به گزارش راسخون؛ این روزها اخبار متعددی درباره واکسن کرونا پی در پی منتشر می‌شود و هرکدام از این اخبار به نوعی ممکن است بازارها را متاثر کند و یکی از این‌ها احتمالات اظهارات جدید سخنگوی سازمان جهانی بهداشت در پی پیوستن ایران به برنامه توزیع عادلانه واکسن کووید ۱۹ باشد. در همین مورد دکتر مارگارت هریس، سخنگوی سازمان بهداشت جهانی (WHO) (سازمان تخصصی سازمان ملل متحد که نقش یک مرجعیت سازمان‌دهنده را بر بهداشت جامعه جهانی ایفا می‌کند) می‌گوید: برخی واکسن‌ها که آزمایش‌های فاز 3 را پشت سرگذاشته‌اند، تا پایان سال میلادی (دی‌ماه) در دسترس خواهند بود. خانم سخنگو همچنین هدف این سازمان را پایان همه‌گیری کرونا در سال 2021 می‌داند و البته بر توزیع عادلانه واکسن این ویروس تاکید دارد. مارگارت هریس گفته است: همان‌طور که دکتر تِدروس آدهانوم، رئیس سازمان جهانی بهداشت گفته است، خوش‌بینی برای تولید واکسن، وجود دارد. هم‌اکنون بیش از 190 واکسن در کشورها و شرکت‌های مختلف در مراحل مختلف تولیدند؛ از این تعداد 42 واکسن در مرحله بالینی و 10 واکسن در آزمایش‌های فاز 3تولید هستند. این شانس ما را برای دست‌یافتن به یک واکسن ایمن و موثر افزایش می‌دهد. با این‌که انتظار می‌رود یک یا چند واکسن موثر باشد، اما هنوز نمی‌دانیم کدام یک از آن‌ها در برابر عفونت ایمن و موثر است. فقط نتایج آزمایش فاز سه می‌تواند این را بیان کند. برخی از نمونه‌هایی که آزمایش‌های فاز 3 را در تابستان آغاز کرده‌اند،درصورت موفقیت تا پایان سال در دسترس خواهند بود. البته ماه‌ها طول خواهید کشید که در دسترس همگان قرار بگیرد.

اگرچه شرکت فایزر از تولید یک میلیارد و ۲۰۰میلیونی واکسن کرونا در سال ۲۰۲۱ خبر داده است اما رقابت کشورهای غربی در پیش خرید واکسن های این شرکت و دیگر شرکت های دارویی و آزمایشگاهی که در حال ساخت و آزمایش های نهایی واکسن کرونا هستند، چشم انداز روشنی را در خصوص توزیع عادلانه واکسن کرونا در جهان پیش روی بشریت قرار نمی دهد. این در حالی است که بیشتر کشورهای غربی، به برنامه جمعی سازمان ملل در خصوص توزیع عادلانه واکسن کرونا در جهان پیوسته اند.

خبر تولید واکسن جدیدی با نزدیک به ۹۵ درصد موفقیت توسط یک شرکت آمریکایی اعلام شد. شرکت مدرنا از واکسن خود رونمایی کرد و خبر داد تا چند هفته آینده برای تایید واکسن خود به منظور استفاده انبوه اقدام خواهد کرد. شرکت مدرنا ابراز امیدواری کرده تا در کشورهای دیگر نیز اجازه استفاده از این واکسن را بگیرد و سال آینده یک میلیارد دوز از واکسن را در دسترس مردم سراسر جهان قرار دهد. در حال حاضر کمپانی مدرنا توافق‌هایی با کشورهای آمریکای شمالی و خاورمیانه انجام داده است. در مرداد ماه امسال دولت آمریکا برای تامین ۱۰۰ میلیون دوز از واکسن با شرکت مدرنا به توافق رسیده بود. دولت ایالات‌متحده امکان خرید ۴۰۰ میلیون دوز اضافی را نیز دارد. نکته قابل‌توجه نیز سرمایه‌گذاری ۹۵۵ میلیون دلاری دولت آمریکا برای توسعه تحقیقات واکسن در شرکت مدرناست؛ مبلغی که سرمایه‌گذاری این شرکت دارویی را به ۴۸/ ۲ میلیارد دلار رسانده است. در زمان عقد این قرارداد مدرنا اعلام کرده بود قیمت واکسن برای مصرف‌کنندگان به ازای هر دوز بین ۳۲ تا ۳۷ دلار خواهد بود. همچنین در ارتباط با کاهش قیمت در قراردادهای عمده تردیدهایی وجود داشته است.

