پنج نفتکش حامل سوخت که همه کارشناسان از جمله عطوان را به واکنش واداشته است، فقط حامل فرآورده های نفتی (بنزین و گازوئیل) برای این کشور هم‌پیمان تحت محاصره که عضو اصلی محور مقاومت است، نیست. بلکه لوازم یدکی و کارشناسان فنی برای تعمیر پالایشگاه های ونزوئلا را منتقل می کند تا این پالایشگاه ها پس از ماه ها توقف فعالیت‌شان را از سر بگیرند و بالاتر از آن، پیام قوی به دونالد ترامپ که تحریم و محاصره تان در حال تحلیل رفتن است و از شکستی به شکست دیگر منتقل می شود و نتایجی کاملا معکوس خواهد داد.
دولت ترامپ ایران را از طریق واسطه هایی از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس تهدید کرد که مانع از رسیدن این نفتکش ها به ونزوئلا خواهد شد. حتی اگر نیاز باشد به زور متوسل می شود ولی مسئولان ایرانی آن را به تمسخر گرفتند و کشتی های آنها با عشوه در دریاها و اقیانوس ها در حرکت هستند و آمریکایی ها فقط فریاد می زنند. این اتفاق تغییری بزرگ در قواعد درگیری و رویارویی میان ایرانه و ایالات متحده آمریکا است که برجسته ترین عنوان آن این است که تمام کشتی ها و ناوهای هواپیمابر آمریکایی در منطقه در تیررس موشک های نقطه زن ایرانی قرار دارند و اگر دولت آمریکا از جدیت تهدید ایران برای انتقام گیری مطمئن نبود، طرح و برنامه های خود مبنی بر جلوگیری از ورود این نفتکش ها به ونزوئلا را اجراء می کرد.
پیام‌های این اتفاق
مهمترین پیامی که ایران از طریق این اقدام به چالش های آمریکا داد و برنامه‌اش برای ارسال 5 نفتکش را پیش برد خطاب به اعضای محور مقاومت و متحدانش در سرتاسر دنیا بود که ایران هرگز به آنها خیانت نمی کند و با قدرت در کنار آنها در برابر قلدربازی های اسرائیل و آمریکا می ایستد.برعکس نفتکش ایرانی که سال گذشته در تنگه جبل طارق توقیف شد. عبور این پنج نفتکش از کانال سوئز بدون هیچ‌گونه مزاحمت و منعی عبور کرد که این وضعیت به مثابه چراغ سبز مقام های مصری مبنی بر اینکه به تحریم های آمریکا علیه ایران و خواسته های آن پایبند نیست و این یک تحول استرتژیک مهمی است.
نکته اساسی که قابل ذکر این است که صادرات بنزین ایران به ونزوئلا در شرایط تحریم برد _ برد است و شروعی برای تحولات جدید در آینده می باشد. ضمنا ایران با مازاد تولید سوخت مواجه است، چرا که به دلیل تحریم هایی که از جانب آمریکا انجام شده است نمی تواند مانند قبل صادرات داشته باشد و همچنین نمی تواند بنزین مازاد خود را بیش از این ذخیره کند و باید بنزین خود را به فروش برساند، کشور ونزوئلا هم در تولید و تأمین نیاز داخلی خود دچار مشکل شده است و به همین دلیل این اتفاق منافع زیادی برای هر دو کشور دارد.
ذکر این نکته ضروری است که کشور ونزوئلا خود از جمله کشورهای صادر کننده بزرگ نفت به شمار می رود و پالایشگاه های نفتی بزرگی هم دارد اما بخاطر تحریم های آمریکا نمی تواند در حال حاضر از این پالایشگاه ها بهره برداری کند. کشور ایران قبلا هم روش تهاتر نفت را هم با کشورهایی مثل هند و چین داشته و برای صادرات نفت با کشورهایی که تحریم هستند هیچ مشکلی نداشته و حتی می تواند پول نقد یا طلا و... مباله یا جابه‌جا کند.
در حال حاضر به خاطر شیوع ویروس کرونا مصرف بنزین در کشور بسیار کاهش یافته است. از سوی دیگر پالایشگاه ستاره خلیج فارس مقدار زیادی بنزین تولید می کند و برای تولید بنزین باید میعانات گازی مصرف شود. یعنی حال اگر بنزین تولید نشود برداشت میعانات گازی دچار مشکل می شود و این مسأله می تواند تولید از ذخایر گازی را تا حدودی مختل کند.
