به گزارش راسخون؛ 13 آذر ماه 1390 خبر مهمترین شکار پهپادی ایران به‌سرعت به یکی از بمب‌های خبری در تمام رسانه‌های مهم دنیا تبدیل شد. این خبر، اعلام دستیابی ایران به یکی از محرمانه‌ترین دارایی‌های ارتش و سازمان جاسوسی مرکزی ایالات متحده یعنی پهپاد فوق‌پیشرفته RQ-170 سنتینل معروف به «جانور قندهار» بود.

جانور قندهار پهپاد پیشرفته آمریکایی دارای قابلیت رادارگریزی و ابزار‌های شناسایی و احتمالا قادر به حمل سلاح نیز است.

نخستین بار از این هواپیمای جاسوسی در افغانستان و طی «عملیات آزادی پایدار» استفاده شد، به همین خاطر به این هواپیما لقب جانور قندهار داده شده است.

این پهپاد محصول شرکت مشهور لاکهیدمارتین بود که سازنده اکثر تجهیزات فوق‌حساس آمریکا در دوران جنگ سرد از جمله هواپیماهای شناسایی و جاسوسی U-2 و SR-71 است که این بار با بهره‌گیری از فناوری‌های جدید پنهانکاری راداری و نیز طرح بال‌پرنده اقدام به طراحی و ساخت یک پرنده بدون سرنشین جاسوسی برای آمریکا کرده بود.

فناوری این هواپیما با فناوری به کار گرفته شده در هواپیما‌های یو اس بی ۲ و جنگنده اف-۳۵ لایتنینگ ۲ شباهت‌های فراوانی دارد و در نوع خود، منحصر به فرد بوده و به هیچ وجه قابل رهگیری نیست و رادار‌های برد کوتاه VHF نیز تنها در صورتی قادر به مشاهده آن –آن هم به سختی- هستند که هواپیما کمتر از ۴۰ کیلومتر با آن‌ها فاصله داشته باشد؛ اتفاقی که وقوع آن تقریبا محال است.

این پهپاد می‌تواند در ارتفاع پنجاه هزار پایی پرواز کند در حالی که یک ماهواره در حال چرخش می‌تواند فقط چند دقیقه مکانی را تحت نظر بگیرد، یک هواپیمای بدون سرنشین می‌تواند به آهستگی حرکت و ساعت‌ها تصویر تهیه کند و در نتیجه می‌تواند سرنخ‌های مهمی پیرامون کاری که در حال انجام است، تجهیزات استفاده شده و میزان نیروی کار تهیه کند.

بنا بر اطلاعات موجود، این پهپاد از حدود سال 2008 به افغانستان و پایگاه قندهار منتقل شده بود تا در جاسوسی از منطقه خصوصاً ایران مورد استفاده قرار بگیرد. رزمندگان نیروهای مسلح در ارتش و سپاه با شناسایی این پهپاد و اطلاع به سلسله‌مراتب از عملیات‌های مختلف این پهپاد در داخل فضای جمهوری اسلامی ایران به‌دنبال راهکاری برای دفع این شر بودند. پس از 2 سال کار مراقبتی و اطلاعاتی عملیاتی نیروی هوافضای سپاه برای به چنگ آوردن این پهپاد عملیات مشترک شناسایی و جنگ الکترونیکی را طراحی کرد که نهایتاً در آذر 1390 و در عمق 200کیلومتری داخل ایران موفق به سالم نشاندن این پهپاد روی زمین شد.

شناسایی و شکار جانور قندهار در حریم هوایی ایران

۱۳ آذر ماه سال ۱۳۹۰ در مرز‌های شمال شرقی کشور و در فراز آسمان شهر بردسکن، مقابل دوربین‌های کنترل نیروی هوا و فضای سپاه خودنمایی و در نهایت به دام می‌افتد. حالا ۹ سال از آن ماجرا گذشته، اما ماجرای شکارش همچنان جذاب و به یاد ماندنی است.