اتحادیه اروپا و آمریکا، هر دو به پیش خرید واکسن های کرونا، آن هم در تعدادی گسترده ادامه می دهند. مقامات غربی به صراحت اعلام کرده اند هدف آنها در مرحله نخست، واکسیناسیون شهروندان خود در مواجهه با ویروس کروناست. از سوی دیگر، بیشتر تحلیلگران معتقدند آمریکا، انگلیس و اتحادیه اروپا قصد دارند از واکسن کرونا و بهره مندی از حق توزیع آن، به مثابه یک ابزار قدرت در جهان استفاده کنند.

قرارداد جدید اتحادیه اروپا و شرکت فایزر

پس از آن که شرکت داروسازی فایزر آمریکا اعلام کرد واکسن تحت آزمایش این شرکت تاکنون ۹۰درصد موفقیت نشان داده است، اتحادیه اروپا موافقت کرده ۳۰۰میلیون دوز از آن را که محصول مشترک فایزر و شرکت بایوان تک است را پیش خرید کند. شبکه بی بی سی گزارش داده است، این واکسن که موفقیت آن خوشبینی فراوانی در جهان به وجود آورده اکنون در فاز سوم آزمایشی است و به ۴۳هزار و ۵۰۰نفر داوطلب شرکت در این مرحله تززیق می شود. شرکت فایزر گفته پیش بینی می کند تحویل این سفارش از اواخر سال جاری میلادی آغاز شود. فایزر و بایوان تک می گویند این واکسن را روی یک نمونه ۴۳هزار و ۵۰۰نفری از داوطلبان آزمایش کرده اند. این دو شرکت بنا دارند درخواست صدور مجوز اضطراری واکسن خود را تا پایان ماه نوامبر جاری به سازمان غذا و داروی آمریکا (اف دی ای) بفرستند. استلا کراکیدس، مسوول کمیسیون بهداشت اتحادیه اروپا گفته این توافق خرید واکسن بسیار حائز اهمیت بوده است. با این حال این مقام اتحادیه اروپا گفته این واکسن تنها در صورتی توزیع خواهد شد که تمامی مراحل ایمنی را با موفقیت پشت سر بگذارد. در همین حال، رئیس سازمان بهداشت اتحادیه اروپا گفته انتظار دارد نخستین واکسیناسیون سراسری در محدوده یورو که ۲۷عضو دارد از اوایل سال میلادی آینده(۲۰۲۱) آغاز شود.

نیمی از واکسن های کرونا در اختیار کشورهای غربی قرار دارد

به گزارش یک سازمان امدادی، گروه کوچکی از کشورهای ثروتمند که ۱۳درصد جمعیت جهان را تشکیل می دهند، نیمی از واکسن های وعده داده شده کووید-۱۹ را پیش خرید کرده اند. این امر امیدواری به توزیع منصفانه واکسن را کمرنگ می کند.

به گزارش دویچه وله ، سازمان غیردولتی آکسفام در این گزارش توافقاتی را که کشورهای ثروتمند با شرکت های داروسازی برای خریداری پنج واکسن احتمالی کرونا بسته اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. داده های این تحقیق در مورد این واکسن های احتمالی که در مرحله نهایی آزمایش بالینی قرار دارند، از سوی شرکت تحلیلی آیرفینیتی (Airfinity) فراهم شده است. رابرت سیلورمن از دفتر آکسفام در ایالات متحده آمریکا گفت: دسترسی به واکسن نجات دهنده زندگی نباید وابسته به این باشد که شما در کجا زندگی می کنید و چه مبلغی پول دارید.

این مسوول سازمان آکسفام توضیح داد: «توسعه و تایید یک واکسن مطمئن و موثر حیاتی است، اما اطمینان یافتن از این که همه به چنین واکسنی دسترسی و توانایی خرید آن را داشته باشند، به همان اندازه مهم است. بیماری کووید-۱۹ در هر کجایی که باشد، [به این معنی است که] در همه جاست.

آکسفام، ظرفیت تولید مجموع همه این پنج واکسن احتمالی را ۹/۵ میلیارد دوز برآورد کرده است. به گفته این سازمان، با توجه به این که احتمالا در اکثر این واکسن ها تطبیق دو دوز برای مصونیت نیاز خواهد بود، ۹/۵ میلیارد دوز آن برای حدود سه میلیارد نفر کفایت می کند.

