راهکارهای مواجهه با تنهایی

چکیده: انسان ها در موقعیت هایی از زندگی دچار تنهایی می شوند. ممکن است برخی بیشتر و یا برخی کمتر در زندگی با این حال روبرو شوند. اما تنهایی یک تهدید برای فرد است و یا آنکه باید به دید فرصت به آن نگریست؟ مشکلات تنهایی چیست؟ همراه ما باشید.

تعداد کلمات: 1113 کلمه / تخمین زمان مطالعه: 6 دقیقه

مقدمه

انسان موجودی اجتماعی است و ذاتا تمایل به ارتباط و تعامل با دیگر انسان ها دارد. اما شرایط و تغییراتی که در مسیر زندگی برای او پیش می آید، گاه سبب بوجود آمدن نوعی حالت و احساس انزوا که عمدتا برای افراد ناخوشایند است می شود.
تنهایی لزوما به معنای جدا بودن فیزیکی از دیگر افراد نیست. گاه ممکن است فردی مدتها جدا از دیگران زندگی کند ولی احساس تنهایی نکند، نیز ممکن است در عین اینکه در میان جمعی حضور دارد، احساس تنهایی کند.
بنابراین؛ احساس تنهایی؛ تجربه ناخوشایندی است که در پاسخ به نارسی های کمی و کیفی در روابط اجتماعی ظاهر می شود[1].
تنهایی سبب می شودد تا فرد احساس درماندگی، بیهودگی و بی کفایتی کند و برای زندگانی اش ارزشی قائل نشود. لذا احساس تنهایی هم دارای اثرات روانشناختی و هم جسمانی است که ممکن است حیات فرد را به خطر اندازد[2]. از این رو؛ مقابله با این احساس ضروری به نظر می رسد.

چه زمانی احساس تنهایی می کنیم؟

1. زمانی که با تغییراتی در محل زندگی و یا شغل شما به وجود می آید.
2. به نظرتان می آید که افرادی که در اطراف شما هستند، شما را درک نمی کنند.
3. از ارتباط با افراد پیرامونتان راضی نباشید.
4. وقتی کسی را نمی یابید تا احساسات خود و تجاربتان را با او در میان بگذارید.

این ها از مهمترین شرایطی است که سبب می شود تا فردی احساس تنهایی کند.

عوامل عمیق تر شدن احساس تنهایی

زمانی که فرد گمان کند تنهایی او به جهت وجود عیب و نقصی در شخصیت او است، این احساس عمیقتر شده و به آن دامن زده می شود، این امر سبب شده تا او علاوه بر تنهایی، احساس عجز و ناتوانی کند و مشکلات او دوچندان شود.

عوارض احساس تنهایی

1. از روابط اجتماعی با دیگران سر باز می زند.
2. از آغاز کردن روابط با دیگران خودداری می کند.
3. در گروه های اجتماعی مشارکت نمی کند.
4. قادر به ابراز وجود نخواهد بود.
5. در درگیری های اجتماعی، بیشتر تمایل به بدبینی و بدگمانی دارد.
6. ارزیابی منفی از توانایی های خود دارد.
7. احساس طرد شدگی از طرف دیگران در او رشد می کند.
8. دچار مشکلات روانی و رفتاری از قبیل خشم، ناامیدی، سوء تفاهم، افسردگی و ترس خواهد شد.

مقابله با احساس تنهایی

در رویارویی با احساس تنهایی، افراد معمولا دو شیوه را به کار می بندند:

1. برخی دلسرد شده، میل و انگیزه خود را از ارتباط با دیگران از دست داده و و از فعالیت های اجتماعی کناری گیری می کنند.
2. گروهی دیگر؛ برای مقابله با تنهایی، رو به  اجتماع و ارتباط با دیگران آورده و خود را عمیقا با مردم و فعالیت های اجتماعی درگیر می کنند. این افراد، مدتی بعد خود را در حالی که تعهدات اجتماعی فراوانی ایجاد نموده اند، می یابند.