در ابتدا هنوز مشخص نبود که این پهپاد چگونه و متعلق به کدام کشور است. وقتی این خبر به رسانه‌ها درز پیدا کرد تمام شبکه‌های خبری جهان به انعکاس این رویداد پرداختند. همان موقع، امریکایی‌ها پس از کلی انکار و تردید، وقتی تصاویر این پهپاد جاسوسی را به چشم دیدند، بالاخره پذیرفتند که ایران آن را به کنترل خود درآورده است.

سخنگوی وقت پنتاگون با تشکیل نشستی خبری گفت: یک هواپیمای بدون سرنشین از مدل آر کیو متعلق به ارتش آمریکا در حال تجسس بود که از طرف یک فروند سوخوی ایرانی رهگیری و به سمتش شلیک شد و توضیح دیگری نمی‌دهد.

اما سخنان سردار حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوا فضای سپاه با ارائه کد‌های دقیق شوک جدیدی در امریکا ایجاد و بلافاصله بازتاب گسترده رسانه‌ای پیدا کرد. حتی جان بولتون که سابقه دشمنی اش با ایران نیازی به توضیح ندارد، موضع دیگری می‌گیرد: «این حادثه شکست بزرگی از لحاظ فناوری برای آمریکا بود. همچنین سیستم جمع آوری اطلاعات این هواپیما اهمیت زیادی داشت.»

درخواست اوباما و واکنش ایران نیز در آن ایام خالی از لطف نیست.

رئیس‌جمهور وقت آمریکا باراک اوباما در تاریخ ۱۲ دسامبر ۲۰۱۱ در یک کنفرانس خبری گفت: «از ایران می‌خواهیم که هواپیمای بدون سرنشین را به آمریکا بازگرداند.»

هیلاری کلینتون هم که وزیر امور خارجه اوباما در آن دوران بود اعتراف کرد: با توجه به رفتار ایران، آمریکا امیدی به قبول درخواستش ندارد.

رامین مهمان پرست سخنگوی وقت وزارت خارجه ایران نیز در واکنش به اظهارات اوباما به صراحت گفت: آمریکا به عنوان یک فرار به جلو به جای عذرخواهی رسمی و پذیرش این تخلف و جرمی که مرتکب شده‌اند، درخواست تحویل هواپیمای جاسوسی را کرده است. به نظر می‌آید اوباما فراموش کرده که به حریم هوایی کشور ما تجاوز شده‌است.

رمز گشایی از آرکیو ۱۷۰

اما ماجرا به همین‌جا ختم نشد و متخصصان هوا فضای سپاه برای رمزگشایی از جانور قندهار دست به کار شدند و بعد از گذشت یک سال، فرمانده نیروی هوافضای سپاه خبری خوش مبنی بر اینکه "تمام اطلاعات آرکیو ۱۷۰ رمزگشایی شد" رسانه‌ای کرد.

سردار حاجی‌زاده در آن زمان به ویژگی‌های موتور این پهپاد پرداخت مانند اینکه موتورش اختلاف دما با محیط ایجاد نمی‌کند و به همین خاطر با حسگر حرارتی قابل ردگیری نیست. صدای موتور از مسافتی خاص به بعد، قابل شنیدن نیست و ابر سفید نیز به جا نمی‌گذارد. همچنین رنگ پهپاد به‌گونه‌ای است که از فاصله‌ای خاص به بعد قابل رؤیت نیست.

اما ساعت زیادی از رمزگشایی نگذشته بود که باز آرکیو ۱۷۰ تیتر اخبار جهان شد.

شبکه یورونیوز گفت: ایران ظاهرا نسخه برداری از هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی را شروع کرده است. الجزیره انگلیسی نیز تصریح کرد: ایران اعلام کرده اسرار فناوری پیچیده و پیشرفته پهپاد آمریکایی را رمزگشایی کرده و در حال مهندسی معکوس و نسخه برداری از آن است.

تلویزیون ان اچ کی ژاپن نیز به نقل از یک مقام نظامی در ایران گفت این کشور قصد دارد نمونه مشابه هواپیمای بدون سرنشین امریکا را بسازد.

