در همین راستا پس از خروج ترامپ از برجام اعطای ویزای تحصیلی به دانشجویان ایرانی خواهان تحصیل در دانشگاه های آمریکایی به شدت محدود شد. آن هم در حالی که پیش از آن قریب به ۱۲ هزار و ۸۰۰ دانشجوی ایرانی در این کشور مشغول به تحصیل بودند و با شروع فشارهای دولت آمریکا علیه ایران این آمار روند نزولی به خود گرفت که ماجرای بازداشت و اخراج محمد شهاب دهقانی، دانشجوی ایرانی دانشگاه نورت ایسترن از خود گواهی بر شروع موج جدیدی از فشار بر نخبگان ایرانی در حال تحصیل در خاک امریکاست.
ماجرا از این قرار است که محمد شهاب دهقانی حسینی، دانشجوی ایرانی در حالی که دارای ویزای معتبر ایالات متحده آمریکا بود پس از بازگشت از سفر به کشورمان و در بدو ورود به فرودگاه بین المللی شهر بوستون ایالت ماساچوست آمریکا بدون ارائه هیچ‌گونه دلیلی توسط نیروهای امنیتی بازداشت و رسما تهدید به اخراج از خاک آمریکا شد. خوشبختانه در پی این اقدام غیرقانونی جمعی از شهروندان فعال مدنی بوستونی با تجمع در مقابل فرودگاه و محل بازداشت آقای مرادی علیه بازداشت این دانشجوی ایرانی تجمع کردند و این رفتار ضد ایرانی را اقدامی خلاف قانون بر می شمرند.
معترضان در پلاکاردهای خود به رفتار غیر انسانی مأموران گمرک و حفاظت مرزی ایالات متحده اعتراض کرده و وقوع این رخداد در روز بزرگداشت مارتین لوتر کینگ رهبر جنبش حقوق مدنی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار را یک بدعت تاریخی علیه میهمان این کشور اعلام کردند اما ماموران امنیتی فرودگاه بی توجه به این اعتراضات تاکید داشتند که دانشجوی ایرانی بازداشت شده فوراً از خاک امریکا اخراج خواهد شد. همزمان جمعی از وکلای امریکایی در راستای دفاع از این دانشجوی ایرانی دادخواستی را تقدیم مقامات قضایی بوستون کردند تا مانع از اخراج وی شوند و امکان ادامه تحصیل در خاک آمریکا برای وی ممکن شود. اما این تلاش ها به نتیجه ای نرسید و این دانشجوی ایرانی به جرم ایرانی بودن از خاک آمریکا اخراج شد و در مسیر بازگشت به کشور قرار گرفت.
مکر خودفروختگان
ایالات متحده با جمع کردن دانشمندان در کنار خود توانست برخی تکنولوژی‌ها را به انحصار خود دربیاورد. چه آنکه دانشمندانی که از نقاط مختلف جهان در آنجا فعالیت می‌کنند، باید درستاوردهای خود را در همان کشور ارائه دهند. این فرایند باعث شد برخی از نخبگان ما برای به دست آوردن علوم انحصاری، در آن کشور تحصیل کنند و آن دانش را به کشور خود منتقل کنند. اما برخی خودفروختگان سیاسی می‌گویند: چرا این افراد در امریکا درس می‌خوانند در حالی که شما مرگ بر امریکا سرمی‌دهند؟ این افراد خود را به تجاهل می‌زنند تا نفهمند و ندانند که شعار مرگ بر امریکا مربوط به دولت و اقدامات وحشیانه این دولت است و ربطی به خاک آن، علم آن و مردم آن ندارد. اکنون با این اتفاق همگی دریافتیم که بهانه گیری‌ها برای جلوگیری از ورود دانشجو به امریکا ادامه همان تحریم است که بنا دارد ایران را فلج کند.
