روز جهانی معلولین، روز ارتقای مشارکت افراد دارای معلولیت برای دستیابی به توسعه فراگیر، عادلانه و پایداراست ، فرصتی برای تغییر نگرش جامعه نسبت به معلولین و زمینه سازی حمایت جمعی و اجتماعی از افراد دارای معلولیت است.
معلولیت هیچگاه محدودیت و محرومیت از ادامه زندگی اجتماعی و دستیابی به افتخارات و سربلندی ها نیست بلکه می توان از آن به عنوان عامل شکوفایی استعدادها و توانایی های بالقوه یاد کرد.
ارتقای سطح توانمندی افراد دارای معلولیت، شناسایی افراد با مهارت بالا، افزایش مشارکت اجتماعی و اعتماد به نفس، آگاه سازی جامعه در خصوص توانمندی افراد دارای معلولیت و تأکید بر حقوق مشخص اجتماعی افرادبا نیازویژه از جمله اهداف نامگذاری روز جهانی معلولین است.
معلولین نیاز به ترحم ندارند، بلکه باید حقوقشان مانند سایر افراد عادی رعایت شود تا بتوانند با ایجاد فرصت های برابر،عادلانه در جامعه زندگی کنند.
قبولی ۳۱۱ دانش‌آموز با نیازهای ویژه در کنکور
معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: ۱۲۶ نفر از این دانش‌آموزان، پسر و ۱۸۵ نفر یعنی ۶۰ درصد قبول‌شدگان نیز دختر هستند.
وی تصریح کرد: ۲۱ نفر از دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در کنکور سال جاری، رتبه‌های سه رقمی را کسب کرده‌اند و برخی از آنان نیر رتبه‌های زیر صد را کسب کرده‌اند.
حسینی با ارائه آماری از پذیرفته‌شدگان کنکور سراسری به تفکیک گروه‌های تحت پوشش سازمان آموزش و پرورش استثنایی، اظهار کرد: ۷۱ نفر از این تعداد از گروه جسمی ـ حرکتی، ۱۲۵ نفر از گروه با آسیب بینایی، ۱۱۰ نفر نیز از گروه با آسیب شنوایی هستند و بقیه نیز از دیگر گروه‌ها هستند.
وی با اشاره به برخی از رتبه‌های زیر 100، گفت: نازنین اسد زاده از دانش‌آموزان با نیازهای ویژه است که رتبه ۶ کشوری در گروه هنر را کسب کرده است و هم اکنون در رشته هنرهای تجسمی مشغول به تحصیل است.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی، افزود: الهام احمدی نیز رتبه ۲۴ کشوری گروه هنر را کسب کرده است و در رشته هنرهای تجسمی مشغول به تحصیل است.
وی گفت: فاطمه چطری رتبه ۱۹ و پذیرش در رشته ادبیات دانشگاه تهران، علی کرد رتبه ۵ و پذیرش در رشته کامپیوتر، بهاره جودی رتبه ۹۱ و پذیرش در رشته حقوق دانشگاه شهید بهشتی، علیرضا شجاعی رتبه ۳۴ و پذیرش در رشته کامپیوتر و احمد رضا صمصار پذیرفته شده در رشته پزشکی دانشگاه شیراز از دیگر دانش آموزان نخبه با نیازهای ویژه هستند.
حسینی با اشاره به گستردگی رشته‌های پذیرفته شدگان گفت: بیشترین فراوانی قبول شدگان در رشته های عکاسی، مهندسی پزشکی، روانشناسی، علوم تربیتی، مهندسی مکانیک، طراحی دوخت، مهندسی شیمی، پزشکی، حسابداری، کامپیوتر و هنر است.
حضور فعال 150 هزار نفر از معلولان در فعالیت های ورزشی
وی افزود: در ورزش قهرمانی هم زمینه خوبی در پارالمپیک و پارآسیایی فراهم بوده است به گونه‌ای که افراد دارای معلولیت در سطح جهانی هزار مدال کسب کردند و در مسابقات پارآسیایی 7 هزار مدال کسب کردند که یک افتخار برای جامعه معلولیت است.
رئیس سازمان بهزیستی عنوان کرد: ورزش در سالمندان امید به زندگی را افزایش داده و سلامت آنها را ارتقا می‌دهد بنابراین در اهداف ماست تا ورزش سالمندی را در کشور نهادینه کنیم البته اگر کودکان و جوانان ورزش را برای خود لازم و ضروری بدانند امید به زندگی در آنها بالا می رود و شرایط بهتری را در سالمندی تجربه می‌کنند.