نورتون شوارتز، فرمانده نیروی هوایی وقت آمریکا نیز در این باره گفت: کاملا واضح است که بهره برداری از سیستم مهندسی این هواپیما برای این کشور‌ها امکان پذیر است. در واقع موضوع ایده آل در این زمینه این است که در تولید این هواپیما پیشرفت‌های مورد نظر آمریکا حفظ شود. این همان چیزی است که در ذهن ما نیز وجود دارد.

وی افزود: در صورتی که این هواپیما در اختیار یکی از رقبای اصلی آمریکا در عرصه جهانی قرار گیرد، کار زیادی در این مورد نمی‌توانیم انجام دهیم. از سوی دیگر دستیابی مقامات اطلاعاتی روسیه و چین به این هواپیما برای آمریکایی‌ها بسیار بدتر و کابوس وارتر از نگرانی در مورد تلاش ایران برای استفاده از سیستم مهندسی به کار رفته در این هواپیماست.

مهندسی معکوس و پرواز مدل ایرانی آرکیو ۱۷۰ (سیمرغ و صاعقه)

ایران خبر از مهندسی معکوس این پهپاد داد. این یعنی رمز گشایی پایان راه نیست و در مهرماه سال ۹۲ تمام حافظه‌ها و کامپیوتر‌های آرکیو ۱۷۰ رمزگشایی شد و حالا منتظر خبر خوشی دیگر باید بود یعنی ساخت مدل ایرانی جانور قندهار (آرکیو ۱۷۰).

بازار داغ خبر‌های رنگارنگ وبهره برداری از این موضوع خوراک خبری شد برای رسانه‌های معاند که در نهایت در ۲۱ اردیبهشت سال ۹۳ هنگام بازدید فرماندهی معظم کل قوا از نمایشگاه دستاورد‌های نیروی هوافضای سپاه رونمایی از نمونه پهپاد ایرانی پاسخی محکم به تمام خبر‌های ضد ونقیض و واکنش به رسانه‌های وابسته به غرب و مقامات آمریکایی بود.

پس از رونمایی از این پهپاد، سپاه از مردم خواست نامی برای این پهپاد پیشنهاد دهند و چند روز بعد، با انتخاب مردم، "سیمرغ" نام نسخه ایرانی آر کیو ۱۷۰ شد.
پرواز مدل ایرانی آرکیو ۱۷۰ انجام شد و یک روز پس از پخش فیلم پرواز آن، آمریکایی‌ها که تاب سکوت نداشتند با مصاحبه سخنگوی وزارت دفاع خود تلاش کردند این مسئله را کم اهمیت جلوه دهند با ادعای اینکه به هیچ وجه امکان ندارد که ایران توانسته باشد به سطح فناوری آرکیو ۱۷۰ دست یافته باشد.

همزمان با تلاش مقامات آمریکایی برای ناتوان جلوه دادن متخصصان ایرانی، شرکت‌های تخصصی آمریکایی در حوزه امنیت سایبری موضع دیگری را اعلام کردند.

دیوید کندی مدیرعامل شرکت TrustedSec که از شرکت‌های معروف در حوزه امنیت سایبری است، در این باره گفت: کیفیت پهپاد ایرانی تقریبا معادل همان نسخه آمریکایی است. این مسئله نشان می‌دهد که پیشرفت ایران در این حوزه واقعا در چه حد است. ساخت این پهپاد یک مسئله بسیار پیشرفته است.

با توجه به حضور متخصصان ایرانی در بخش هوا فضا پس از گذشت دو سال یعنی در مهر ماه سال ۹۵، در نمایشگاه دستاورد‌های پهپادی نیروی هوافضای سپاه نمونه‌هایی از پهپاد صاعقه که همان پهپاد آرکیو -۱۷۰ ایرانی بود مجهز به بمب به نمایش در آمد تا ایران نشان دهد علاوه بر استفاده شناسایی از این پهپاد نمونه تهاجمی آن را نیز ساخته است.

