درختان می توانند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی و مفید زمین در هنگام سیل نقش مهمی داشته باشند.

مقدمه

درخت یکی از زیباترین مظاهر خلقت و جلوه ای از تجلیات آفریدگار عالم و نماد آبادانی و شاخص سبزی و خرمی و مظهر زندگی و باعث تلطیف هوا و موجب آسایش و رفاه مردم و صفا و پاکی طبیعت می باشد.

در دین مقدس اسلام، بنابر آیات و روایات و سیره معصومین(ع) می توانیم به نقش و اهمیت این نعمت و موهبت عظیم پروردگار عالم پی ببریم. بر اساس آیات قرآن، یکی از مواهب و نعمت های خداوند در آخرت و یکی از ویژگی های بهشت که در آیات کریمه و روایات شریفه بارها به آن اشاره شده است، درخت می باشد:«در بهشت باغ هایی وجود دارد که از زیر درختانش نهرها جاریست.». در میان این درختان بهشتی، درختان میوه نیز وجود دارد، میوه هایی که به تعبیر قرآن «و فاکهه مما یتخیرون» است.

بسیاری از پیامبران و امامان معصوم (ع) ما کشاورز و باغدار بودند و خود با دست خود به کاشت و برداشت درختان اقدام می کردند و به این وسیله در عمران و آبادانی زمینی که خداوند به آن امر فرموده، اهتمام می ورزیدند، مثلاً حضرت علی(ع) چندین نخلستان را با دست مبارک خود احداث کرد و یا امام محمد باقر (ع) در کاشت درختان و کشت و زراعت حتی در گرمای تابستان، کوتاهی نمی فرمود. پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) نیز علاوه بر دامداری و تجارت، به کشت درختان و زراعت اقدام می فرمود و در حفظ درختان، حتی در جنگ با دشمنان و اشغال سرزمین آنها، به سربازان اسلام تاکید می فرمود.

در اهمیت درخت و درختکاری همین بس که در روایتی معتبر از یکی معصومین (ع) منقول است که: «حتی اگر دیدید قیامت بر پا شد و شما مشغول کاشتن درختی بودید، از این عمل نیک خود دست برندارید». و این نشانگر تاکید و توصیه اولیای اسلام به حفظ و حراست از درختان و اهمیت درختکاری است. گرچه متاسفانه با پیشرفت تکنولوژی، تخریب جنگل ها و نابودی درختان رو به افزایش است، اما جای خوشبختی است که بشر امروز به این عمل زشت خود اقرار دارد و سازمان هایی را برای حفظ و حراست و گسترش پارک ها و ازدیاد درختان به وجود آورده است.

فواید درخت و درختکاری

برای پی بردن به اهمیت درخت و درختکاری و نقش آنها در حفظ طبیعت و زندگی انسان، تعدادی از فواید آن را برای شما بیان می کنیم:

1- زیبا کننده طبیعت

طبیعت بدون درخت، ناموزون و زشت می گردد. وجود جنگل و درخت در صحنه طبیعت و زندگی انسان، باعث زیبایی، شادی، سبزی، آسایش، رفاه، صفا، پاکی و طراوت می شود.

2- مایه حیات انسان و حیوان

درختان نبض زمین هستند و مایه حیات انسان و حیوان و حتی بعضی از گیاهان، زیرا درختان با جذب گازهای سمی از جمله دی اکسید کربن و تولید اکسیژن که یکی از اساسی ترین نیازهای حیات انسان و حیوان است، باعث دوام حیات انسان و سلامت چرخه طبیعت می شوند. کمبود درختان و تخریب و نابودی جنگل ها به ویژه در این عصر دود و زندگی ماشینی، موجب انقراض نسل انسان و حیوان خواهد شد.

3- تامین تغذیه حیوانات

برگ و شاخه های درختان بخش مهمی از تغذیه حیوان و گاه انسان را فراهم می سازند و در تولید گوشت مصرفی انسان (با تغذیه دام ها از گیاهان) نقش اولیه را دارند.

4- استفاده در صنایع چوب بُری

چوب درختان در صنایع چوب بُری و تأمین بخش مهمی از وسایل مورد نیاز زندگی انسان نقش اساسی دارند.

5- جلوگیری از فرسایش خاک

درختان می توانند در جلوگیری از فرسایش خاک کشاورزی و مفید زمین در هنگام سیل نقش مهمی داشته باشند.

6- معتدل کردن آب و هوا

درختان در تغییر و تبدیل آب و هوا و اعتدال آن نقش به سزایی دارند. تشکیل جنگل و توسعه آن، نه تنها تاثیر اساسی در روند آب و هوا دارد، بلکه در حشر و نشر پرندگان، چرندگان و دیگر حیوانات اهلی و وحشی و نهایتا تعادل در چرخه طبیعت نقش ارزنده ای دارد.

7- موثر در رشد گیاهان

سایه و ریشه ی درختان، در حفظ و رشد گیاهانی که نمی توانند ریشه ی خود را برای جذب آب به اعماق زمین بفرستند و یا طاقت تحمل تابش مستقیم نور خورشید را به ویژه در فصل گرما و تابستان ندارند و یا نمی توانند در مقابل باد و باران های تند مقاومت نمایند، تأثیر به سزایی دارند.

8- در فصل پاییز کشاورزان، باغداران و گل و گیاه کاران از کود ساخته شده از انبوه برگ درختان استفاده لازم را می نمایند.

