مهارت حل مسئله در کودکان

کودکان هر روزه با مشکلات و مسائل گوناگونی مواجه می شوند. گستره مشکلات آنها از مشکلات تحصیلی گرفته تا مسائل هم سن و سالان، را شامل می شود، در حل همه این موارد دانستن حل مسئله اصولی و صحیح می تواند خیلی مفید واقع شود.
دوشنبه، 19 فروردين 1398
تخمین زمان مطالعه:
موارد بیشتر برای شما
مهارت حل مسئله در کودکان
گفتن داستان و قصه و بیا موقعیت های چالش بر انگیز و حل آن توسط شخصیت های داستان می تواند از لحاظ ذهنی به کودک کمک کند.
 

مقدمه

اهمیت نقش خانواده در فرایند تحول کودک امری قطعی است. یکی از مسئولیت های والدین کمک و آموزش به کودکان در جهت تشخیص و حل مشکلات گوناگونی است که به طور مداوم در زندگی روزمره با آن رو به رو می شود. این گونه آموزش ها می توانند در کاهش رفتارهای نامناسب کودکان و بهبود رفتارهای اجتماعی آنها موثر واقع شوند. با توجه به اهمیت موضوع شناسایی مشکلات و اتخاذ راه حل برای آن از سوی کودکان در این مقاله به بررسی مهارت حل مسئله و راهکارهای پرورش آن در کودکان می پردازیم.
مواجهه با مشکل در زندگی امری طبیعی و اجتناب نا پذیر است و افراد در سراسر زندگی خود با مسائل و مشکلات مختلفی رو به رو می شوند، از این رو توانایی افراد در مواجهه با این گونه موقعیت ها به شیوه صحیح و کارآمد از اهمیت بالایی برخوردار است (پوگلیس و وایت،  2013). پژوهش ها نشان داده اند افرادی که از مهارت های حل مسئله پایینی برخوردارند در برخورد با مشکلات با شکست مواجه شده و به محض رویارویی با موانع، ممکن است با بروز رفتارهای برانگیخته نسبت به آن واکنش نشان دهند، احساس ناکامی کنند، پرخاشگر شوند یا برای پرهیز از موقعیت مشکل ساز گوشه گیرشوند؛ فرایندی که می تواند بروز رفتارهای سازش نایافته را برای فرد در پی داشته باشد (فاکس و هندرسون، 2013). از این رو توانایی حل مسئله از جمله اساسی ترین مهارت ها در رویارویی با این گونه مشکلات است.

مهارت حل مسئله یکی از توانایی های عالی ذهن است. در مهارت حل مسئله فرد باید با برقراری روابط بین تجربه های گذشته و مسئله، رابطه بین آنها را کشف و با توجه به آن، راه حل های مناسب را اتخاذ کند (اسرا، 2013). به عبارتی دیگر حل مسئله، عمل تصمیم گیری است که شامل شناخت و شناسایی وضعیتی است که در آن تصمیم گیری، جمع آوری اطلاعات، بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی وضعیت موجود انجام می شود، پیامدهای رفتار در آن وضعیت و گرفتن بازخورد از محیط اجتماعی توسط فرد ارزیابی می شود (اروزکان، 2013)، و در نتیجه شخص با جایگزین کردن تصمیم هایی که می تواند نتایج مثبت و موثرتری را برای زندگی وی در پی داشته باشد، اقدام به اتخاذ تصمیمی مناسب تر می کند.

چنانچه مشخص است مهارت حل مسئله به مجموعه توانایی های گفته می شود که کودک می تواند در هنگام مواجه با مشکلات یا چالش ها و برای حل این مشکلات بکار می گیرد.
مهارت حل مسئله به فرد کمک می کند تا با یافتن راه حل مناسب برای حل مشکل در مواجهه با چالش های زندگی، امکانات گوناگون پیرامون خود را شناسایی و از آن به منظور تصمیم گیری مناسب و حل مسئله در شرایط گوناگون استفاده کند. آموزش این مهارت های می تواند پیامدهای مهمی را برای کودکان در زمینه برقراری روابط بین فردی فراهم کند. برای مثال این مهارت ها باعث می شود کودکان در ارتباطات اجتماعی موفق تر عمل کنند و به رفتارهای سازش یافته و سطوح بالای حرمت خود دست یابد .

در بطن تغییرات سریع اجتماعی و وقایع تنیدگی زا فرد باید یاد بگیرد جایگاهی در اجتماع بیابد، با همسالان رابطه مطلوب برقرار کند، خود را با مدرسه، اجتماع، همسالان و خانواده سازگار و بر تحقق بسیاری از اعمال پیچیده فردی و بین فردی حیاتی که وی را برای زندگی آینده آماده می کند، تسلط یابد (پاکدامن و نصیری، 1393). بنابر این نیاز به مهارت های حل مسئله در تمامی زمینه های زندگی مشهود است و فرد آن را از طریق تعامل با محیط و وضعیت های مختلف کسب می کند.
بدین جهت رابطه مناسب والد – کودک عامل تعیین کننده ای در تحول کودک و سلامت روانی او در بزرگسالی شناخته شده است. بر این اساس والدین آشنا با روش های حل مسئله سعی می کنند به کودکان خود برای فکر کردن درباره ی چالش های پیش رو، در نظر گرفتن راه حل های مختلف و انتخاب بهترین راه حل کمک کنند. در نتیجه، کودکان نیز چگونگی برخورد با مشکلات و شکست هایشان را بدون ایجاد موقعیت تنیدگی زا یاد خواهند گرفت . فرزندان مکن است با چالش هایی رو به رو شوند، برخورد مناسب والدین می تواند حل مناسب این چالش ها را در پی داشته باشد.
 