نمایش تعداد دیگری از پهپاد‌های غنیمتی مانند MQ-۱C، پهپاد اسکن ایگل آمریکایی، پهپاد آر کیو ۱۱، پهپاد هرمس ۴۵۰، پهباد شادو ۲۰۰ و نمونه مهندسی معکوس شده آن‌ها در نمایشگاه‌های هوا فضا خود نشان از قدرت ایران در عرصه شکار و همچنین تولید انواع پهپاد است.

با شکار و نمایش این پهپادها، سپاه نشان داد توان بالایی در جنگ الکترونیک و نفوذ به سیستم‌های پهپاد‌هایی دارد که هدایت چندگانه دارند.

به‌جز چند تصویر محدود و اطلاعاتی که بعدها مشخص شد برخی از آنها اختلاف بسیار زیادی با واقعیت داشته‌اند اطلاعات دیگری از این پهپاد و قابلیت‌های آن منتشر نشده بود که خود باعث مشخص شدن ارزش بالای این پهپاد بود.

ویژگی های سیمرغ یا شاهد-۱۷۱، شاخص ترین پهپاد ایرانی

با جمع بندی ویژگی های پهپاد شاهد- ۱۷۱ به چند علت می توان آن را شاخص ترین پهپاد ایرانی دانست:

- اول اینکه از نظر برد، این پهپاد همتراز با شاهد-۱۲۹ و فطرس از برد بسیار زیادی برخوردار است. شعاع عملیاتی این پهپاد ۲۲۰۰ است یعنی در این برد می تواند به مدت چند ده دقیقه عملیات انجام دهد.

البته در طراحی مسیر پروازی یک هواگرد معمولا مقداری سوخت ذخیره برای حالات اضطراری در نظر گرفته می شود که مهم ترین علت اختلاف برد نهایی عنوان شده برای این پهپاد یعنی عدد ۴۴۰۰ کیلومتر با حاصلضرب مداومت پروازی در سرعت آن یعنی عدد ۴۶۰۰ کیلومتر همین مورد است.

- نکته دوم شاهد-۱۷۱ احتمالا سنگین ترین پهپاد ساخت ایران است. در واقع تنها گزینه قابل رقابت با آن فطرس است که باز هم بعید به نظر می رسد بیشینه وزن برخاست آن به ۳ تن برسد. در نتیجه شاهد-۱۷۱ پتانسیل به کارگیری به عنوان پلتفرم توسعه یک پهپاد رزمی را نیز دارد خصوصا با توجه به حجم بدنه مناسب آن.
- نکته سوم اینکه پهپاد شاهد-۱۷۱ اولین پهپاد ایرانی دارای موتور توربوفن است. البته با توجه به اینکه توربوفن جهش-۷۰۰ در سال جاری یعنی ۱۳۹۹ به ثمر رسیده است اما سال ساخت شاهد-۱۷۱ سه سال پیش بوده احتمالا سپاه از یک موتور توربوفن دیگر در آن استفاده کرده است.

- نکته چهارم سقف پرواز بالای این پهپاد است که فعلا نسبت به اغلب پهپادهای ایرانی مقدار بیشتری است. در واقع به جز پهپاد کرار که سقف پروازی به میزان ۴۰۰۰ پا یعنی حدود ۱۱ درصد بیشتر نسبت به شاهد-۱۷۱ دارد سایر پهپادهای ایرانی نسبت به آن در ارتفاع نهایی کمتری قابلیت پرواز دارند.

- نکته پنجم مداومت پروازی بالای شاهد-۱۷۱ است که با اختلاف زیاد، بیشترین مداومت پروازی در بین پهپادهای موتور جت ایرانی را دارد.

- نکته ششم در مورد این پهپاد این است که از نظر سرعت پروازی نیز پس از کرار و کیان، شاهد-۱۷۱ یا همان سیمرغ با فاصله کمی نسبت به کیان در جایگاه سوم قرار می گیرد.

- نکته هفتم هم اینکه شاهد-۱۷۱ هم به دلیل جنس مواد مورد استفاده در بدنه و هم به علت شکل ظاهری بدنه که همانند هواپیمای بمب افکن آمریکایی بی-۲ اسپریت فاقد سطوحی با زوایای قائمه است از بازتاب راداری بسیار کمی برخوردار بوده و کاملا و رسما جزو باشگاه پهپادهای پنهانکار راداری محسوب می شود. این ویژگی سبب می شود تا شاهد-۱۷۱ در ماموریت های شناسایی در عمق قلمرو دشمن با موفقیت عمل کند.

