نويسنده و کارگردان: جميز ال. بروکس
درام/ عاطفي/ کمدي
تو از کجا مي دوني
HOW DO YOU KNOW
بازيگران: جک نيکلسون(چارلز)، ريز ويترسپون (ليزا)، پل راد(جورج)، اوون ويلسون(متي)، کاترين هان(آني). 114 دقيقه. درجه نمايشي: 13-PG.
«من چيز زيادي راجع به عشق نمي دانم چون هميشه متاهل بوده ام!» زازا گابور
جيمز ال. بوکس، نويسنده و کارگردان تو از کجا مي دوني از کهنه کاران سينماي آمريکاست. اين فيلمساز هفتاد و يک ساله ي متولد نيوجرسي اولين بار با فيلم دوران مهرورزي سال 1983 به شهرت رسيد؛ فيلمي که جوايز اسکار بهترين فيلمنامه، بهترين فيلمنامه، بهترين کارگردان و بهترين تهيه کنندگي را نصيب بروکس کرد. بروکس فيلمساز متفاوتي است با يک پيشينه ي کاري پرفراز و نشيب. با اينکه مايه هاي ملودرام در آثار اين فيلمساز پررنگ است- عاملي که ريشه در سابقه ي کار طولاني بروکس در تلوزيون دارد- اما دو ويژگي داستانگويي و شخصيت پردازي ماهرانه همواره جزو خصوصيات اصلي فيلم هاي بورکس بوده است. تازه ترين فيلم بروکس، تو از کجا مي دوني؟ گر چه نشانه هايي از فيلم هاي خوب اين فيلمساز را دارد اما قطعاً جزو فيلم هاي خوب وي به شمار نمي رود. بروکس به معناي متداول کلمه«کمدي رمانتيک ساز» نيست. ويژگي هاي فيلم هايش قروقاطي تر از آن است که بتوان بر چسب ژانري مشخصي را روي آنها چسباند. به همين دليل تنها مي توان گفت که تو از کجا مي دوني؟ شباهت هاي زيادي به يک کمديِ رمانتيکِ فرمولي ِهاليوودي دارد. مثلث عاطفي اي که در مرکز فيلم قرار دارد، في نفسه جذاب است و تماشاگر را درگير خود مي کند اما مشکل فيلم در داستان هاي فرعي و جانبي است که نه نتها با داستان اصلي پيوند نمي خورند بلکه در ارتباط تماشاگر با روند اصلي قصه اخلال ايجاد مي کند و فيلم را از حرکت رو به جلو باز مي دارد.
تو از کجا مي دوني؟ بعد از دوران مهرورزي، پخش خبر و بهترين شکل ممکن، چهارمين فيلمِ بروکسي جک نيکلسون است و متاسفانه بايد گفت که اين يکي از ضعيف ترين بازي هاي نيکلسون است. اما به جز نيکلسون، بقيه ي بازي هاي نيکلسون است. اما به جز نيکلسون، بقيه ي بازي ها خوب است؛ اما به جز نيکلسون، بقيه ي بازي ها خوب است؛ هر چند که از هيچکدام از بازيگرها درخواست نشده چيزي فراتر از محدوده ي تخصصي شان عرضه کنند. ريز ويترسپون همان ترکيب کمدي/ دراماتيکِ مخصوص خودش را که اصطلاح شِگرد اوست ارائه کرده. اوون ويلسون براي غنابخشي به وجه کميک فيلم به کار گرفته شده و همين طور براي جان بخشيدن به يک پارتنر رمانتيک احتمالي. و پل راد هم با توجه به آن وجه محافظه کاري موجود در پرسوناي سينمايي اش نقش خود را به راحتي و با تأثير گذاري بالا ايفا کرده. ضمناً نبايد فراموش کرد که بروس استاد بازي گرفتن هاي اسکاري است و بازي هاي خوب يکي از خصوصيات هميشگي فيلم هايش است.