نکات کاربردی در رابطه با پرورش مهارت حل مسئله

در این بخش به بیان راهکارهایی می پردازیم که در بستر مناسبی را برای پرورش مهارت حل مسئله کودک ایجاد می کنند:
ترغیب مشارکت کودکان: الگوهای ارتباطی اعضای خانواده بایستی به گونه ای باشد که به کودکان و توانایی ها و افکار آنها توجه شود. مشارکت کودکان در تصمیم گیری های مرتبط با آنها و به کارگیری فکر آنها در مهارت حل مسئله کودک موثر است.
عدم سرزنش آنها: در صورت اشتباه کردن کودکان یا تصمیمات نادرست آنها از برخوردهای تند و یا سرزنش جلوگیری کنید. این برخوردهای مانع از پرورش مهارت حل مسئله می شوند.
بکارگیری بازی: در قالب بازی می توان راه کارهای حل مشکلات و شناسایی علل چالش ها را مورد بررسی قرار داد.
بکارگیری داستان: گفتن داستان و قصه و بیا موقعیت های چالش بر انگیز و حل آن توسط شخصیت های داستان می تواند از لحاظ ذهنی به کودک کمک کند.
توضیح به کودک و تبیین مسائل: در بسیاری موارد زمانی که دیگران یا خود شما با مشکلی رو به رو می شوند می توانید به کودکان راه کارهای آن را توضیح دهید. بخصوص زمانی که برای همسالان کودک اتفاقی صورت می گیرد.
 
 منبع:
 شهلا، پاکدامن، مرتضی نصیری، (1393). سبک های فرزند پروری ادراک شده و ترس از ارزشیابی منفی: مقایسه دختران نوجوان تیزهوش و عادی، فصلنامه روان شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 39، 1، 249 – 269.


چندرسانه ای مرتبط
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
سبک زندگی مرتبط
موارد بیشتر برای شما
اگر از دشمن بترسید گریبان شما را رها نمی کند
play_arrow
اگر از دشمن بترسید گریبان شما را رها نمی کند
خط و نشان علیرضا دبیر برای مسیح علی‌نژاد: لازم باشد...
play_arrow
خط و نشان علیرضا دبیر برای مسیح علی‌نژاد: لازم باشد...
لاریجانی: گروسی یک «آدم خلافکار درجه یک» است و باید محاکمه شود
play_arrow
لاریجانی: گروسی یک «آدم خلافکار درجه یک» است و باید محاکمه شود
محمدجواد لاریجانی: پرونده انرژی هسته‌ای بسته است؛ هیچ مذاکره‌ای درباره سیاست‌های داخلی انجام نخواهیم داد
play_arrow
محمدجواد لاریجانی: پرونده انرژی هسته‌ای بسته است؛ هیچ مذاکره‌ای درباره سیاست‌های داخلی انجام نخواهیم داد
تصاویر منتشرنشده‌ از سخنان شهید حاجی‌زاده در منزل پدر موشکی ایران
play_arrow
تصاویر منتشرنشده‌ از سخنان شهید حاجی‌زاده در منزل پدر موشکی ایران
نابغه جنگی ایران...
play_arrow
نابغه جنگی ایران...
مذاکره از ابتدا تله جنگ بود!
play_arrow
مذاکره از ابتدا تله جنگ بود!
علیرضا دبیر به اینترنشنال روی آنتن زنده تلویزیون: شبکه لجن...
play_arrow
علیرضا دبیر به اینترنشنال روی آنتن زنده تلویزیون: شبکه لجن...
دایه دایه وقت جنگه
play_arrow
دایه دایه وقت جنگه
علیرضا دبیر خطاب به رضا پهلوی: تو هنوز از ننه‌ات پول می‌گیری و ...
play_arrow
علیرضا دبیر خطاب به رضا پهلوی: تو هنوز از ننه‌ات پول می‌گیری و ...
کاش براندازان آمادگی خودشان را با شلوار پوشیدن آغاز کنند
play_arrow
کاش براندازان آمادگی خودشان را با شلوار پوشیدن آغاز کنند
تصاویر نفس‌گیر از زنده پیدا شدن مجروحان حملات تروریستی
play_arrow
تصاویر نفس‌گیر از زنده پیدا شدن مجروحان حملات تروریستی
پیام نسل Z ایران به نتانیاهو
play_arrow
پیام نسل Z ایران به نتانیاهو
شهید سلیمانی: بنای خداوند این است که جمهوری اسلامی، جهانی شود
play_arrow
شهید سلیمانی: بنای خداوند این است که جمهوری اسلامی، جهانی شود
حقایقی که درباره حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران باید بدانید
حقایقی که درباره حمله آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران باید بدانید