امروزه ایران به یک قدرت نظامی جهانی تبدیل شده است و کسی نمی‌تواند این مساله را انکار کند حتی موضوع تحریم تسلیحاتی ایران سبب شد تسلیحات با قیمت بسیار پایین‌تر و کیفیت بسیار بالاتر در ایران تولید شود و جمهوری اسلامی ایران حتی می‌تواند تسلیحات خود را صادر کند.

در مورد پهبادها بیشتر بدانیم

پرنده هدایت‌پذیر از دور یا به‌اختصار: پَهپاد که به آن هواپیمای بدون سرنشین نیز می‌گویند، نوعی هواگرد هدایت‌پذیر از راه دور بی خلبان است. بیشترین سرمایه‌گذاری در جهان در زمینه ساخت و تجهیز پهباد‌ها را وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا انجام داده‌است؛ به‌طوری‌که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ حدود سه میلیارد دلار هزینه برای طراحی و ساخت و تجهیز پهپاد‌ها هزینه کرده‌است.

فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل اختصاری «پهپاد» را برای واژه UAV انتخاب کرده است که به دلیل دشواری تلفظ، از سوی فارسی‌زبانان «پهباد» گفته و گاهی نوشته می‌شود.

حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ باعث شد تا دولت آمریکا بودجه بیشتری را به طراحی و ساخت و تجهیز پهپاد‌ها اختصاص دهد. بر اساس آخرین برآورد‌ها ارزش این صنعت در سال ۲۰۲۰، بالغ بر ۱۲۷ میلیارد دلار خواهد شد. نشریه هیل در سال ۲۰۱۹ نوشت ایران در حال تبدیل شدن به یک ابرقدرت پهپادی است. ایران در این زمینه پیشرفت چشم گیری داشته است.

تاریخچه

در سال ۱۸۴۹ اتریش، بالن پر از بمب بدون سرنشینی را برای حمله به ونیز فرستاد. نوآوری پهپاد در سال ۱۹۰۰ آغاز شد و در اصل برای آموزش پرسنل نظامی متمرکز شده بود.

توسعه پهپاد در طی جنگ جهانی اول تا هنگامی که شرکت هواپیمایی دیتون-رایت یک اژدر هوایی بدون سرنشین که در یک زمان از پیش تعیین شده منفجر شد، ادامه یافت.

در سال ۱۹۵۹، نیروی هوایی ایالات متحده، در مورد از دست دادن خلبانان در خاک دشمن نگران شد، بنابراین شروع به برنامه‌ریزی برای استفاده از هواپیما‌های بدون سرنشین کرد. اوت ۱۹۶۴ درگیری در خلیج تونکین بین واحد‌های نیروی دریایی ایالات متحده و نیروی دریایی ویتنام شمالی، آغازگر اعزام پهپاد‌های طبقه‌بندی شدهٔ آمریکایی (رایان مدل ۱۴۷، رایان AQM-۹۱ فایرفلای، لاکهید دی-۲۱) به جنگ ویتنام شد. زمانی که دولت چین تصویری از پهپاد‌های ایالات متحده از طریق شبکه جهانی تصویر، نشان داد.

جنگ فرسایشی (۱۹۶۷–۱۹۷۰) برجسته‌ترین نبردی است که معرفی پهپاد‌هایی با دوربین‌های شناسایی در مبارزه در خاورمیانه است.

در سال ۱۹۷۳ جنگ یوم کیپور اسرائیل از هواپیما‌های بدون سرنشین به عنوان طعمه برای تحریک نیرو‌های مخالف به منظور هدر رفتن موشک‌های دشمن استفاده کرد.