برای انتخاب مسیر صحیح، چند نکته را باید مدنظر قرار دهید:
اولا احساس تنهایی امری فراگیر و همگانی است. تحقیقات نشان می دهد که یک چهارم بزرگسالان حداقل چند هفته احساس تنهایی رنج آوری را تجربه کرده اند و بروز آن در میان جوانان و نوجوانان بیش از میزان است.. لذا توجه به فراگیر بودن احساس تنهایی، مقابله با آن را برای آسان خواهد کرد. امام علی علیه السلام فرمودند: «البلیة اذا عمّت‏ طابت‏»[3] زمانی که بلاها همگانی شوند، تحمل آن آسانتر می شود.
ثانیا این احساس قابل رفع و تغییر است و نباید آن را یک ویژگی غیر قابل تغییر در شخصیت خود بدانیم.
ثالثا این احساس فقط نشاانه و علامتی از وجود نیازهای تامین نشده در شماست. لذا باید به شناسایی این نیازها و رفع آن ها بپردازید. مثلا ممکن است شما نیاز به گسترش دوستی ها و یا داشتن یک دوست نزدیک داشته باشید و یا اینکه احتیاج به یادگیری موضوعی داشته باشید. حتی ممکن است نیاز داشته باشید خودتان را بهتر شناخته و در مورد خودتان احساس بهتری داشته باشید.

دوستیابی

برای اینکه بتوانید دوستی های خود را گسترش دهید، باید بیشتر در اماکن عمومی تردد کرده و وقت بیشتری را برای روابط اجتماعی اختصاص دهید
سعی کنید کارهای خود را به صورت انفرادی انجام ندهید و برای آن از اماکن اجتماعی استفاده کنید. مثلا برای ورزش کردن، عضو یک باشگاه شوید و در آن ثبت نام کنید. نمازهای خود را در مسجد و به صورت جماعت اقامه کنید. عضو پایگاه بسیج محل خود شده و در فعالیت های فرهنگی-اجتماعی آن سهیم شوید و یا اینکه برای مطالعه به کتابخانه بروید.
در صمیمانه کردن دوستی ها عجله نکنید. دوستی های صمیمی به تدریج صورت می گیرند و افراد کم کم احساسات درونی خود را با هم درمیان می گذارند. لذا اجازه بدهید تا دوستی ها روند خود را طی کنند.

توجه به خود

مهارتهای ارتباطی خود را گسترش داده و تقویت نمایید تا در برقراری رابطه با دیگران موفق تر عمل کنید.
این که نیاز به دوستی در شما تامین نشده، نباید سبب شود تا به دیگر نیازهای خود بی توجه باشید. بلکه باید به تغذیه، خواب، تفریح و دیگر نیازهای خود توجه کافی نمائید.
به تنهایی خود به عنوان فرصتی برای رشد خود در ابعاد مختلف روحی، اخلاقی، معنوی و علمی و رفع نقائص بنگرید و در این فرصت، توانایی ها و استعدادهای خود را شکوفا سازید.
از فرصتهای تنهایی خود لذت برده و امکاناتی فراهم کنید تا از لحظات تنهایی خود در جهت لذتبخش تر کردن زندگی استفاده کنید. امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: « الفرصة تمرّ مرّ السّحاب، فانتهزا فرص الخیر»[4] فرصت مانند ابر می گذرد پس فرصت خوب را غنیمت شمارید.

جمع بندی

تنهایی یک نقیصه نیست و برای همگان ممکن است پیش آید. باید از فرصت تنهایی برای شناسایی و رفع نیازهای خود و تقویت مهارتهای ارتباطی استفاده نمود تا هم فرد در ارتباط با دیگران موفق عمل نموده و هم بتواند از فرصت تنهایی؛ در جهت رشد خود بهره ببرد.