قانون جامع حمایت از حقوق معلولان معلق مانده است
در کشور با وجود قانون حمایت از حقوق معلولان، هنوز بسیاری از مواد این قانون اجرایی نشده است. با این حال دوم مهرماه ۹۸ اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهوری و رئیس کمیته هماهنگی و نظارت بر اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، با تأکید بر اینکه دستگاه‌ها باید مسئولیت خود را در قبال افراد دارای معلولیت به خوبی انجام دهند، بر تصویب آیین‌نامه‌های اجرایی این قانون مصادف با روز جهانی افراد دارای معلولیت تأکید کرد.براساس گزارش سال ۹۸ سازمان بهزیستی، یک میلیون و ۵۰۰ هزار فرد دارای معلولیت تحت پوشش بهزیستی هستند که ۱۳ درصد آنها دارای معلولیت‌های مربوط به ناشنوایی و کم شنوایی، ۱۱ درصد معلولیت کم بینایی و نابینایی، ۳۹ درصد معلولیت‌های جسمی و حرکتی، ۲۴ درصد معلولیت ذهنی، پنج درصد معلولیت‌های مربوط به صوت و گفتار و هشت درصد دارای اختلالات روانی مزمن هستند. همچنین ۱۳۵۰ مرکز نیز در سراسر کشور خدمات شبانه‌روزی ارائه می‌دهند.
افزایش ۱۷۸ میلیارد تومانی بودجه سال ۹۹ قانون حمایت از حقوق معلولان
قبادی‌دانا افزود: در اجرای ماده‌های ۷ و ۲۷ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت (مواد مربوط به پرداخت حق پرستاری و پرداخت کمک هزینه معیشت به میزان حداقل دستمزد سالانه)، اقدامات عملی صورت گرفت و مبلغ حق پرستاری معلولان دارای ضایعه نخاعی ۲.۵ برابر افزایش یافت. مبلغ حق پرستاری معلولان دارای ضایعه نخاعی ۲۰۰ هزار تومان بود که به ۵۵۴ هزار تومان رسید و به کارت ۲۶ هزار نفر معلول دارای ضایعه نخاعی واریز شد.
به گفته رئیس سازمان بهزیستی کشور، با اجرای ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، اقدامات عملی صورت گرفت؛ برای اجرای آن به ۸ هزار میلیارد تومان بودجه در سال ۹۸ نیاز بود اما ۲۹۱ میلیارد تومان اختصاص یافت.
وی ادامه داد: افراد دارای معلولیت شدید و بسیار شدید و معلولان در دهک‌های درآمدی ۱، ۲ و ۳ شناسایی شدند و ۱۹۱ هزار خانوار از آنها تحت پوشش قرار گرفتند. هر سه ماه یک بار براساس بُعد خانوار ۳۶۰ هزار تومان تا ۴۸۰ هزار تومان دریافت خواهند کرد که این مبلغ برای مهر، آبان و آذرماه روی کارت آنان شارژ شد.
البته پیش این نیز در اسفندماه ۹۸ معاون رئیس سازمان بهزیستی کشور از اختصاص ۱۷۸ میلیارد تومان دیگر برای اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت خبر داده و گفته بود با همراهی دولت، سازمان برنامه و بودجه و ابلاغ سازمان هدفمندی یارانه‌ها، مبلغ ۱۷۸ میلیارد تومان دیگر برای اجرای قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت ابلاغ و به حساب واریز شده است.
خانواده‌های معلولان سرپرست خانوار مستمری دریافت می‌کنند
همچنین ۲۸ تیرماه امسال، معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی با یادآوری دریافت مستمری توسط همه افراد خانواده معلول سرپرست خانوار، گفت: اگر فرزندان فرد معلولِ سرپرست خانوار در دانشگاه آزاد درس بخوانند، صددرصد و اگر در دانشگاه‌های دیگر باشند ۷۰ تا ۸۰ درصد هزینه دانشگاه آنها توسط سازمان بهزیستی پرداخت می‌شود.در قانون حمایت از افراد دارای معلولیت پیش‌بینی شده هزینه‌ای به عنوان حمایت معیشتی به افرادی که درآمد پایین دارند، تعلق گیرد؛ بر این اساس سال گذشته ۳۴۰ هزار میلیارد تومان به بهزیستی تخصیص داده و این مبلغ بین ۱۹۶ هزار خانوار تقسیم شدمحمد نفریه با توجه به پرداخت کمک هزینه معیشتی به معلولان گفت: در قانون حمایت از افراد دارای معلولیت پیش‌بینی شده هزینه‌ای به عنوان حمایت معیشتی به افرادی که درآمد پایین دارند، تعلق گیرد؛ بر همین اساس سال گذشته ۳۴۰ هزار میلیارد تومان به بهزیستی تخصیص داده و این مبلغ بین ۱۹۶ هزار خانواری تقسیم شد که همه افراد سه دهک پایین درآمدی را شامل می‌شدند. همچنین این مبلغ به مستمری افراد معلول افزوده شد و در حساب آنها قرار گرفت.
