موارد بیشتر برای شما
نقد فیلم Pather Panchali (پاتر پانچالی)
کارگردان : Satyajit Ray
بازیگران: Kanu Bannerjee,Karuna Bannerjee,Subir Banerjee
همیشه وقتی نام سینمای هند به میان می‌آید،همه آن را با شاخصه‌های رایج و معمولش از قبیل داستان‌های ملودرام و عامه‌پسند با آهنگ‌ها و آوازهای طولانی پرسوز و گداز یا بزن و بکوب‌های بی‌اندازه شاد و رنگ‌آمیزی‌شده و جشن‌های ناتمام به خاطر می‌آورند و گرچه شاید این تصویر کلیشه‌ای در ذهن سینمادوستان نزدیک‌ترین و شبیه‌ترین تصویر به سینمای هند باشد ولی این، همه سینمای هند نیست.هندوستان نیز در تاریخ سینمای خود،صاحب فیلمسازان و فیلم‌های مهمی است که گرچه اندک و انگشت‌شمارند ولی همان تعداد محدود،آثاری بسیار درخشان، ماندگار و افتخاربرانگیز در این کشورند. «ساتیاجیت رای» فقید،یکی از مهم‌ترین فیلمسازان صاحب‌سبک هند است که با همان نخستین ساخته سینمایی و بلندش،سنگ بنای سینمایی آبرومند و جهانی را گذاشت و خود تا پایان عمر (در سال 1992)،همان مسیر را ادامه داد.وی 27 فیلم سینمایی بلند و چند فیلم کوتاه و مستند در کارنامه هنری خود به جای‌گذاشت که اغلب آنها فیلم‌هایی مهم و ارزشمندند.«پاتر پانچالی» اولین گام سینمایی اوست که جایزه ویژه هیات داوران جشنواره کن در سال 1956 را با عنوان بهترین سند انسانی و چند جایزه دیگر برایش به ارمغان آورد.گرچه این فیلم نخستین قسمت از یک اثر سه‌گانه بود که دو فیلم بعدی را هم خودش با نام‌های «آپاراجیتو» و «دنیای آپو» و در ادامه همین مسیر داستانی ساخت.
«پاتر پانچالی» دومین فیلمنامه از این مجموعه طولانی است که منتشر شده.واژه «پاتر پانچالی» در زبان هندی به معنای «سرود کوره‌راه» است ولی مثل بسیاری از فیلم‌های کلاسیک غیرانگلیسی‌زبان،همه جا با نام اصلی و بومی‌اش شناخته می‌شود.این فیلمی است که توانست چهره دیگری از سینمای هند را به نمایش بگذارد و تفکر عمومی را از سینمایی که به ابتذال و سطحی‌نگری شهره بود و هست،دور کند.
«ساتیاجیت رای» که خود در خانواده‌ای فرهنگی و فرهیخته متولد شده و از سنین کودکی به ادبیات و مطالعه علاقه‌مند بود که این امر سبب شد بعدها بسیاری از فیلم‌هایش را بر اساس اقتباس‌های ادبی، بخصوص با الهام از داستان‌های «رابیندرانات تاگور»،شاعر هندی، بسازد، پاتر پانچالی را نیز بر اساس رمانی به همین نام،نوشته «بیبوتی بوسان بانرجی» نوشت و تولید کرد‌که البته تولید آن برایش دشواری‌های بسیاری هم به همراه داشت.چنانکه خودش در مقاله‌ای به ساخت این فیلم اشاره کرده و نوشته بود: «...همه کسانی که فیلم ساخته‌اند یا سعی کرده‌اند بسازند،می‌دانند که برای موفقیت،نه تنها شانس‌که استعداد،پول،سرسختی و... نیز مورد نیاز است.گروه فیلمبرداری ما به همه این‌ها کمی بیشتر از دیگر گروه‌ها نیاز داشت» و البته این ادعای رای،چندان هم پربیراه نبود.چراکه او ساخت فیلمش را با بودجه‌ای اندک در سال 1950 آغاز کرد و با آن‌که فیلمبرداری را تقریباً در 1952 به پایان برد،ولی نسخه کامل فیلم عملاً در سال 1955 امکان نمایش یافت.
«پاتر پانچالی» ماجرای خانواده‌ای چهارنفره را روایت می‌کند که مدام با بدبیاری‌هایی روبه‌رو می‌شوند.«هاریهار رای»،پدر خانواده، بیکار است و سودای نویسنده شدن را در سر می‌پرورانَد، «ساربوجایا رای» زنی تندخو،معترض و بلندپرواز است،با این حال مادری فداکار و دلسوز نیز هست.«دورگا» دختربچه‌ای مهربان و معصوم و «آپو» برادرش،پسری کنجکاو و شیطان است. دورگا مدام از جانب زن همسایه به دزدی متهم می‌شود.پدر همیشه در سفرهای طولانی برای کسب درآمد و مادر همیشه در حال پخت و پز و رسیدگی به امور منزل است.«ساربوجایا» چند بار به شوهرش متذکر می‌شود که باید زودتر‌خانه ویرانه‌شان را بازسازی کنند و مرد که پولی برای تعمیر خانه ندارد،امروز و فردا می‌کند.عاقبت بارانی سیل‌آسا خانه را ویران می‌کند که مرگ دورگا را نیزسبب می‌شود.پدر زمانی برمی‌گردد که خیلی دیر شده و همراه با بقیه اعضای خانواده تصمیم به کوچ از آن روستای پر از بدبختی می‌گیرند.
بسیاری از منتقدین،«پاتر پانچالی» را یکی از 10 فیلم برتر تاریخ سینما دانسته‌اند.موضوع کلی فیلم،گذر زمان و مرگ و احیای مجدد زندگی است.در فیلم و البته فیلمنامه رای،می‌توان شاهد زیباترین صحنه‌های تغزلی بود.او آشکارا تحت تاثیر نئورئالیسم سینمای ایتالیا بود. برای نمونه می‌شود اشاره کرد به صحنه‌ای که آپو و دورگا برای دیدن عبور قطار، به کشتزارهای مجاور می‌روند و آپو خود را به سرعت کنار ریل می‌رساند ولی دورگا دورتر از او زمین می‌خورَد و رد شدن قطار را نمی‌بیند که این اشاره‌ای است به سرنوشت شوم دورگا و متوقف‌ماندن جریان زندگی‌اش.
فیلمنامه «پاتر پانچالی» از نسخه چاپ‌شده در ماهنامه معروف فرانسویL’Avant Scene du Cinema که فقط مختص چاپ فیلمنامه است و مدت 36 سال است هر ماه فیلمنامه دقیق یکی از آثار مهم تاریخ سینمای جهان را منتشر می‌کند،ترجمه شده و البته «امید روشن‌ضمیر»،ترجمه‌ای خواندنی و روان از نسخه فرانسوی آن ارائه کرده است.
فیلمنامه «پاتر پانچالی» دارای 5 بخش است که به ترتیب عبارتند از:شناسنامه فیلم،فیلمنامه، سرود کوره‌راه،ساتیاجیت رای و تصاویر. بخش سوم اثر در واقع مروری کوتاه بر فیلم است و فصل بعدی،نگاهی به زندگی کارگردان اثر و در انتها نیز عکس‌هایی از صحنه‌های فیلم منتشر شده‌اند.
منبع:نقد فارسی
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
