الفاظی که شاید برای بسیاری در حد چند کلمه عادی باشد و به راحتی از کنار آن عبور کنند، اما اگر پای آمار و ارقام جمعیت شناسان و کارشناسان این حوزه بنشینیم، با عمق بحران و معنای خطرناک این الفاظ آشنا می شویم.
بر این اساس حسام‌الدین علامه، رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان خبر داد: جمعیت سالمندان در سال ۱۳۵۵، ۵ درصد جمعیت کشور بود اما طی ۴۳ سال در سال ۹۸ به ۱۰ درصد جمعیت کشور رسید. طبق ترسیم آینده‌نگارانه‌ای که صورت گرفته، در سال ۱۴۲۱ مجددا جمعیت سالمندی به ۲۰ درصد می‌رسد و پیش‌بینی می‌شود که در سال ۱۴۳۵ جمعیت سالمندی از ۳۳ درصد عبور کند.
سالمندی از چندسالگی آغاز می‌شود؟
.jpg "سونامی سالمندی در انتظار ایران/ هشدار؛ یک‌سوم جمعیت کشور تا سال ۱۴۳۵ سالمند می‌شوند")
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان با اشاره به تعریف سالمندی و ویژگیهای خاص سالمندی اظهارکرد: در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، سالمندی از ۵۵ سالگی شروع می شود و در کشورهای در حال توسعه جهان سن ۶۰ سالگی ملاک است. در کشورهای توسعه‌یافته این مبنا براساس سن ۶۵ سال است. البته مطالعات جمعیت‌شناسی گاهی سن ۶۵ را ملاک قرار می دهد. هرچند در فرهنگ کهن ما سن ۶۰ سالگی، آغاز سن سالمندی است.
علامه با اشاره به اینکه سالمندی دارای دو مفهوم سالمندی فردی و جمعیت است، بیان کرد: سالمندی فردی که به معنای عبور افراد جامعه از سن ۶۰ سالگی است امر بسیار مبارکی است و هرچه تعداد سالمندان در مقوله سالمندی فردی افزایش یابد نشان از افزایش امید زندگی و بهبود وضعیت رفاهی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی جامعه است اما سالمندی جمعیت از برخی زوایا متواند مقوله نامطلوبی باشد و معایبی دارد که اگر برنامه ریزی نشود کشورها را دچار چالش می کند.
وی افزود: اگر تعداد موالید افزایش نیابد و در بحث نرخ رشد جمعیت، نرخ باروری مشکل ایجاد شود، آنگاه جمعیت ورودی کاهش می یابد و تعادل بین هرم جمعیتی را بر هم می زند و باعث می شود جمعیت مولد که از ۱۵ تا پایان ۶۴ سال است، کاهش یابد و باتوجه به اینکه جمعیت سالمند ویژگیهای خاصی از نظر نیازهای حوزه سلامت و رفاه دارند می تواند بحرانهایی را در برنامه ریزی کشور در حوزه های اقتصادی، اجتماعی، سلامت و رفاه ایجاد کند.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان معتقد است که اگر ایران با سرعت و شتاب ویژه ای به سمت سالمندی می رود باید دید که زیرساختها و سیاستگذاریها برای تغییر جمعیتی آماده است یا خیر؟ مهمترین تغییر جمعیتی بحث افزایش درصد سالمندان است اما محدود به آن نیست.
آماری از سالمندان مجرد
علامه با اشاره به موضوع تجرد قطعی بیان کرد: در حال حاضر حدود ۸۰ هزار سالمند داریم که دچار پدیده تجرد قطعی هستند اما وقتی دوران میانسالی جمعیت را بررسی می کنیم، می بینیم که ۷۰۰ هزار نفر بین ۳۵ تا ۴۰ سال و ۷۰۰ هزار نفر بین ۴۰ تا ۶۰ سال فرد میانسال ازدواج‌نکرده داریم.
رئیس دبیرخانه شورای ملی سالمندان افزود: اگر فرض کنیم که یک‌سوم‌شان هم تا رسیدن به ۶۰ سالگی ازدواج کنند، طبق پیش‌بینی‌ها یک میلیون نفر در ۲۰ سال آینده به جمعیت سالمندان دچار تجرد قطعی افزوده می‌شود.
سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سالمندی
بند 7 سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری «فرهنگ سازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره‌مندی از تجارب و توانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب» و بند 15 نیز اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تکریم سالمندان در خانواده و تقویت مراقبت‌های جسمی و روحی و عاطفی از آنان را مورد تاکید قرار می‌دهد.
رشد فزاینده خانه های سالمندی در کشور
یکی از معضلات امروز جامعه کوچ سالمندان از خانه به سرای سالمندان است، برخی به اختیار و برخی به اجبار دوران پیری خود را دور از خانواده و در این مکان‌ها سپری می‌کنند، زندگی شهری و مشغله زیاد جوانان موجب شده است که بسیاری سراهای سالمندی را برای زندگی سالمندان خود انتخاب کنند، در حالی که این مسئله عواقب بسیاری به دنبال دارد.
محسن شطی رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت در این باره گفته است: فرزندان باید مسئولیت مراقبت از سالمندان خانواده خود را بپذیرند و در زمینه مراقبت از آنها از انجام هر کاری ابایی نداشته باشند و در چنین خانواده‌ای روابط خانوادگی استمرار پیدا می‌کند و هر روز از رشد قابل توجهی برخوردار می‌شود و این مسئله باعث می‌شود فرزندان سالمندان خانواده را مورد احترام قرار می‌دهند و هر روز که پدر خانواده به سمت پیری می‌رود احترام و ارزش آن در بین فرزندان افزایش پیدا می‌کند.
رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت افزود: اگر ما بتوانیم الگوی رفتار بین فرزند و پدر خانواده را حفظ کنیم این موضوع باعث می‌شود تا تنش، مشکل و تعارضی خانواده‌ها را از یکدیگر دور نکند و با اینکه افراد یک خانواده از نسل‌های مختلف بوده، اما به دلیل روابط خانوادگی خوب به یکدیگر احساس تعلق و وابستگی پیدا می‌کنند و چنین خانواده‌ای از یکدیگر حمایت و فرزندان از افراد سالمند حمایت می‌کنند.
منبع:
1. همشهری آنلاین/ آمار سالمندانِ دچار تجرد دائمی | سن امید به زندگی در ایران چند است؟ | یک‌سوم جمعیت ایران تا سال ۱۴۳۵ سالمند می‌شوند
2. خبرگزاری دانشجو/ ایران؛ در انتظار سونامی سالمندی
3. تسنیم/ سونامی وحشتناک سالمندی پیش روی جمعیت ایران
.jpg "5 ابزار ضروری برای زنده ماندن در صعودهای زمستانی")
