وقفه تربیتی در کودکان و روش اجرای آن (بخش اول)

 دو اشتباه رایج والدین هنگام وقفه دادن به کودک، زیاد صحبت کردن و ناراحت یا عصبانی شدن است.
 

وقتی فرزندتان بدرفتاری می‌کند، بهترین راه برای خاموش کردن آن رفتار در نطفه این است که او را از آن فعالیت در حال انجام بازدارید و به او فرصتی برای آرام شدن بدهید. این تکنیک که به عنوان «وقفه» شناخته می‌شود، یک روش مؤثر و بدون خشونت برای شکل دادن به رفتار کودک است. اما زمان درست استفاده از آن چه وقت است؟ آیا باید مدام از این وقفه‌ها استفاده کرد؟
 لازم است بدانید که وقفه تنبیه نیست، بلکه فرصتی برای کودک است تا یاد بگیرد چگونه با احساس درماندگی کنار بیاید و رفتار خود را تغییر دهد. درحالی‌که فرزندتان یک وقفه را می‌گذراند، متکی به خودش است. بنابراین بگذارید او چند لحظه در جایی تنها بنشینید. هر توجهی؛ چه توجه مثبت یا منفی، از سوی شما فقط رفتار نامطلوب را تقویت می‌کند.
 
کارشناسان می‌گویند به‌کارگیری تکنیک وفقه برای کودکان از یک سالگی ایرادی ندارد، اما بهتر است تنها به عنوان آخرین راه‌حل از آن استفاده کنید. فرزندتان تا وقتی کمی بزرگ‌تر می‌شود، مهارت‌های خود کنترلی و استدلال را که برای اثرگذاری وقفه لازم است ندارد. به جای آن، وقفه را به عنوان «زمان آرامی» در نظر بگیرید که کودک نوپا برای آرام گرفتن و کنترل احساساتش نیاز دارد.
 برای تأثیرگذاری وقفهٔ تربیتی برای یک کودک ۱۲ تا ۲۴ ماهه، مهم است که بلافاصله اقدام شود، یعنی در حینی که رفتار نامطلوب در حال وقوع است و با آرامش و در حداکثر ۱۰ کلمه به کودک گفته شود که چرا باید یک جا بنشیند و ساکت باشد. سپس به محض اینکه آرام شد و نه پس از اینکه برای مدت زمان مشخصی نشسته است، توجه مثبت خود را به عنوان پاداش به او نشان دهید.
 
اطمینان حاصل کنید که وقفه‌ها را برای موضوعات درستی استفاده می‌کنید. وقفه را برای کارهایی مانند کتک یا صدمه زدن کودک به کسی یا ادامه دادن به نافرمانی نگه دارید. بعد از آن، سر حرف خود بمانید و هر زمان که فرزندتان آن قوانین را نقض می‌کند، به اعلام وقفه پایبند باشید.
 
اگر کودک نوپای شما نق می‌زند، گریه می‌کند یا بدخلق است، به وقفه نیاز ندارد. او احتمالاً فقط احساس سرخوردگی یا ناامیدی می‌کند. در این مورد، بهترین کار این است که کنارش بنشینید و ببینید از چه چیزی ناراحت است. به یاد داشته باشید که کودکان نوپا به طور طبیعی کنجکاو هستند و دوست دارند به کاوش و لمس چیزها بپردازند. بنابراین، اگر چیزهای شکستنی را در دسترسش نگه دارید، نباید از صدای شکسته شدن گاه به گاه چیزها متعجب شوید.
 گاهی اوقات مدت کوتاهی آرام و تنها بودن تنها چیزی است که کودک شما برای تغییر رویه و آرام شدن نیاز دارد. اگر خودتان هم کمی کنار بروید و یک نفس عمیق بکشید، می‌توانید به جای درگیر شدن در کشمکش کودک همین کار را انجام دهید و آرام شوید. چیزی که وقفه‌ها را مفید می‌کند این است که می‌تواند یک وضعیت رو به وخامت را به شکلی غیرهیجانی و بدون خشم خنثی کند و تغییر جهت دهد. وقفه به شما اجازه می‌دهد که کودک خود را بدون ایجاد یک الگوی منفی یعنی همان نتیجهٔ نادرستی که با فریاد کشیدن شما یا کتک زدن کودک به وجود می‌آید، آموزش دهید.
 دو اشتباه رایج والدین هنگام وقفه دادن به کودک، زیاد صحبت کردن و ناراحت یا عصبانی شدن است. توضیحات خود را فوری، کوتاه و با آرامش بدهید. ارتباط چشمی مستقیم برقرار کنید و قاطع باشید. وقتی وقفه پایان بافت، کودک خود را بغل کنید. رفتار محبت‌آمیز به او نشان می‌دهد که با اینکه رفتارش غیرقابل قبول است اما هنوز هم شایستهٔ عشق شماست.
 

اطمینان حاصل کنید که فرزند شما برای وقفهٔ تربیتی رسمی به اندازهٔ کافی بزرگ شده است. کودکان نوپا به سختی می‌توانند بی‌حرکت و آرام بنشینند، بنابراین تلاش برای واداشتن کودک به اینکه برای مدت مشخصی یک جا بنشینید به راحتی می‌تواند به یک صحنهٔ تعقیب و گریز تبدیل شود. در واقع این چیزی است که اتفاق می‌افتد:

در همین فاصله، به دلیل اینکه کودک نوپا بازهٔ توجه کوتاهی دارد، فراموش می‌کند که شما در وهلهٔ اول چرا می‌خواستید او در یک جا ساکت بنشیند. به جای کمک به فرزندتان برای کنترل پیدا کردن روی خود، شما درگیر کشمکشی برای واداشتن کودک به اطاعت می‌شوید. به همین دلیل است که وقفه‌ها تا زمانی بین دومین و سومین تولد کودک نوپایتان احتمالاٌ اثری نخواهند داشت.
 پس به دنبال علائمی باشید که نشان دهند او می‌داند چه چیزی قابل قبول است و چه چیزی نیست. یک سرنخ این است که وقتی خودتان قوانین را می‌ شکنید او نیز آنها را به شما یادآوری کند. برای مثال، اگر شما را در حال انجام کاری ببیند که به طور معمول اجازهٔ انجام آن را به خود او نمی‌دهید، مثلاً خوردن یک میان‌وعده روی مبل، ممکن است بگوید: «مامان، شما نباید این کار رو انجام بدید.»
 تا وقتی کودک نوپای شما بتواند ارزش و اهمیت پیروی از قوانین را بفهمد، استفاده از وقفه‌ها را محدود کنید. در غیر این صورت او نمی‌فهمد چرا بازخواست و توبیخ می‌شود و شما هم ممکن است ناامید شوید و این استراتژی را پیش از موقع رها کنید.

ادامه دارد ....

منبع : سایت مادرشو