مغفول ماندن بخش عمده‌ای از اجرای قانون حمایت از معلولان
اسدی ادامه داد: دستگاه‌هایی که از جامعه افراد دارای معلولیت نیرو جذب می‌کنند با توجه به تخصص‌هایشان گسترده‌تر شده و این موضوع نویدبخش است. حتی در گزارشی که سازمان‌ها تا پایان سال ۹۸ داده بودند بعضی از درخواست‌های افراد دارای معلولیت نسبت به مجوزهای استخدامی کم‌تر بوده است. این جای امیدواری است که دستگاه‌ها در این قضیه حساس شده‌اند. این یک نمونه مثبت این قانون است.
بهبود وضعیت استخدام و رعایت حق ساعات کاری
وی اضافه کرد: نمونه‌های دیگری نیز در زمینه حق ساعت کار افراد دارای معلولیت است که فقط بعضی از دستگاه‌ها رعایت می‌کنند. براساس این قانون افراد دارای معلولیت با توجه به شدت معلولیتشان یا افراد دارای والدینی با شدت معلولیت بالا از تسهیلاتی از نظر کاهش ساعات کار در محل اشتغال برخوردارند که متاسفانه بعضی از دستگاه‌ها این قوانین را اعمال نمی‌کنند و در برخی موارد در حق افراد دارای معلولیت اجحاف می‌شود.عمده مشکللات در بخش بیمه‌های توانبخشی
نایب رئیس انجمن کاردرمانی، مهمترین مشکل این بخش را در زمینه حمایت بیمه‌ای از اقدامات توانبخشی برشمرد و گفت: برای افراد دارای معلولیت هنوز گامی برداشته نشده است. این امر بزرگترین آسیب را به جامعه افراد دارای معلولیت زده و هر سال بار بزرگ اقتصادی را بر دوش سلامت کشور اضافه می‌کند. برای مثال در کاردرمانی یا گفتاردرمانی هنوز حمایت‌های بیمه‌ای در این زمینه فعال نشده و اعتبار فوق‌العاده ناچیزی تخصیص داده شده است.عدم حمایت بیمه‌ای از اقدامات توانبخشی، بزرگترین آسیب را به جامعه افراد دارای معلولیت زده و هر سال بار بزرگ اقتصادی را بر دوش سلامت کشور اضافه می‌کند.هزینه‌ها کفاف توانبخشی افراد دارای معلولیت را نمی‌دهد
به گفته اسدی، این هزینه‌ها کفاف توانبخشی افراد دارای معلولیت را نمی‌دهد. از دیگر سو کودکان دارای معلولیت اگر توانبخشی بهنگام در آنها صورت بگیرد، بار هزینه‌ای سال‌های آتی آنها کاهش خواهد یافت. این غفلت باعث می‌شود در سال‌های آینده غیر از اینکه ما با ورود معلولیت‌های جدید روبه‌رو می‌شویم باید هزینه افراد قبلی را نیز در پروسه درمان تامین کنیم که خود یک هزینه سنگینی است.
اسدی افزود: در بعضی از فرآیندها برای مثال بحث اجرای مناسب‌سازی‌ها با وجود اینکه اقداماتی انجام نشده است و بسیاری از دستگاه‌ها در این موضوع همکاری می‌کنند باز هم متاسفانه ارگان‌های زیادی به علل مختلف که معمولا کاهش اعتبار را بهانه می‌کنند، از اجرای مناسب‌سازی شانه خالی کرده‌اند و دسترس‌پذیری افراد دارای معلولیت نیز اغلب دچار مشکل است و محدودیت‌های بیشتری را در این زمینه شاهدیم.
وی خاطرنشان کرد: البته در زمینه اجرای قانون حمایت از افراد دارای معلولیت نتایج خوبی به دست آمده اما تا نقطه مطلوب و اجرای کامل قانون هنوز فاصله زیادی وجود دارد.
به کارگیری افراد معلول در حوزه مشاور دستگاه‌های اجرایی
طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی (WHO) «معلول، شخص کم‌توانی است که بخشی از توانایی‌های فیزیکی، جسمی، اجتماعی، حرفه‌ای، ذهنی و روانی خود را از دست داده است» و به نظر می‌رسد که از بین رفتن بخشی از توانایی فرد نمی‌تواند مانع حضور وی در محل کار شود؛ اگر چه با توجه به آئین‌نامه قانون استخدامی وزارت اطلاعات مصوب ۲۵ تیرماه سال ۷۴، بر بخش دوم، ماده هشت مواد «ی، ل، م» تأکید شده است.
