که کودک به تشخیص میان واقعیت و خیال پی می برد یاد می گیرد که دروغ، دروغ است حتی اگر مصلحتی باشد. در حدود ۷ سالگی، کودک نسبت به دروغ گفتن احساس  بدی پیدا می کند حتی اگر کسی متوجه دروغگویی وی نشوند. کودک در این سن، مفهوم کار بد، مجازات، تنبیه و جنایت را درک می کند و شاید می ترسد که حتی اگر والدینش او را به خاطر دروغگویی اش تنبیه نکنند خدا او را مجازات کند. کودک در حدود ۱۱ یا ۱۲ سالگی به ارزیابی واقعیت ها می پردازد که طبق نظریه پیاژه نشان دهنده بلوغ و تجربهی کودک است. در این سن، کودک این موضوع را درک می کند که جامعه بر مبنای اعتماد بنا شده است و اگر نتواند اعتماد مردم را جلب کند شکست خواهد خورد.
 
منبع : «دروغ گویی کودکان (روش های اصلاح و درمان آن)»
نویسنده: عاطفه دبیری و مرضیه کاکوئی

 
پی نوشت :
[1] . self confidence
[2] . Lie
[3] . Bronson & Marry man, 2009.
[4] . Talwar, 2008.
[5] . Wilson, Smith, Ross and Ross , 2004.
[6] . Wilson, Smith, and Ross, 2003.
[7] . Buffington, 1989
[8] . consciously
[9] . denial
[10] . unconsciously
[11] . concepts
[12] . intelligence
[13] . learning
[14] . Wimmer & Perner, 1984, 1985.
[15] . میلانی فر، ۱۳۷۹.
[16] . سیف نراقی، مریم و نادری، عزت الله، ۱۳۷۹.