در سال ۱۹۷۳ ارتش ایالات متحده رسماً تأیید کرد که آن‌ها از هواپیما‌های بدون سرنشین در جنوب شرقی آسیا (ویتنام) استفاده کرده‌اند.
بیش از ۵۰۰۰ نیروی هوایی ایالات متحده کشته شده‌اند و بیش از ۱۰۰۰ نفر از آنان از دست رفته یا دستگیر شدند. به گفته نیروی هوایی ایالات متحده ژنرال جورج اس. براون، فرمانده، فرماندهی سیستم نیروی هوایی، در سال ۱۹۷۲، «تن‌ها دلیلی که ما به (پهپاد) نیاز داریم این است که ما نمی‌خواهیم در کابین خلبان انسانی باشد.»

از سال ۲۰۱۲، نیروی هوایی ایالات متحده ۷۴۹۴ پهپاد - تقریباً یک سوم هواپیما‌های نیروی هوایی ایالات متحده را به کار گرفته‌است. سازمان سیا نیز از پهپاد استفاده می‌کند. طبق آمار در سال ۲۰۱۳ حداقل ۵۰ کشور پهپاد استفاده می‌کردند. چین، ایران، اسرائیل و سایرین، خود آنان را طراحی و ساخته‌اند.

کاربرد

پهپاد‌ها هم‌اکنون به‌طور گسترده در زمینه های مخابرات، ناوبری جهانی، تحقیقات هواشناسی، جغرافیایی و جاسوسی به کار گرفته شده‌اند.

از مصارف غیرنظامی پهپاد‌ها نیز می‌توان به عنوان نمونه به حادثه فوکوشیمایِ ژاپن که از پهپاد‌ها برای بررسی آسیب‌های وارده به این نیروگاه استفاده شد اشاره نمود. پهپاد‌ها نقش مهم و تأثیرگذاری در شناسایی و ردیابی کشتی‌هایی که به صید غیرقانونی موجودات دریایی نظیر ماهی می‌پردازند یا خاموش کردن آتش‌سوزی‌ها و جایی که پرواز برای خلبان خطر دارد، ایفا می‌کنند. اما به تازگی وظیفه غیرنظامی تازه‌ای برای پهپاد‌ها در نظر گرفته شده تا به ایفای نقش متفاوتی بپردازند. شرکت‌های معروف آمازون، گوگل و‌ای بی اقدام به طراحی و آزمایش پهپاد‌های ترابری نموده‌اند. از ویژگی‌های بارز این طرح می‌شود به بالارفتن سرعت تحویل سفارش‌ها به مشتریان اشاره کرد.

اکنون در اروپا پهپاد‌های هلندی نقش قابل توجهی در قالب نیرو‌های امداد و نجات، اورژانس و آمبولانس ایفا می‌نمایند و به کمک مصدومان و زخمی‌ها می‌شتابند. در همه کشور‌های جهان از جمله کشور‌های اروپایی بسیاری از بیماران و آسیب دیدگان اورژانسی که نیازمند خدمات درمانی فوری هستند به دلیل عدم واکنش سریع امدادگران به موقع به مراکز درمانی نمی‌رسند.

گسترش

در حال حاضر ۳۲ کشور در حال ساخت و گسترش ۲۵۰ مدل پهپاد‌های اکتشافی هستند. فرانسه و آلمان سی ال ۲۸۵ (cl-۲۸۵) را گسترش دادند که در جنگ‌های بوسنی و کوزوو کاملاً موفقیت‌آمیز عمل کرد. روسیه با ساخت پهپاد تی یو ۳۰۰ (tu-۳۰۰) به فناوری بهتری دست یافته‌است و ایتالیا نیز میراژ ۱۵۰ (mirach ۱۵۰) را ساخته‌است. این پهپاد‌ها مجهز به موتور جت‌ می‌باشند و می‌توانند در ارتفاع بالائی پرواز کنند.

بدنه

بدنه یک پهپاد باید به‌طوری طراحی شود که بتواند سامانه‌های ارتباطیِ، جنگ‌افزارها، اشخاص، بار‌ها و کلیه لوازم مرتبط با مأموریت محوله‌اش را در خود جای دهد و ویژگی سازگاری با شرایط جوّی منطقه مأموریت را نیز دارا باشد. بهترین عوامل برای طراحی یک بدنهٔ پهپاد سرعت، مدت پرواز و اطمینان‌پذیری آن است.

