تربیت اجتماعی در آیه 32 سوره زخرف (بخش سوم)

یکی از آیات قرآن کریم که به مسئله تربیت اجتماعی پرداخته است، آیه 32 سوره زخرف است. در دو نوشتار پیشین به بیان تبیین واژگان این آیه و نیز روایت هایی که در تفسیر این آیه بیان شده است، پرداختیم. در ادامه نوشتار پیشین به بیان ادامه تفسیر علامه طباطبایی (ره) در مورد این آیه می پردازیم.
جمعه، 9 فروردين 1398
تخمین زمان مطالعه:
پدیدآورنده: محمد حسین افشاری
موارد بیشتر برای شما
تربیت اجتماعی در آیه 32 سوره زخرف (بخش سوم)
توجه به معیشت در اجتماع، یکی از نکات تربیت اجتماعی است. 
تربیت اجتماعی در آیه 32 سوره زخرف (بخش سوم)
معیشت زندگی
نویسندة‌ تفسیر المیزان، دلیل این سخن خدای تعالی را در اینکه رزق و روزی به دست ایشان نیست را امر اختلاف مردم در دارایی و فقر ، عافیت و صحت و اولاد و... می داند .
ایشان بیان می دارد که همه دوست دارند به آن حدی از کمال ثروت برسند و لیکن نمی رسند و این نشان از آن دارد که این در جایی دیگر برنامه ریزی شده و تعیین می گردد، گرچه ارادة انسان هم در آن دخیل است ولی آن فقط یکی از صد شرط مورد نیاز است.
ایشان بیان می دارد که مصداق رزق و روزی، منحصر در مال نیست بلکه در این مورد توسعة مصداقی وجود دارد به طوری که آبرو، مقام و .... را هم در برمی گیرد. [1]

برتری های اجتماعی
علامة طباطبایی (ره)، در بیان نکتة ‌اجتماعی آیه، بیان می دارد که به خاطر اینکه زندگی انسان یک زندگی اجتماعی است، پس به ناچار این زندگی، زندگی ای خواهد بود که برخی مسخّر دیگری خواهند شد و مسخّر شدن هم به گونه ایست که کسی که او را مسخّر کرده است، او نیز مسخّر دیگری است و این رابطه، یک رابطة دو طرفی است:
«أن کثرة حوائج الإنسان فی حیاته الدنیا بحیث لا یقدر على رفع جمیعها فی عیش انفرادی أحوجته إلى الاجتماع مع غیره من الأفراد على طریق الاستخدام و الاستدرار أولا و على طریق التعاون و التعاضد ثانیا کما مر فی مباحث النبوة من الجزء الثانی من الکتاب.
فآل الأمر إلى المعاوضة العامة المفیدة لنوع من الاختصاص بأن یعطی کل مما عنده من حوائج الحیاة ما یفضل من حاجته و یأخذ به من الغیر ما یعادله مما یحتاج إلیه فیعطی مثلا ما یفضل من حاجته من الماء الذی عنده و قد حصله و اختص به و یأخذ من غیره ما یزید على قوته من الغذاء، و لازم ذلک أن یسعى کل فرد بما یستعد له و یحسنه من السعی فیقتنی مما یحتاج إلیه ما یختص به، و لازم ذلک أن یحتاج غیره إلیه فیما عنده من متاع الحیاة فیتسخر له فیفیده ما یحتاج إلیه کالخباز یحتاج إلى ما عند السقاء من الماء و بالعکس فیتعاونان بالمعاوضة و کالمخدوم یتسخر للخادم لخدمته و الخادم یتسخر للمخدوم لماله و هکذا فکل بعض من المجتمع مسخر لآخرین بما عنده و الآخرون متسخرون له بلا واسطة أو بواسطة أو وسائط لما أن کلا یرتفع على غیره بما یختص به مما عنده بدرجات مختلفة باختلاف تعلق الهمم و القصود به.»[2]
 

جمع بندی رویکرد تربیتی به آیة 32 سورة زخرف

در مورد رویکرد مفسّرانی که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته اند،‌ نمی توان بیان داشت که همگی نگاه کاملاً اجتماعی به آیه داشتند و این نشان از ضعف نگاه اجتماعی در بین برخی از مفسّران است  ولیکن برخی از ایشان ضمن ارائة‌ بحث خوب و کاملی در مورد تفاوت در رزق و روزی به عنوان یکی از گزینه های تربیت اجتماعی و نیز تسخیر دو طرفه میان انسان ها توانسته بودند بحث خوبی را ارائه دهند که می توان به تفسیر المیزان و تفسیر نمونه در این مورد اشاره کرد.
در میان این مسایل که ممکن است به برخی بیماری های روانی در جامعه نیز مطرح شود، دادن پاسخ قرآنی که در درست بودن آن شکی نباشد، بسیار در التیام بخشی دردها و رنج های وارده بر انسان امروزی، موثر است که این مهم،‌از سوی برخی از مفسّران مورد توجه قرار گرفته است.