تا حالا برای خریداری ۳/۵ میلیارد دوز از این واکسن های احتمالی قرارداد بسته شده است که ۷/۲ میلیارد (۵۱درصد) آن توسط کشورها و مناطق ثروتمند مثل ایالات متحده آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا، استرالیا، هنگ کنگ، ماکائو، ژاپن، سوئیس و رژیم صهیونیستی خریداری شده است.

باقی ۶/۲میلیارد دوز این واکسن های آینده توسط کشورهایی مانند هندوستان، بنگلادش، چین، برزیل، اندونزی و مکزیک خریداری شده است. سازمان غیرانتفاعی آکسفام افزوده است شرکت پیشتاز مدرنا برای تولید این واکسن ۵/۲میلیارد دلار از پول مالیات دهندگان را به دست آورده است، اما این شرکت قصد دارد از تولید این واکسن سود ببرد و همه آن را به کشورهای ثروتمند فروخته است.

تکلیف توزیع عادلانه واکسن کرونا چه می شود؟

توزیع منصفانه واکسن به همه تنها در صورتی ممکن است که شرکت های تولیدکننده بر حفاظت حق انحصاری تولید پافشاری نکنند و همه دنیا را در یافته های علمی خود شریک سازند تا به مقدار کافی از این واکسن ها تولید شود. هزینه تقریبی تهیه کردن واکسن برای همه ساکنان کره زمین کمتر از یک درصد هزینه ای خواهد بود که بحران کووید-۱۹ بر اقتصاد جهانی وارد کرده است. در هر حال، عطش آمریکا و اتحادیه اروپا در پیش خرید واکسن کرونا، مساله ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. اگرچه آمریکا رسما از برنامه جمعی سازمان ملل متحد در خصوص توزیع واکسن کرونا کنار کشیده است، اما کشورهای اروپایی(اتحادیه اروپا) عضوی از این برنامه جمعی محسوب می شوند.

واکسن کرونا نباید به ابزاری برای رقابت کشورها تبدیل شود

سالواتور پالیتی، متخصص ایتالیایی در گفت وگو با جام جم می گوید: کاملا محرز است که از ماه ها قبل، رقابت میان کشورهای قدرتمند بر سر خرید واکسن کرونا آغاز شده است. آنها قصد دارند از این طریق، انحصار توزیع واکسن کرونا در جهان را به دست بیاورند. به عبارت بهتر، آنها نسبت به واکسن کرونا، نگاهی اقتصادی، سیاسی و منفعت طلبانه دارند. قطعا این نگاه کاملا ناپسند و غیرانسانی محسوب می شود.

وی در ادامه تاکید کرده است: کرونا یک بحران جهانی بوده و همه ملت های دنیا را درگیر کرده است. بنابراین برای حل و فصل این بحران نیز باید بر اساس متدهای جمعی و جهانی عمل کرد. نمی توان در قبال این ویروس نگاهی ملی گرایانه، آن هم مبتنی بر انگیزه های سیاسی و اقتصادی کشورها داشت. امیدواریم ترتیبی اتخاذ شود که واکسن کرونا به صورت عادلانه در همه دنیا توزیع شود و همه ملت ها از آثار این واکسن بهره مند شوند.

برنامه WHO برای تولید و توزیع واکسن کرونا چیست؟

برنامه جهانی کوواکس راهکاری سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یک همکاری جهانی برای دسترسی عادلانه به ابزارهای کووید ۱۹ شامل طراحی، ساخت، و دسترسی عادلانه به تست‌ها، درمان و واکسن کووید ۱۹ است. این برنامه توسط سازمان اتحاد جهانی برای واکسن‌ها و ایمنی‌سازی ‌(Gavi)، «ائتلاف نوآوری‌های آمادگی برای بیماری‌های همه‌گیر» (CAPI)، و WHO با همکاری شرکت‌های واکسن‌سازی در سراسر جهان اداره می‌شود.

این 75 کشور که با بودجه‌ی مالی عمومی خود واکسن‌ها را حمایت می‌کنند، به جمع 90 کشور کم‌درآمدی می‌پیوندند که توسط اهدا و کمک‌های داوطلبانه به تعهد پیشرفت بازار کوواکس حمایت خواهند شد. در میان این کشورها نمایندگانی از هر قاره و بیش از نصف کشورهای عضو جی20 نیز حضور دارند.

دکتر «ست برکلی»، رئیس سازمان اتحاد جهانی برای واکسن‌ها و ایمنی‌سازی، می‌گوید: «کوواکس تنها راه حقیقی برای حل بحران جهانی کووید 19 است. برای بسیاری از کشورهای جهان که می توانند هزینه‌ی دوزهای موردنیازشان را بپردازند یا در این راه به کمک نیاز دارند، این برنامه به‌معنی دسترسی تضمین‌شده به واکسن است و دیگر به انتهای صف موکول نخواهند شد، مانند آن‌چه که در مورد واکسن آنفولانزا شاهد آن بودیم. این برنامه نمی‌گذارد کشوری از حق خود تعدی کرده و یا به حق خود نرسد.»

