شرف‌الدین خراسانی
شرف‌الدین خراسانی ملقب به شرف (زادهٔ ۱۲ اسفند ۱۳۰۶ در همدان درگذشتهٔ ۱۴ آبان ۱۳۸۳ در تهران) پژوهشگر فلسفه و از برجسته‌ترین استادان فلسفهٔ یونانی در ایران بود. مهم‌ترین اثر تألیفی وی با عنوان نخستین فیلسوفان یونان برای نخستین بار در سال ۱۳۵۰ چاپ شده است.وی به زبان های انگلیسی ،آلمانی ،فرانسه ،عربی و یونانی مسلط بود.
زندگی و فعالیت‌ها
وی مدرک دکترای فلسفه خود را در اوایل دهه شصت میلادی از دانشگاه کمبریج انگلستان اخذ کرد و در آنجا به تدریس ادبیات فارسی و فلسفه پرداخت. حوالی سال ۱۳۴۳ به ایران بازگشت و در دانشگاه ملی (شهید بهشتی) به تدریس پرداخت. دو سال بعد در ایران، گروه فلسفه دانشگاه ملی را بنیاد نهاد و از سال ۱۳۴۶ تا بهمن ۱۳۵۷ مدیر این گروه بود.
پس از کودتای ۲۸ مرداد زندانی شد. در خلال سه سال زندانی بودنش به روشنفکران زندانی، اساطیر یونان می‌آموخت. شرف اولین کسی بود که به گونه‌ای تفصیلی و مدون در زبان فارسی به فیلسوفان پیش از سقراط پرداخت. حاصل تلاش او کتابی به نام «نخستین فیلسوفان یونان» نام گرفت که هنوز هم یکی از معتبرترین آثار موجود در این زمینه به زبان فارسی به شمار می‌رود. آثار فلسفی و ترجمه‌های بزرگی از او به یادگار مانده است؛ از جمله ترجمه کتاب متافیزیک ارسطو که آن را مستقیماً از زبان یونانی ترجمه کرد.
او در سال‌های بعد از انقلاب فرهنگی، از تدریس در دانشگاه منع شد. البته گویا اولیای امور در سال‌های بعد به دلجویی از او پرداخته بودند، ولی شرف در آن سال‌ها بازنشسته شده بود و با عنوان عضو شورای عالی علمی، در مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، به کار مشغول شده بود. وی در اثر حمله قلبی در تنهایی از دنیا رفت. دوستان او روز پس از مرگش او را در خانه‌اش پیدا کردند.
در سال ۱۳۴۹ کتاب شعر «واژه‌ها» را منتشر کرد که در همان سال برنده جایزه شد. «پژواک» در سال ۱۳۳۷ و «متافیزیک عشق و مجموعه اشعار» در سال ۱۳۸۰ هم حاصل تلاش‌های دیگر شرف در عرصه شاعری پارسی بودند.
کتاب‌شناسی
نخستین فیلسوفان یونان، شرف‌الدین شرف خراسانی، ناشر: علمی و فرهنگی
فلسفه معاصر اروپایی: ترجمه از آلمانی با ضمیمه‌ای از اینوسنتیوس بوخنسکی، شرف الدین شرف خراسانی (مترجم)، ناشر: علمی و فرهنگی
از برونو تا هگل، تهران: دانشگاه ملی، ۱۳۵۴ (چاپ دوم، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۶)
سوگنامه ها و ترانه ها، راینرماریا ریلکه، شرف الدین شرف خراسانی (مترجم)، ناشر: هرمس
متافیزیک (مابعدالطبیعه)، ارسطو، شرف الدین شرف خراسانی (مترجم)، ناشر: حکمت
بنیاد هستی شناختی، نیکلای هارتمان، شرف الدین خراسانی (مترجم)، ناشر: هرمس
از سقراط تا ارسطو، تهران: دانشگاه ملی، ۱۳۵۲
جهان و انسان در فلسفه، تهران: دانشگاه ملی، ۱۳۵۷
اسلام: پژوهشی تاریخی و فرهنگی، گروه مؤلفان، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
بوعلی سینا: شیخ الرئیس ابوعلی حسین بن عبدالله فلسوف و پزشک نامدار ایرانی، تقی بینش، شرف الدین خراسانی، فتح الله مجتبائی، علیرضا جعفری نائینی، کاظم موسوی بجنوردی (زیرنظر)، ناشر: مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی، بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا
یاد آر ز شمع مرده، یاد آر (مجموعه مقالات)، گروه مؤلفان، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات
واژه‌ها (مجموعه شعر)، تهران: فرمند، ۱۳۴۹
پژواک (مجموعه شعر)، ۱۳۳۷
متافیزیک عشق (غزالان و غزلها): شعرهای گزیده، شرف‌الدین خراسانی، تهران: شهاب ثاقب، ۱۳۷۹
دیالکتیک عشق، در دست چاپ
اشک و آه، اهواز: کتابفروشی صافی، ۱۳۲۵
دیوار چین، فرانتس کافکا، ترجمه شرف‌الدین خراسانی و مسعود رجب‌نیا و اسفندیار سپهری، تهران: طهوری، ۱۳۳۷