دلیل اخراج دانشجوی ایرانی
دانشجوی ایرانی اخراج شده قریب به دو سال گذشته را در حال تحصیل در آمریکا بوده و پس از گذشت این زمان طولانی با هدف دیدار با خانواده خود عازم ایران می شود اما غافل از اینکه مقررات سفت و سخت ممنوعیت سفر دولت امریکا می تواند برای او مشکل ساز شود. ماجرا از این قرار است که دونالد ترامپ از سال 96 فرمانی را با عنوان بخشنامه «ممنوعیت سفر» که شامل پنج کشور ایران، لیبی، سومالی، سوریه و یمن است را ابلاغ کرده که بر اساس آن اتباع این کشورها برای ورود به خاک ایالات متحده با مشکلات و ممنوعیت‌های جدی روبرو می‌شوند و اغلب اجازه ورود به آمریکا را پیدا نمی‌کنند.به همین دلیل هم حداقل در طی دو سال گذشته صدور انواع ویزا برای شهروندان ایرانی با مشکل و ممنوعیت روبرو شده و حتی در صورت دریافت ویزای دانشجویی تنها برای یک‌بار امکان ورود به خاک ایالات متحده وجود دارد، به همین دلیل هم در طی دو سال گذشته اکثر دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا به دلیل نگرانی در رابطه با عدم صدور مجدد ویزا امکان سفر به کشورمان و دیدار با خانواده هایشان را نداشته اند. البته اخراج محمد شهاب دهقانی حسینی از خاک آمریکا تنها مورد صورت گرفته در طول ماه های اخیر نیست و پیش از این نیز دانشجویان ایرانی زیادی از ادامه تحصیل در آمریکا محروم شده اند که این مسئله ناشی از عزم جدی آمریکا در تشدید تحریم علمی کشورمان دارد.
تحریم علمی ایران
اگر برای یک تمدن انسانی جنبه های مختلفی را متصور باشیم قطعا یکی از مهمترین جنبه های آن حوزه علم و دانش است زیرا علم و دانش مصدر و مبداء تولید سرمایه های مختلف برای یک جامعه است و طبیعتاً دولت آمریکا با درک اهمیت این موضوع علاقه ای ندارد که کشور و ملت ایران در این حوزه راهبردی به دستاوردهای مهمی دست پیدا کند. از این رو نه تنها در طول دوره زمام‌داری ترامپ بلکه در سال‌های پیش از آن نیز دولت آمریکا به صورت جدی سیاست ایجاد محدودیت در دسترسی دانشمندان و پژوهشگران ایرانی به منابع علمی روزآمد جهان را پیگیری کرده است که از آن جمله می توان به ایجاد محدودیت در دسترسی به پایگاه های کتاب خانه ای معتبر این کشور اشاره کرد.دولت‌های آمریکا حتی پا را از این مسئله نیز فراتر گذاشته و در سال‌های اخیر در فرایند پذیرش آثار پژوهشگران ایرانی در انتشارات معروف دنیا نیز محدودیت‌هایی ایجاد کرده است، به طوری که دیگر پژوهشگران کشورمان نمی‌توانند به راحتی مقالات خود را در نشریات معتبر جهان منتشر نمایند. به طور مثال در سال های اخیر نشریات معروف و معتبری مانند Elsevier ،Willey معذوریت خود در چاپ و نشر مقالات دانشمندان ایرانی را اعلام کرده اند و همواره در پاسخ به چرایی اتخاذ این رویکرد از تحریم‌های آمریکا علیه حکومت ایران سخن رانده اند!
حال با توجه به روند رو به تشدید این دست تحریم‌های غیرانسانی دولت امریکا علیه دانشمندان و پژوهشگران ایرانی به نظر می‌رسد که هدف از این دست اقدامات چیزی جز القاء سرخوردگی و نا امیدی به جامعه علمی کشورمان نیست و آمریکا به ظن خود می‌کوشند تا با بهره‌گیری از این حربه روانی علاوه بر ایجاد شکاف بین جامعه علمی نخبه و حاکمیت ایران، زمینه ریزش سرمایه های علمی کشورمان را نیز فراهم نمایند.
البته واضح است که این دست سیاست گذاری‌های مذبوحانه راه به جایی نخواهد برد. زیرا نه تنها افکار عمومی جهان بلکه افکار عمومی آمریکا نیز تداوم این دست بی اخلاقی‌های سیاسی در حوزه علمی را بر نمی‌تابد و همان‌گونه که در ماجرای اخیر دفاع از دانشجوی ایرانی بازداشت شده، شاهد بودیم در صورت تکرار این دست اقدامات جمعیتی به مراتب بزرگتر از آنچه برای دفاع از محمد شهاب دهقانی شکل گرفت. در مقابل نهادهای عالی قضائی آمریکا شکل خواهد گرفت و این مسئله می‌تواند در شرایط انتخاباتی سال جاری میلادی موجبات ریزش بیش از پیش سبد رأی دونالد ترامپ در مقابل رقبای دموکراتتش را فراهم کند.
با این حال از دستگاه دیپلماسی دولت جمهوری اسلامی ایران نیز انتظار می رود که در شرایط فعلی با پیگیری حقوق دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا مانع از تکرار تعدی و فشار نهادهای امنیتی آمریکا علیه دانشجویان و پژوهشگران کشورمان شود.