حضور معلولان در وزارتخانه‌ها به عنوان «مشاوران» در هر زمینه‌ای می‌تواند زمینه‌ساز ارتقای جامعه آنها در همه ابعاد باشد اما مشاوران افراد دارای معلولیت در حوزه معلولان در وزارتخانه‌های کشور وجود ندارد؛ لذا انتصاب و حضور این افراد در وزارتخانه‌ها، استانداری‌ها، ادارات و نهادهای خصوصی ضروری به نظر می‌رسد چرا که علاوه بر حضور فعال افراد معلول تحصیلکرده و توانمند، می‌توان از آنها به عنوان «مشاور» در این حوزه استفاده کرد.
اهمیت این انتصاب زیاد است زیرا شخص مشاور که خود معلول هست، دردها و دغدغه‌های معلولان را داشته، دارد و خواهد داشت و بیشتر رنج‌های قشر خودش را درک می‌کند؛ همچنین با به کار بردن دانش و مهارت خود می‌تواند به مدیران اجرایی، مشاوره‌ای را در راستای بهبود وضعیت افراد معلول بدهد.
هرگاه افراد معلول در سمت «مشاوران در دستگاه‌های اجرایی و نهادهای خصوصی» مشروط بر اینکه معلولیت آنها مانع فعالیت در کارشان نشود و رزومه کاری و رشته تحصیلی آنها دال بر توانمندی‌شان در سمت «مشاور» باشد، پس از انجام مصاحبه و گزینش به سمت «مشاوره» منصوب شوند، به طور قطع این مشاوران گام مهمی را در راستای ارتقای اشتغال، امکانات، خدمات و غیره قشر خودشان بر می‌دارند.
بهزیستی درک صحیحی نسبت به جامعه معلولان کشور ندارد
هادی‌پور مدیرعامل کانون معلولین توانای قزوین با اشاره به این نکته که نگاه سازمان بهزیستی به جامعه معلولان نگاه غلطی است، عنوان کرد: شاید دلیل این موضوع عدم درک صحیح این سازمان از جامعه معلولان کشور باشد، در طول سال‌های گذشته سازمان بهزیستی تمام برنامه‌های خود را روی پرداخت مستمری آن‌هم به بخش محدودی از جامعه معلولان معطوف کرده و رسالت خود را تنها در این حد می‌بیند.مدیرعامل کانون توانا بابیان این مطلب که پرداخت مستمری تنها بخش اندکی از هزینه‌های واجب افراد دارای معلولیت را پوشش می‌دهد و همچنان آنها را نیازمند باقی می‌گذارد، گفت: این در حالی است که یکی از مأموریت‌های سازمان بهزیستی توانمندسازی افراد دارای معلولیت به‌واسطه اشتغال و ایجاد زیرساخت‌های منجر به استقلال مالی معلولان است.
مدیرعامل کانون معلولین توانا بیان کرد: از ۲۴۰۰ میلیارد تومان بودجه سال ۹۷ سازمان بهزیستی تنها ۲.۵ درصد یعنی معادل ۵۰ میلیارد تومان برای اشتغال افراد دارای معلولیت هزینه شده درحالی‌که طبق آمار خود سازمان بهزیستی از یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار عضو معلول سازمان بهزیستی ۸۸۷ هزار نفر بیکار هستند.
وی افزود: اگر بهزیستی به جای پرداخت مستمری و وابسته نگه‌داشتن معلولان به دولت این بودجه را برای فراهم کردن اشتغال معلولین هزینه می‌کرد آمار بالایی از جامعه معلولان کشور از چرخه بهزیستی خارج و بدون نیاز به مستمری دائمی بهزیستی افرادی خودکفا و توانمند شده بودند.
منبع:
1.برنا / روز جهانی معلولین، روز ارتقای مشارکت افراد معلول برای دستیابی به توسعه فراگیر
2.ایرنا / حقوق معلولان در پیچ‌وخم قوانین به سرانجام رسید؟
3.ایسنا / فعالیت بیش از ۸۰۰ معلول در کارگاه‌های کانون معلولین توانای قزوین
4.فارس / قبولی ۳۱۱ دانش‌آموز با نیازهای ویژه در کنکور/ دانش‌آموزان استثنایی در چه رشته هایی بیشتر قبول شدند؟
5.مهر / زوم به کارگیری افراد معلول در حوزه مشاور دستگاه‌های اجرایی
