سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب تهران اظهار کرد: کتاب پدیده بشری خارق‌العاده‌ای است شبیه خود انسان. یکی از کارکردهای کتاب تولید علم و دانش بشری است. کارکرد دیگر کتاب هم پالایش زبان است. زبان ملی از طریق کتاب پالایش پیدا کرده است و اگر شاهنامه، بوستان و گلستان سعدی و مثنوی معنوی نبود زبان فارسی به این نقطه نمی‌رسید. این موضوع برای هر ملتی وجود دارد. کتاب مسیر پرورش زبان را آماده می‌کند.
او افزود: کارکرد دیگر کتاب تقویت قدرت تخیل و تفکر است. اگر قدرت تفکر و تخیل را دو بال پرورش انسان بدانیم در کتاب این موضوع نمود دارد.
صالحی با اشاره به حضور نیافتن حجت‌الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس‌جمهور در مراسم افتتاحیه نمایشگاه کتاب به دلیل برنامه‌های پیش‌بینی‌نشده بیان کرد: من دو نکته را برای گفتن آماده کرده‌ام و به این دو نکته اشاره خواهم داشت. نکته اول تأثیر کتاب در حوزه اقتصاد است. رهبر معظم انقلاب اسلامی امسال را سال رونق تولید نامگذاری کرده‌اند و در این زمینه نباید صنعت نشر را نادیده گرفت. صنعت نشر در اقتصاد ملی جایگاه مهمی داشته و دارد و به شکل مستقیم و غیرمستقیم درآمدی را برای اقتصاد ملی ایجاد می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی متذکر شد: طبق آمار سازمان مالکیت فکری صنعت نشر در سال ۲۰۱۶ برای ۱۱ کشور درآمدی بالغ بر ۴۶ میلیارد دلار به همراه داشته است. صنعت نشر از ناحیه اشتغال نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم سهم قابل توجهی داد. طبق آمار این سازمان در کشور چین که امسال میهمان ویژه نمایشگاه کتاب ماست ۴۶ میلیون نفر در زمینه صنعت نشر به شکل‌های مختلف حضور دارند. صنعت نشر رقم قابل توجهی را در اشتعال می‌توند به خود اختصاص دهد.
صالحی سپس با اشاره به آتش‌سوزی کلیسای نوتردام گفت: این واقعه مهم تأثیر مستقیم و آموزنده‌ای دارد. کلیسای نوتردام در سال ۱۸۳۱ میلادی کلیسای فرسوده‌ای بود که کمتر مورد توجه واقع می‌شد. زمانی که ویکتور هوگو رمان «گوژپشت نوتردام» را نوشت باعث شد که این کلیسا مورد توجه قرار بگیرد. در سال ۱۸۴۴ این کلیسا بازسازی شد که بازسازی آن ۲۵ سال به طول انجامید؛ این کلیسا رونق گرفت و به عامل مؤثری در صنعت گردشگری تبدیل شد. این موضوع نشان‌دهنده این است که کتاب فرصت وسیعی را برای اقتصاد شهری و ملی فراهم می‌کند.
سیدعباس صالحی در ادامه بیان کرد: کتاب و صنعت نشر علاوه بر کارکردهایی که گفتیم؛ تولید علم، پالایش زبان و تقویت قدرت تفکر، به عنوان یک رسانه قدیمی شناخته می‌شود. باید صنعت نشر و کتاب را جدی گرفت. اگر از تولید علم سخن می‌گوییم نباید کتاب را فراموش کرد و نقش آن را دست کم گرفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی سپس با اشاره به تأثیر دیپلماسی عمومی نسبت به دیپلماسی رسمی برای روابط کشورها گفت: نکته دیگری که می‌خواهم بگویم این است که کتاب را باید به عنوان سفیر و سفارت‌خانه در نظر گرفت. امروزه همه ما می‌دانیم که دیپلماسی عمومی مؤثرتر از دیپلماسی رسمی است. در دیپلماسی عمومی نیز دیپلماسی فرهنگ در کتاب سهم مهمی را در اختیار دارد.
صالحی اظهار کرد: تصویری که در جهان از ما وجود دارد و جهان ما را به آن می‌شناسد کتاب است. ایران را به شاهنامه، مثنوی و گلستان و بوستان و نظامی و شفا و قانون بوعلی می‌شناسند. ما را به کتاب می‌شناسند. کتاب سفیری سیار و فعال است و ایران با این نگاه باید به مسأله کتاب توجه داشته باشد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطر نشان کرد: اگر بدخواهان می‌کوشند دیوار ارتباطی ما با جهان را بلندتر کنند دیپلماسی کتاب آجرهای این دیوار را یکی یکی برمی‌دارد و آن را فرومی‌نشاند. کسانی که می‌خواهند ملت بزرگ و با تمدن تاریخی ایران را منزوی کنند باید توجه داشته باشند که کتاب این تخیل و توهم را از طریق تعامل با دیگران از بین می‌برد. کتاب دیوار بی‌اعتمادی و تکفیر را فرو می‌ریزد و نابود می‌کند.
او در ادامه تاکید کرد: امروزه بدخواهان تلاش کردند و می‌کنند تا کمربند تحریم را بر دور ما محکم‌تر کنند، اما کتاب این کمربند را بازتر و بازتر می‌کند. سال ۹۸ چیزی که پیش رو داریم و باید مورد اهتمام جدی قرار بگیرد دیپلماسی فرهنگی به ویژه دیپلماسی کتاب است.
صالحی در پایان سخنان خود گفت: در نمایشگاه کتاب امسال باید به اقتصاد نشر و درآمدی که از این صنعت فراهم می‌شود توجه داشته باشیم و بکوشیم تا با ناشران خارجی و میهمان ویژه این دوره از نماشگاه رابطه‌ای با دید تاریخی برقرار کنیم.
محسن جوادی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم با اشاره به شعار نمایشگاه کتاب «خواندن توانستن است» اظهار کرد: با این شعار به استقبال بزرگ‌ترین رویداد فرهنگی کشور عزیزمان می‌رویم. امسال علاوه بر ۲۴۰۰ ناشر داخلی، حدود ۸۰۰ ناشر خارجی به صورت مستقیم و غیرمستقیم آثار خود را ارائه می‌دهند و در معرض دید کتاب‌دوستان می‌گذارند. همچنین علاوه بر ارائه ۴۰۰ هزار عنوان کتاب، ده‌ها رویداد فرهنگی از جمله رونمایی کتاب و برنامه‌های پژوهشی و گفت‌وگومحور کتاب برگزار خواهد شد.
رئیس نمایشگاه کتاب افزود: ایران با دانشمندان و شاعران و کتاب در جهان شناخته می‌شود؛ امیدوارم دوباره نام ایران با کتاب و کتاب‌خوانی و دانشمندانش شناخته شود و نمایشگاه کتاب گامی به سوی این هدف بلند است.
جوادی سپس با اشاره به حضور چین به عنوان میهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران بیان کرد: به وسیله کتاب دوستی‌های پایدار میان دولت ایران و چین برقرار می‌شود. به قول سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حضور چین به عنوان احیای جاده ابریشم از طریق کتاب است.
او خاطرنشان کرد:چیزی که در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌گیرد نتیجه تلاش نویسندگان، ناشران و مساعدت نهادهای مختلف است.
سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۴ تا ۱۴ اردیبهشت‌ماه در مصلای تهران برگزار می‌شود.