 
محمدحسین افشاری
 
پی نوشت:

[1]. همان.
[2]. المیزان ، ص 100. (ترجمه: کثرت حوائج انسان در زندگى دنیا آن قدر زیاد است که فرد فرد انسانها نمى‏توانند همه آنها را در زندگى فردى خود برآورده نمایند، و مجبورند که بطور اجتماعى زندگى کنند، و از اینرو است که اولا بعضى بعضى دیگر را به خدمت خود مى‏گیرند، و از آنان استفاده مى‏نمایند. و ثانیا اساس زندگى را تعاون و معاضدت یکدیگر قرار مى‏دهند، همان طور که در مباحث نبوت در جزء دوم این کتاب گذشت.
در نتیجه مال کار بدینجا منجر مى‏شود که افراد اجتماع هر یک هر چه دارد با آنچه دیگران دارند معاوضه کند، و از همین جا نوعى اختصاص درست مى‏شود، چون گفتیم هر یک از افراد اجتماع ما زاد فراورده‏هاى خود را- که یا غله است و یا کالاى صنعتى- مى‏دهد و آنچه از حوائج زندگى مى‏خواهد از ما زاد فراورده‏هاى دیگران مى‏گیرد.
مثلا یکى از افراد اجتماع قناتى کنده، و آبى در آورده، آنچه از این آب که زائد بر مقدار حاجتش مى‏باشد مى‏دهد، و از دیگران ما زاد آذوقه‏شان را مى‏گیرد، در نتیجه هر دو، هم داراى آب مى‏شوند، و هم داراى آذوقه. و لازمه این نوع زندگى این است که هر فردى در کارى که تخصص دارد سعى مى‏کند و آن کار را به بهترین وجه ممکن انجام داده، از آنچه درست مى‏کند هر چه خودش لازم دارد نگه مى‏ دارد، و قهرا ما زاد آن مورد احتیاج دیگران واقع مى‏شود، چون دیگران به کارى دیگر اشتغال دارند، و او هم به فراورده‏هاى آنان محتاج است، و ما یحتاج خود را با آنچه از فراورده‏هاى خود زیاد آمده مبادله مى‏کند، مانند نانوا که محتاج آبى است که سقایان دارند، و سقا هم محتاج نان او است، پس نانوا براى سقا کار مى‏کند، و سقا هم براى نانوا. و نیز مانند یک مخدوم که خادمى را براى خدمت خود مسخر کرده، و خادم هم مخدوم را براى پولش مسخر کرده، و همچنین هر دسته از طبقات اجتماع مسخر طبقات دیگر، و خود مسخر کننده آنان است، و آنان یا بدون واسطه و یا با یک یا چند واسطه مسخر اویند، (کفاشى براى کفش‏دوزى بدون واسطه محتاج به دباغ است، ولى برزگر با واسطه محتاج به او است، چون بین برزگر و دباغ و سراج فاصله است)، براى اینکه هر یک به ما زاد آنچه نزد دیگرى است محتاج است، و هر یک فراورده‏هاى خود را در دسترس دیگران قرار مى‏دهد، البته با اختلافى که مردم در احتیاج و اهتمام به فراورده‏ ها دارند.)



 

بیشتر بخوانید: 
کوتاه سخنی در تربیت اجتماعی 
تربیت اجتماعی از دیدگاه علوی (بخش اول)
آشنایی با تاثیر رسانه در تربیت اجتماعی کودکان (بخش اول)
تبیین روش های تربیت اجتماعی در نهج البلاغه (بخش پنجم)
آموزش و پرورش و رشد اجتماعی



ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
سبک زندگی مرتبط
موارد بیشتر برای شما
خطر تخریب یکی از بزرگترین مساجد دوران قاجار
play_arrow
خطر تخریب یکی از بزرگترین مساجد دوران قاجار
رستوران‌های که به سیب‌زمینی می‌گویند "فرنچ فرایز"
play_arrow
رستوران‌های که به سیب‌زمینی می‌گویند "فرنچ فرایز"
ربات انسان‌نمای پیشرفته چینی معرفی شد
play_arrow
ربات انسان‌نمای پیشرفته چینی معرفی شد
حادثه برای دختر وزنه‌بردار ایران
play_arrow
حادثه برای دختر وزنه‌بردار ایران
رکورد طولانی‌ترین پرش اسکی شکسته شد
play_arrow
رکورد طولانی‌ترین پرش اسکی شکسته شد
بازدید نیروهای امنیتی ایران از مقرهای گروهک دموکرات در کردستان عراق
play_arrow
بازدید نیروهای امنیتی ایران از مقرهای گروهک دموکرات در کردستان عراق
حملات خمپاره‌ای گردان های قدس علیه صهیونیست‌ها
play_arrow
حملات خمپاره‌ای گردان های قدس علیه صهیونیست‌ها
تصاویر جدید از شکست سامانه دفاعی اسرائیل در برابر موشک یمنی
play_arrow
تصاویر جدید از شکست سامانه دفاعی اسرائیل در برابر موشک یمنی
لحظه هجوم خودرو به میان جمعیت در آلمان(۱۵+)
play_arrow
لحظه هجوم خودرو به میان جمعیت در آلمان(۱۵+)
هشدار افسر بازنشسته ارتش آمریکا به اسرائیل درباره اقدام علیه تاسیسات هسته‌ای ایران
play_arrow
هشدار افسر بازنشسته ارتش آمریکا به اسرائیل درباره اقدام علیه تاسیسات هسته‌ای ایران
سرقت بزرگ
play_arrow
سرقت بزرگ
تصاویر دیده نشده از یحیی سنوار، اسماعیل هنیه و صالح العاروری
play_arrow
تصاویر دیده نشده از یحیی سنوار، اسماعیل هنیه و صالح العاروری
جزئیات الزام بیمه‌ها به پرداخت خسارت افت قیمت
play_arrow
جزئیات الزام بیمه‌ها به پرداخت خسارت افت قیمت
ما به بشار اسد توصیه‌های زیادی کردیم اما او از شنیدن آن‌ها امتناع کرد
play_arrow
ما به بشار اسد توصیه‌های زیادی کردیم اما او از شنیدن آن‌ها امتناع کرد
دوبله زنده سریال خاطره‌انگیز جومونگ پس از یک دهه در شبکه سه
play_arrow
دوبله زنده سریال خاطره‌انگیز جومونگ پس از یک دهه در شبکه سه