در پاییز، انبوه برگ ریخته شده از درختان می تواند «ابرکود» متراکمی بسازد که هوموس یا سیاخاک (گیاخاک) نامیده می شود. این ماده خاصیت «گلوئیدی» دارد و نگهداری آب توسط خاک را افزایش می دهد. هوموس، مواد معدنی خاک را نیز جذب می کند و از هرز رفتن آنها جلوگیری می نماید. لذا هوموس را با خاک مخلوط می کنند تا مواد مغذی ضروری برای رشد گیاه را تأمین نماید.

9- استفاده برای داروسازی و عطاری :

بسیاری از درختان از قدیم الایام، در صنعت داروسازی و عطاری و حتی به دست آوردن نوعی چسب مورد استفاده قرار می گیرند، مثلا بهترین ماده ضدعفونی کننده از برگ درخت سدر و سنجد، بهترین رنگ مو از درخت حنا، بهترین مواد خوشبوکننده از چوب درخت عرعر و بهترین نوع عطر برای رفع خستگی در کارگاه هایی که می خواهند ظرفیت تولیدی شان را بالا ببرند، از درخت سرو به دست می آید.

10- مبارزه با فرسایش و حفظ و تولید خاک:

جنگل به کمک شاخ و برگ درختان از سرعت باد می‌کاهد و با ریشه گیاهان، خاک را حفظ می‌کند و مانع ایجاد فرسایش می‌شود. به علت آرام بودن هوای داخل جنگل، تبخیر بسیار ناچیز بوده و خطر خشک شدن خاک که از شرایط مهم آغاز فرسایش است، از بین می‌رود.

11- درخت میوه:

میوه بسیاری از درختان مورد استفاده انسان و حیوان است، به طوری که می تواند در تغذیه انسان و تأمین ویتامین های مورد نیاز او تأثیر به سزایی داشته باشد. در فواید گیاه و گیاه خواری در دستورات پزشکی و حتی دینی توصیه های زیادی شده است.

12- تفرجگاه انسانها:

توسعه فضای سبز شهری در جهت کاهش آلودگی‌های شیمیایی هوای شهرها در کنار عواملی همچون ایجاد منابع گذران اوقات فراغت برای شهروندان از جمله ضروریات زندگی شهرنشینی می‌باشد. فضای سبز عامل مهمی در جلوگیری از آلودگی‌های مختلف نظیر آلودگی هوا، آلودگی‌های صوتی، تقلیل دما، افزایش رطوبت نسبی و جذب گرد و غبار می‌شود و یکی از مهمترین اثرات فضای سبز درون شهرها باعث شده تا زندگی کردن در جامعه شهری و صنعتی‌شده را برای انسان قابل تحمل کند.

** نقش فضای سبز در تقلیل دما، افزایش رطوبت نسبی و جذب گرد و غبار: فضای سبز درختی با توجه به وسعت سطح برگی خود نسبت به سایر اشکال گیاهی می‌تواند از طریق تعرق سبب افزایش رطوبت نسبی، کاهش دما و تلطیف هوا ‌گردد. درختان دما را کاهش داده، هوا را به حرکت و جریان وا می‌دارند و از خشکی هوا جلوگیری می‌کنند. همچنان که می دانیم فضای سبز به عنوان بخش جاندارِ ساخت کالبدی شهر از عملکردها و بازدهی مختلف برخوردار است. اما بهترین بازدهی آن بهبود شرایط محیط زیست، کاهش آلودگی هوا، تأثیر مثبت بر چرخه آب در محیط زیست و افزایش کیفیت آب های زیرزمینی است. افزایش نفوذپذیری خاک و کاهش آلودگی صوتی را باید بر این فهرست افزود.

13- تأثیر در تعدیل آب و هوای یک منطقه:

وجود رستنی ها و به خصوص جنگل در تعدیل حرارت محیط مؤثر است و حرارت فصلی و روزانه‌ سطح زمین را متعادل می‌کند و باعث اعتدال آب و هوا می‌شود زیرا در تابستان قسمتی از انرژی حرارتی خورشید را جذب نموده و باعث تقلیل حرارت زمین می‌گردند و در زمستان به منزله روپوشی برای آن به شمار رفته و مانع از دست دادن حرارت آن می‌گردند.

14- تأثیر در تلطیف هوا:

به طور کلی گیاهان سبز در نتیجه عمل کربن‌گیری مرتباً گاز کربنیک هوا را که در اثر تنفس موجودات زنده و فعل و انفعالات شیمیایی و آلودگی های محیط زیست وارد هوا می‌شوند جذب نموده و گاز اکسیژن را که یک ماده حیاتی برای موجودات زنده به شمار می‌رود، پس می‌دهند. در مجموع حدود 60 درصد از اکسیژن مصرفی به وسیله فضای سبز تأمین می‌شود؛ از این رو تلطیف هوا و تأمین اکسیژن مورد نیاز جانداران از فواید مهم جنگل و فضای سبز است.

15- ساماندهی گردش آب :‌

جنگل با افزایش رطوبت هوا و جذب باران، نفوذ آب در خاک و انجام نقش مادر برای چشمه ها و رودخانه ها و نیز استفاده درختان از آب های زیر زمینی، نقش مهمی در ساماندهی گردش آب در طبیعت بازی می کند.

ادامه دارد...

منبع: fattahghasemi.blogfa.com