کوواکس بخش کلیدی از یک همکاری جهانی برای دسترسی به ابزارهای کووید 19 شامل طراحی، ساخت، و دسترسی عادلانه به تست‌ها، درمان و واکسن کووید 19 است. این برنامه توسط سازمان اتحاد جهانی برای واکسن‌ها و ایمنی‌سازی، «ائتلاف نوآوری‌های آمادگی برای بیماری‌های همه‌گیر» (CAPI)، و سازمان بهداشت جهانی با همکاری شرکت‌های واکسن‌سازی در سراسر جهان اداره می‌شود.

ایران به برنامه جهانی پیش خرید واکسن کرونا پیوست

وزارت بهداشت نامه پیوستن به برنامه توزیع عادلانه واکسن کرونا (کوواکس) را امضا کرده و به طور رسمی عضو این برنامه جهانی شده و در نوبت خرید این واکسن قرار گرفته است. هفتاد و پنج کشور علاقه‌ی خود را به برنامه‌ی «کوواکس» ثبت کردند و به جمع 90 کشور دیگری که قرار است توسط «تعهد پیشرفت بازار کوواکس» حمایت شوند، پیوستند. برنامه‌ی کوواکس، و تعهد پیشرفت بازار داخل آن، به‌منظور تضمین دسترسی سریع، عادلانه، و برابر به واکسن کووید 19 برای تمامی کشورهای جهان، اعم از غنی و فقیر، برای پیشرفت سریع در جلوگیری از بیماری همه‌گیر طراحی شده‌اند.

مدیرکل نظارت بر دارو وزارت بهداشت گفت: با توجه به پیوستن ایران به برنامه جهانی کواکس هر زمان که واکسن کرونا در دنیا تولید شد، ایران نیز سهمیه خود را دریافت می کند اما در مورد اینکه ایران برای پیوستن به این برنامه پولی واریز کرده یا نه با توجه به اینکه این موضوع در حوزه کاری سازمان غذا و دارو نیست، اطلاعی ندارم.

پیش از این، علیرضا رئیسی معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفته بود: با توافق انجام شده بین ایران و سازمان بهداشت جهانی، این سازمان به ایران برای پرداخت هزینه پیش پرداخت خرید واکسن و عضویت در برنامه پیش خرید واکسن کرونا مهلت کافی داده و از این نظر جای نگرانی وجود ندارد.

برنامه جهانی دسترسی عادلانه به واکسن کرونا موسوم به کوواکس با مدیریت سازمان جهانی دنبال می شود و تاکنون حدود ۱۶۰ کشور دنیا به این برنامه پیوسته اند. این برنامه به دنبال این است که بعد از تولید واکسن تایید شده کرونا حدو دو میلیارد دوز از این واکسن را تا پایان سال ۲۰۲۱ در بین کشورها توزیع کند و کارکنان سیستم های سلامت در اولویت دریافت این واکسن هستند.

چین و آمریکا هنوز به برنامه جهانی توزیع عادلانه واکسن کرونا نپیوسته اند.

بیش از ۱۴۰ شرکت دارویی و تولید واکسن در دنیا برای تولید واکسن کرونا فعالیت می کنند که تعدادی از این شرکتها در آمریکا، اروپا و چین در این زمینه به دستاوردهایی رسیده و وارد فاز انسانی تولید این واکسن شده اند.

واکنش کاربران

منبع:
1. جام جم/ آیا واکسن های شرکت فایزر و دیگر شرکت های آزمایشگاهی به صورت عادلانه در جهان توزیع می شود؟/جنگ جهانی بر سر واکسن
2. تجارت نیوز/ واکسن کرونا چه زمانی به دست مردم می‌رسد؟
3. بهار نیوز/ جزئیات توزیع جهانی واکسن کرونا
4. خبرگزاری علم و فناوری/ برنامه جهانی کوواکس (COVAX)؛ راهکار WHO برای دسترسی عادلانه به واکسن کووید-۱۹
5. ایرنا/ مدیر کل دارو وزارت بهداشت: ایران به برنامه جهانی پیش خرید واکسن کرونا پیوست
** درج توییت های کاربران توییتر نشان از تایید یا رد آنها نیست و صرفا برای آگاهی مخاطبین درج می شود.