خوشبختانه در کشور ما تحریم ها مانع تولید نشده و فعالیت پالایشگاه ها را مختل نکرده است. بنابراین برای تأمین مصارف داخلی خود، هیچ مشکلی ندارد، بلکه برای صادرات و انتقال پول حاصل از آن با موانعی مواجه شده است. پس می توان گفت صادرات بنزین به ونزوئلا اگرچه مسائلی مانند بعد مسافت و هزینه های حمل ونقل دارد اما یک بازی برد- برد است.
پاسخ محبت آمیز
ایرانی ها قدرشناس هستند و لطف ونزوئلا را هنگامی که در اوج تحریم های آمریکا علیه ایران، کنار این کشور ایستاد و هوگو چاوز رئیس جمهور وقتش در سال 2008 به ایران سفر کرد و با خود لوازم یدکی برای پالایشگاه های ایران منتقل کرد را فراموش نکرده اند. ایرانی‌ها پاسخ آن حرکت را حتی به بهای ورود به جنگ با آمریکا نه تنها در خلیج فارس بلکه در تنگه باب المندب، جبل الطارق و همچنین دریای کارائیب دادند.اما نکته دیگری که این روزها جلب توجه می کند، سکوت معنادار وزیر نفت در برابر موفقیت بزرگ صادرات بنزین، این محصول پالایشگاهی بسیار پرکاربرد و استراتژیک است. این اقدام دقیقا در نقطه مقابل سیاست نفتی دولت تدبیر و امید قرار دارد که پس از بازگشت زنگنه به ساختمان خیابان حافظ پخت و پز شد. با روی کارآمدن دولت یازدهم، دیپلماسی نفتی بر مدار خام فروشی قرار گرفت و آن هم با این بهانه که باید سهم ایران از بازار نفت باز پس گرفته شود. به این ترتیب سیاست فاصله گرفتن از خام فروشی و ساخت پالایشگاه ها به محاق رفت.
تبادل توانمندی‌ها
یکی از فعالان رسانه ای نوشت: «بنزین ایران در ازای دریافت 9 تن طلای مورد نیاز کشور- به ونزوئلا رسید. چون اولا برجام، درس های به غایت تلخی، حتی به خواب زده ترین ذهن ها درباره غرب داد. ثانیا نظام در برابر بد عهدی دشمن، دست روی دست نگذاشت و به تدبیر رهبر حکیم انقلاب، بر توانمندی های فنی، اقتصادی، نظامی و ژئوپولتیک خود افزود.»این فعال رسانه ای در ادامه نوشت: «کشور اکنون با عبور از دیپلماسی منحصر در اعتماد به غرب، در حال گشودن درهای دیپلماسی و تعامل و تجارت جهانی است. ما قبلا، در کشورهای آمریکای لاتین، حط تولید تراکتور و برخی خودروها راه انداخیتم. همچنین به همت مهندسان ایرانی، مسکن سازی انبوه کردیم و البته نیازهای خود را تأمین کردیم. آری تعامل با کشورهای مستقل و دارای ظرفیت اقتصادی و سیاسی، می تواند خیلی به نفع کشور باشد به شرط اینکه شجاعت و همت و تدبیر به بند کشیده شده در برجام را آزاد کنیم.»
سرخط تحلیل
ایران غرور ترامپ را در هم شکست و او را در حیات خلوتش به چالش کشید و شکست داد و خوشبختانه، این شکست در حالی صورت گرفت که توییتر توئیت های ترامپ اعتبار آن را زیر سوال می برد و به خوانندگان توصیه می کند که اطلاعات ذکر شده در توییت های ترامپ را جدی نگیرند.آیا ترامپ صاحب نظریه"اخبار جعلی" نبوده و درباره آنها هشدار نداده است؟! این امر نشان می دهد که خود او بزرگترین تبلیغ کننده چنین اخباری است و رهبری ایران به بهترین نحو با این مسأله برخورد کرد. کاروان نفتکش های ایرانی به ونزوئلا ادامه خواهد یافت و همزمان شکست های دولت آمریکا ادامه دار خواهد شد و روزهای آینده آبستن غافلگیری های بسیاری خواهد بود.