موتور

پهپاد‌ها نیاز به نوع ویژه‌ای از موتور‌ها دارند. در نوع پیستونی دور بالای موتور و وزن کم این موتور باعث متمایز کردن این موتور می‌شود. بیشترین مصرف موتور در پهپاد‌ها مربوط به موتور وانکل و موتور دوکی و نوع ویژه‌ای موتور دوزمانه است. البته موتور وانکل کلا مصرف کمی دارد و میزان مصرف بالا قطعا ارتباطی به نوع وانکل ندارد و احتمالا گزارش مربوط به موتوری شبیه به وانکل بوده، چون موتور وانکل به کم بودن مصرف و نداشتن میل سوپاپ و بازده بالا معروف است. دولت ایران با احداث کارخانه‌ای طی سال‌های گذشته اقدام به ساخت موتور پهپاد در دو نوع جت و پیستونی کرده و با احداث و افتتاح شرکت مادو در شهر قم تولید انواع موتور پهپاد را آغاز کرده است.

پهپاد در ایران

تاریخچه ساخت پهپاد در ایران به پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بازمی‌گردد. در آن زمان برنامه‌ای ده ساله مشابه اسرائیل برای تولید پهپاد هدف و شناسایی در داخل کشور در نظر گرفته شده و قرار بود صنایع پهپادسازی ایران در سال ۱۳۶۰ شروع به کار کند.

پس از انقلاب این طرح دچار وقفه شد، اما در نهایت منجر به تأسیس صنایع هوایی قدس در سال ۱۳۶۴ شد که مهم‌ترین محصولش پهپاد مهاجر ۱ در زمان جنگ ایران و عراق بود. صنایع هوایی قدس در اوایل دهه ۱۳۸۰ اقدام به طراحی و ساخت پهپاد‌های مهاجر ۴ و ابابیل ۳ کرد که بدل به موفق‌ترین پهپاد‌های شناسایی ایران شد. این پهپاد‌ها به‌طور گسترده در تمامی یگان‌های نیرو‌های مسلح ایران از ارتش تا سپاه به خدمت گرفته شد و حتی تعدادی هم به کشور‌های آمریکای لاتین و آفریقا صادر شد. بجز صنایع هوایی قدس، مرکز تحقیقات صنایع هوایی شاهد هم در توسعه و ساخت پهپاد یا پرنده‌های بدون‌سرنشین فعال بود و این دو به همراه صنایع هواپیماسازی ایران یک پهپاد با دم وی (V) شکل و طراحی آیرودینامیکی مدرن تولید کردند که هسا ۱۰۰ نام گرفت. نمونه توسعه یافته هسا ۱۰۰، شاهد ۱۲۳ نامیده شد که نخستین پرواز آن در سال ۱۳۸۴ در شاهین‌شهر اصفهان انجام و تولید انبوه آن در سال ۱۳۸۸ آغاز شد. شاهد ۱۲۳ تبدیل به بستری شد برای طراحی و توسعه شاهد ۱۲۹. نخستین پیش نمونه شاهد ۱۲۹ در اسفند ماه سال ۱۳۹۰ در فرودگاه بدر اصفهان به پرواز درآمد. پیش نمونه بعدی که برخلاف نمونه نخست مجهز به ارابه فرود جمع شونده بود در خرداد سال ۱۳۹۱ به پرواز درآمد.

منبع:
1. تسنیم/ تولیدمثل «جانور قندهار» در ایران/ ۷ ویژگی برتر در پهپاد «سیمرغ»| گزارش تسنیم از مهندسی معکوس مهمترین پهپاد شکارشده آمریکا
2. صدا و سیما/ گزارش مکتوب ماجرای جانور قندهار
3. کیهان/ گزارشی از مهندسی معکوس مهم ترین پهپاد شکارشده آمریکاتولید مثل «جانور قندهار» در ایران
4. تابناک/ پهبادها