سه شخصيت اصلي فيلم که در واقع تشکيل يک مثلث عاطفي داده اند، ليزا(ويترسپون)، متي(ويلسون) و جورج(راد) هستند. ليزا بازيکن حرفه اي سافتبال است که حالا در اوايل سي سالگي اش بايد ورزش حرفه اي را ببوسد و کنار برود. در زندگي ليزاي مجرد دو مرد وجود دارد: يکي متي و ديگري جورج. متي يک بازيکن حرفه اي بيسبال است که سالي ميليون ها دلار در آمد دارد، اما اين مرد جوان آدم عياشي است و بيشتر به روابط سطحي و زود گذر باور دارد. ليزا شخصاً هيچ اعتقادي به عشق ندارد. او زماني که زن و مردهاي عاشق را مي بيند تصور مي کند که آنها دارند اداي عاشق بودن را در مي آورند. ليزا کنجکاو است که بداند عشق چيست و آيا اصلاً چنين چيزي وجود دارد(موضوعي که عنوان فيلم اشاره اي است به آن). متي با اينکه ذهن اش بازتر از ليزاست اما او هم نمي داند عشق چيست. اما جورج، که يک تاجر پرمسئله است و براي پدر ثروتمندش (جک نيکلسون) کار مي کند معناي عشق را خوب مي داند. جورج در ديداري که با ليزا دارد دلباخته ي وي مي شود اما ليزا مي داند که جورج به واسطه ي معاملات مشکوک پدر تحت پيگرد قضايي قرار دارد و لذا وضع مالي اش چندان قابل اطمينان نيست و به همين دليل تصميم مي گيرد که به رابطه ي «متعهدانه» ي خودش با متي ادامه دهد و با جورج فقط «دوست» باقي بماند... تو از کجا مي دوني؟ تا زماني که متمرکز به روي رابطه سه گانه ي محوري اش است فيلم جذابي است. صحنه هاي زيبايي مخصوصاً بين ليزا و جورج وجود دارد و ديالوگ هاي آنها به رغم سادگي، پر معنا و مفهوم است. تعامل کميک ليزا و متي نيز جذابيت هاي خاص خودش را دارد. اما فيلم به محض اينکه آغوش خود را به روي کاراکترهاي ديگر باز مي کند، شديداً دچار لرزش و ريزش مي شود. قصه ي فرعي تحقيقات فدرال درباره ي پدر جورج خسته کننده است. کاراکتر آني (کاترين هان)، دستيار حامله ي جورج، کاملاً زائد و بيهوده است. تمامي صحنه هاي مربوط به هم تيمي هاي سابق ليزا نيز بي ارتباط با داستان اصلي فيلم است.درست است که جيمز ال.بروکس در فيلم هاي قبلي خود توانسته بود به طرز استادانه اي قصه هاي فرعي را به قصه ي اصلي فيلم هايش پيوند بزند اما در اينجا اين اتفاق رخ نداده و قصه هاي فرعيِ بي ربط بيشترين صدمه را به فيلم وارد کرده اند.
سال گذشته در همين مقطع زماني، فيلم پيچيده است نانسي مه يرز بر پرده ي سينماها در حال اکران بود. از قرار معلوم تو از کجا مي دوني با هدفِ پر کردن جاي خالي فيلم ها درام/ عاطفي اي از همين نوع که معمولاً در همين فصل سال به روي پرده مي رود، ساخته و اکران شده است. در پيچيده است که مثلث عاطفي بزرگسالانه(الک بالدوين /مريل استريپ/ استيو مارتين) در مرکز فيلم قرار داشت، اما در تو از کجا مي دوني؟ سه راس مثلث حداقل 20 سال جوان تر شده اند تا فيلم براي مخاطبان سي و چند ساله ي جوياي فيلم هاي رمانتيک جالب باشد. اما بايد اذعان کردن که فيلم مه يرز چه از حيث پرداخت شخصيت و چه از حيث خنده هاي فراواني که از تماشاگر مي گرفت خيلي سرتر از فيلم بروکس است. البته اين به معناي بد بودن تو از کجا مي دوني؟ نيست. اين فيلم هم، حداقل در آغاز خودش، توليد گرما و احساس مي کند.ظاهراً اين روزها بايد قانع بود و به همين اکتفا کرد.
منبع: مجله دنياي تصوير، شماره ي 200
